Người của mây trời

Dẫu biết con đường đang đi rồi cũng sẽ đến một nơi, hoặcgặp lại những người xưa vội bước, hoặc chờ đợi một điều gì đó, như cuộc tạm nghỉchân. Dù cố ủi an bằng ý niệm gì, thì mình vẫn thấy sự ra đi của mỗi người đêùchất chứa một vết chân đột ngột.

Ảnh minh họa

Mười sáu tuổi, mình đến Ba Chúc lần đầu, cô Tư vẫn còn mạnhkhỏe ngồi bên “ngôi nhà chung” của những người “vội bước”. Nhìn người đàn bà tốttướng, gương mặt phúc hậu, ít ai nghĩ rằng đó là người duy nhất rơi lại từ nắmtay đầy của hung thần mang tên Chết. Người xóm nói, bữa gặp lại cô đi liêu xiêutừ cánh đồng Xác trở về, người ta hoảng loạn chạy như gặp ma. Bởi không ai nghĩrằng còn có người sống sót trong đống xác người. Cũng không ai hình dung ra đượcrằng người đàn bà này có thể trở về sau hàng tá đạn bắn nát cả mặt núi.

Cô Tư về, tá túc vào những người sống sót để nuôi hy vọngtìm cho được xác chồng con. Suốt nhiều năm đi lật xác người trên đồng vắng hayngách đá, cô vẫn không thôi nuôi hy vọng tìm được những người thân đã chết trướcmặt mình. Những mẩu xương, những hình hài không nguyên vẹn được cô Tư cùng xómđem về chất chung trong ngôi chùa bị đạn phá gần như tan nát. Lúc ấy cô vẫn tinrằng chồng con mình còn ở đâu đó với đất núi này, với làng quê Bảy Núi. Dù ởtrong đống xương chung, hay ở bờ tre ngọn suối thì họ vẫn mãi ở lại đây. Vâỵnên khi có người kêu, cô bỏ xứ này đi nơi khác đi, ở đây nhìn cảnh này chịu saocho thấu. Nhưng cô biết đi đâu, người thân mình còn ở đây này, thì mình ở lạiđây, đến chết cũng ở lại đây, với cô bác, chồng con...

Hai mươi tuổi, mình trở lại Ba Chúc lần nữa. Lúc này mìnhđã biết đằng sau những bức ảnh đen trắng còn có một màu đỏ của lửa và máu nữa.Đằng sau nụ cười đôn hậu của bà chủ quán nước bên nhà mồ, còn có một hố sâuthăm thẳm. Mình nhìn vào những hố mắt sâu của lớp sọ người, cảm giác như có aiđó ẩn nấp trong đó, nhìn mình với ánh nhìn tủi thân, rụt rè và ngần ngại. Chỉngồi nhìn, mình không dám hỏi cô Tư câu nào, vì nghĩ rằng bất cứ gợi nhắc gìcũng gây cho cô thêm một lần chết nữa…

Những năm sau, khi trí nhớ người đàn bà duy nhất sống sótở tại chùa Phi Lai bắt đầu có dấu hiệu hóa khói sương mờ. Nhiều người muốn ghilại câu chuyện do cô kể để làm tài liệu quý giá, nhỡ sau này không còn kịp nưãthì sao… Mình cũng từng nghĩ điều nhỡ ấy, nhưng nghĩ về hơi thở của cô. Hơi thởmà súng gươm lửa đạn cố bứt không đứt, hơi thở mà ký ức phủ men chua chát vẫnkhông lìa. Hơi thở ấy lẽ nào để thời gian lặng lẽ trôi qua, lặng lẽ bào mòn, mấtđi, lặng lẽ…

Lần cuối cùng đến thăm, cô Tư không còn nhận ra ngươìthân nữa. Những cơn ác mộng không còn cơ hội cấu xé người đàn bà mỗi khi mưađêm rả rích. Chỉ duy nhất cảm giác lặng lẽ, cúi nhìn khi máy quay lia vào khoémắt đã cạn khô từ hồi trí nhớ hóa khói bay bay của cô, làm mình không cầm chắctay được máy. Mình thử hình dung một ngày cô Tư đi xa, thì những thước phimtrong máy sẽ không là gì cả. Hơi thở của người, mình còn không nâng niu giữ đượcthì mấy thước phim ghi lại cảnh cô ngồi trầm tư, lạnh lẽo và không khóc trướchai mươi sáu bát nhang, có đem lại niềm an ủi cho những người quá vãng?

Sau lần đó, mình nghĩ nhiều về cuộc ra đi của cô Tư, khibiết mỗi lúc đã mỗi gần hơn. Thấy lòng mình sao mà ích kỷ, níu kéo hơi sống củamột người chỉ bằng mơ ước cầu mong, có đủ hay không, có được hay không? Khôngbiết những năm tháng cuối đời, những ngày trí nhớ hóa mây trắng bay thong dong,cô Tư có thấy mình đang sống cho mình hay không?

Chiều nay như bao buổi chiều khác, một người lớn tuổi lặnglẽ ra đi như bao cuộc về “đoàn tụ” diễn ra trong ngôi làng sơn cước nhỏ này.Tôi mở lại thước phim quay cô cách đây một năm. Cô Tư ngồi trên tấm phản, tay cốgượng không để té, hình như tay cô đang có một vết bỏng nho nhỏ. Hình như đêmqua, trong cơn tỉnh táo hiếm hoi, cô kéo bát nhang của con, lửa nhang rơi trêntay mà cô vẫn không hay biết. Lúc ấy người đàn bà nghĩ gì, và chúng tôi nghĩ gìkhi chăm chú quay phút phim sắp trở thành tài liệu hiếm hoi, mà quên rằng trêntay cô mới in một vết bỏng, dẫu nhỏ...

Tản văn của Lê Quang Trạng