Người cựu chiến binh giữ 'lửa' làn điệu then

“Em reo vui chân bước tới trường

Ánh bình minh quê hương tỏa ấm

Mái trường ơi đẹp lắm mến yêu

Em luôn nhớ 5 điều Bác dạy

Lời thầy cô rực cháy trong tim…”

(Trích lời bài hát “Bước chân xây dựng quê hương” của CCB Hà Đức Định)

Chúng tôi đến UBND xã Nông Thượng vào một buổi chiều, sau khi hết giờ làm việc. Âm thanh đàn Tính lúc trầm, lúc bổng hòa cùng giọng hát trong trẻo vang lên thu hút người nghe. Đây là âm thanh quen thuộc của lớp học hát Then, đàn Tính do CCB Hà Đức Định mở miễn phí cho học sinh yêu thích môn nghệ thuật dân tộc vào mỗi dịp nghỉ hè.

Năm nay đã là năm thứ 2 lớp học được mở, có khoảng 10 học sinh, có em theo "thầy" Định từ những ngày đầu đã có thể đàn hát nhiều bài Then, có em mới chập chững những nốt nhạc đầu tiên. Không khí học tập nghiêm túc nhưng vui vẻ bởi thầy Định luôn ân cần, động viên và chỉnh sửa nhẹ nhàng những lỗi sai. Để học sinh dễ hiểu, thầy Định đã dựa trên lời Then cổ để sáng tác những lời hát mới mang âm hưởng cuộc sống hiện đại. Từ đó, có thể truyền dạy cho lứa tuổi học sinh cảm nhận và tiếp thu được dễ dàng hơn.

CCB Hà Đức Định dạy hát then, đàn tính cho các em học sinh.

Xuất phát từ tình yêu, đam mê làn điệu dân tộc mình từ khi còn bé, đặc biệt những năm tháng quân ngũ, ông Định đóng quân giáp vùng biên giới, ở đây bà con vẫn giữ được nét bản sắc văn hóa dân tộc hát then, đàn tính. Càng nghe những giai điệu ấy càng khiến cho niềm đam mê đàn Tính trong chàng lính trẻ thêm lớn. Khi xuất ngũ trở về địa phương, CCB Hà Đức Định đã tự mày mò học tập, nghiên cứu qua nhiều kênh thông tin. Đến nay, ngoài việc hát được nhiều làn điệu then ở các vùng miền, CCB Hà Đức Định còn sáng tác hơn 100 bài hát, được phát trên nhiều kênh thông tin đại chúng. Trên hành trình lưu giữ giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, CCB Hà Đức Định mong muốn được truyền lại kinh nghiệm hát Then, đàn Tính cho các thế hệ trẻ, nhất là học sinh mỗi khi nghỉ hè.

Theo học lớp của thầy Định từ những ngày đầu mới mở, em Triệu Thị Ngọc Hoài, thôn Nà Vịt, xã Nông Thượng nay đã có thể tự đàn, hát được nhiều bài. Hoài chia sẻ: "Được ông nội khuyến khích, con đã theo học thầy Định từ năm lớp 4, đến nay đã được 02 năm. Thầy Định dạy dễ hiểu, kiên nhẫn uốn nắn từng chút một. Nhờ hát và đàn được, con đã có nhiều cơ hội tham gia chương trình văn nghệ, giao lưu của thành phố, của trường, xã. Con rất tự hào".

CCB Hà Đức Định hát mẫu cho học sinh.

Em Lục Bảo Trang, học sinh lớp 6, Trường THCS Nông Thượng hào hứng chia sẻ: "Con học hát và đàn được 5-6 làn điệu then. Là dân tộc Tày nên con muốn gìn giữ làn điệu hát then của dân tộc mình. Thầy Định dạy dễ hiểu, tận tình nên con theo học thầy đã được 2 năm".

Từng là một người lính, người con dân tộc Tày, CCB Hà Đức Định đã không ngừng học tập, “truyền lửa” tình yêu âm nhạc dân tộc thông qua các sáng tác, tham gia các chương trình giao lưu văn hóa, văn nghệ. Với ông, mong muốn lớn nhất chính là truyền lại hết kiến thức, tình yêu các làn điệu dân tộc cho con cháu, cho những người có cùng sở thích. Mỗi khi cầm cây đàn, cất lên tiếng hát là bao lo toan, mỏi mệt đều tan biến, để tâm hồn được hòa cùng những thanh âm truyền thống của dân tộc, của quê hương, đất nước.

CCB Hà Đức Định chỉ dạy từng nốt nhạc cơ bản cho học sinh mới làm quen với đàn.

CCB Hà Đức Định chia sẻ:Có rất nhiều làn điệu hát Then, Đàn tính. Hiện các em mới chỉ học được những cái cơ bản. Tôi mong muốn truyền dạy cho các em nhiều làn điệu hát then nữa. Dự kiến trong thời gian tới, tôi sẽ mở nhiều lớp tại nhiều địa phương khác cho những người có đam mê với làn điệu dân tộc này. Qua đó góp phần gìn giữ, lưu truyền nét văn hóa bản sắc dân tộc cho thế hệ trẻ.

Một số hình ảnh tại lớp học hát Then, đàn Tính của CCB Hà Đức Định.

Tâm huyết với những làn điệu hát Then, đàn Tính, CCB Hà Đức Định đã góp phần vào việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Ghi nhận những đóng góp đó, CCB Hà Đức Định được nhiều cấp, ngành, địa phương khen thưởng. Đặc biệt, năm 2023 ông được UBND tỉnh Bắc Kạn tặng Bằng khen có thành tích xuất sắc trong học tập, làm theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh./.

Hà Nhung