Người cao tuổi làm du lịch

Làm du lịch ở tuổi xế chiều

7 giờ sáng mỗi ngày, dù nắng hay mưa, ông Má A Cáng vẫn đều đặn có mặt ở Khu du lịch Cát Cát để chuẩn bị cho một ngày làm việc mới. Hơn 2 năm nay, ông Cáng tham gia Đội văn nghệ bản Cát Cát, hằng ngày biểu diễn phục vụ du khách. Trong đội, ông đảm nhiệm phần trình diễn khèn Mông và kèn lá - hai nhạc cụ truyền thống gắn liền với đời sống văn hóa của người Mông nơi đây.

“Mỗi ngày Đội văn nghệ biểu diễn 7 ca, ca nào khách cũng đông, vui lắm, mọi người xem hết các tiết mục mới rời đi”, ông Cáng chia sẻ.

Chương trình văn nghệ do Đội văn nghệ bản Cát Cát biểu diễn luôn thu hút đông du khách

Với ông, những tràng pháo tay cổ vũ của khán giả chính là phần thưởng quý giá, tiếp thêm động lực để ông gắn bó với công việc biểu diễn mỗi ngày. Thu nhập 5 triệu đồng mỗi tháng từ Công ty TNHH MTV Du lịch Cát Cát giúp ông Cáng có thêm điều kiện để trang trải cuộc sống, nhưng điều khiến ông trân trọng hơn cả là cảm giác mình vẫn còn hữu ích, vẫn được góp phần giữ gìn và lan tỏa văn hóa của dân tộc Mông ngay trên quê hương.

Ở tuổi 75, bà Lù Thị Máy đã có gần 10 năm gắn bó với gian hàng thổ cẩm ở khu vực trung tâm bản Cát Cát. Công việc hằng ngày của bà là trình diễn kỹ thuật vẽ sáp ong - nghề thủ công truyền thống lâu đời của người Mông. Chỉ với chiếc bút sắt và bát sáp ong được đun nóng, đôi tay bà chậm rãi tạo nên những đường nét mềm mại, cân xứng. Mỗi ngày, bà Máy ngồi làm việc ngay trước hiên nhà, với chiếc ghế thấp và chiếc gùi mây kê tấm gỗ phẳng lên làm bàn. Trên đó là tấm vải lanh trắng, bên cạnh là bếp than để đun nóng sáp ong phục vụ việc vẽ hoa văn. Dù bàn tay đã hằn dấu tuổi tác, bà vẫn thao tác chính xác, không run, không vội.

Khách du lịch dừng chân trước gian hàng, có người mua, có người chỉ đứng ngắm, nhưng hầu như ai cũng nán lại vị trí của cụ bà tóc bạc, tai đeo vòng bạc lớn, kiên nhẫn vẽ từng họa tiết. Bà Máy không nói được nhiều tiếng phổ thông, nên ít khi thuyết minh bằng lời. Thay vào đó, đôi tay khéo léo của bà chính là “ngôn ngữ” giúp người xem hiểu nghề vẽ sáp ong.

Người cao tuổi - điểm nhấn văn hóa trong du lịch cộng đồng

Câu chuyện của ông Cáng và bà Máy không phải là cá biệt, tại Khu du lịch Cát Cát hiện có hơn 30 người cao tuổi đang tham gia làm việc trong tổng số gần 250 lao động.

Theo ông Nguyễn Trung Kiên - Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Du lịch Cát Cát, thì một trong những điểm khác biệt của mô hình du lịch tại bản Cát Cát là tạo việc làm cho người cao tuổi, thay vì chỉ tập trung vào lực lượng lao động trẻ. Trước đây, khi không còn đủ sức làm nương, người cao tuổi trong bản gần như chỉ quanh quẩn ở nhà. Nhưng khi du lịch phát triển, họ lại trở thành lực lượng lao động đặc biệt, bởi là những người nắm giữ nhiều tri thức văn hóa nhất của cộng đồng.

Có hơn 30 người cao tuổi đang làm việc tại Khu du lịch Cát Cát

Người cao tuổi ở bản Cát Cát được bố trí những công việc phù hợp với sức khỏe, như: vẽ sáp ong, se lanh, dệt vải, nhuộm chàm, nấu rượu, trình diễn nghề thủ công hoặc bán sản phẩm trực tiếp cho du khách. Công ty trả lương hằng tháng, đồng thời, toàn bộ sản phẩm người cao tuổi bán được đều thuộc về thu nhập của chính họ.

Không chỉ cải thiện thu nhập, việc được tham gia lao động giúp người cao tuổi duy trì sự kết nối cộng đồng, tinh thần lạc quan và cảm giác mình vẫn có ích. Nhiều người nói rằng đi làm không chỉ vì tiền mà vì “được gặp khách, được nói chuyện, thấy vui hơn”. Hình ảnh những cụ già tóc bạc, tay vẫn thoăn thoắt vẽ sáp, se sợi… trở thành một điểm nhấn riêng của Khu du lịch Cát Cát.

Khi người cao tuổi được tạo điều kiện tham gia làm du lịch, họ không chỉ có thêm niềm vui tuổi già, mà còn góp phần làm phong phú sản phẩm du lịch và lan tỏa giá trị văn hóa địa phương đến du khách. Sự hiện diện của những người cao tuổi đã giúp du lịch cộng đồng thêm sinh động, chân thực và bền vững.

Nguyễn Thị Huyền