Người cao tuổi có thể tiêm vắc xin phòng não mô cầu?
Hỏi: Tôi nghe nói mọi đối tượng đều có nguy cơ mắc bệnh do não mô cầu nếu tiếp xúc với nguồn bệnh, nên việc tiêm chủng vắc xin được khuyến cáo cho mọi đối tượng.
Xin hỏi bác sĩ, người cao tuổi có thể tiêm vắc xin phòng ngừa viêm não mô cầu được không? - Nguyễn Thu Thủy (phường Hai Bà Trưng, Hà Nội)
Đáp: Theo thống kê, có đến 50% người bệnh mắc não mô cầu sẽ tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trong số ít bệnh nhân sống sót, 10 - 20% phải đối mặt với các di chứng nặng nề như mất thính lực, mù lòa, đoạn chi, rối loạn thần kinh, đặc biệt trẻ sơ sinh có tỉ lệ di chứng lên tới 50%.
Tại Việt Nam, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, cả nước đã ghi nhận hàng chục ca mắc, trong đó có 2 ca tử vong do não mô cầu. Tháng 6-2025, Viện Pasteur thành phố Hồ Chí Minh đã cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch não mô cầu tại khu vực phía Nam.
Thống kê tại Bệnh viện Nhi đồng 1 (thành phố Hồ Chí Minh) cho thấy, hầu hết các ca não mô cầu nhập viện sau 19 giờ phát bệnh, nhiều ca dù được cứu sống nhưng phải đoạn chi, khiến bệnh nhân tàn tật suốt đời.
Bệnh não mô cầu thường khởi phát âm thầm với các triệu chứng như sốt, đau đầu, đau họng... dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý thông thường, dẫn đến điều trị muộn và bỏ qua “giai đoạn vàng”. Vi khuẩn não mô cầu thường trú ở vùng hầu họng, lây qua đường hô hấp.
Theo Bộ Y tế, có từ 5 - 25% người trong cộng đồng là “người lành mang trùng”, không có triệu chứng nhưng vẫn phát tán mầm bệnh, gây khó khăn cho công tác kiểm soát dịch. Tại các môi trường đông người như trường học, ký túc xá, doanh trại quân đội, khu công nghiệp..., nguy cơ bùng phát dịch rất cao.
Vắc xin não mô cầu thế hệ mới MenACYW ứng dụng công nghệ tiên tiến, sử dụng protein cộng hợp từ giải độc tố uốn ván (TT) với cấu trúc liên kết phân tử hiện đại. Nhờ đó, vắc xin này giúp kích thích đáp ứng miễn dịch mạnh mẽ và bền vững, đồng thời làm giảm tỉ lệ người lành mang trùng, góp phần cắt đứt chuỗi lây truyền bệnh trong cộng đồng.
Khác với các loại vắc xin não mô cầu trước đây chỉ được khuyến cáo cho người dưới 55 tuổi, MenACYW được chỉ định tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn ở mọi độ tuổi. Trong thời gian tới, chỉ định có thể sẽ được mở rộng cho cả trẻ từ 6 tuần tuổi.
Các vắc xin não mô cầu không có miễn dịch chéo, do đó người dân nên tiêm phối hợp các loại vắc xin để phòng đầy đủ cả 5 nhóm huyết thanh não mô cầu gây bệnh. Tùy theo lịch sử tiêm chủng, tình hình dịch tễ, độ tuổi và nhu cầu, bác sĩ sẽ chỉ định loại vắc xin và lịch tiêm phù hợp để đạt hiệu quả tối ưu.
Bác sĩ Bạch Thị Chính,
Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC
