Người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất 1 lần/năm từ 2026

Sáng 17/11, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Bố trí 4.481,1 tỷ đồng thực hiện chế độ, chính sách tiền lương, phụ cấp cho nhân viên y tế

Theo Bộ trưởng, về nhóm chính sách giảm chi phí y tế cho người dân, Chính phủ đề xuất: Từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên; tổ chức phối hợp giữa các hoạt động khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí, kiểm tra sức khỏe của học sinh, sinh viên, khám bệnh nghề nghiệp, khám sức khỏe cho người lao động theo quy định và khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT) để khám bệnh miễn phí và hoàn thành việc tạo lập sổ sức khỏe điện tử cho toàn bộ người dân và giao Chính phủ xác định các nguồn kinh phí phù hợp để thực hiện.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan trình bày tờ trình dự thảo nghị quyết.

Nguồn kinh phí thực hiện khám sức khỏe định kỳ: doanh nghiệp chi cho người lao động theo quy định, Quỹ BHYT, ngân sách nhà nước (NSNN)... Trong đó, NSNN chi cho các đối tượng ưu tiên trước, ước khoảng 6.000 tỷ đồng/1 năm và có thể tăng dần theo khả năng cân đối. Về khám sàng lọc miễn phí: Kinh phí từ Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035.

Cạnh đó, Chính phủ đề xuất: Từ năm 2027, thực hiện mức hưởng trong phạm vi quyền lợi BHYT 100% cho đối tượng thuộc hộ gia đình cận nghèo, đối tượng người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Tác động của Quỹ BHYT khi tăng mức hưởng của các nhóm đối tượng này ước tính khoảng từ 455 tỷ đồng đến 2.738,9 tỷ đồng.

Đối với nhóm chính sách về chế độ, chính sách về tiền lương và phụ cấp cho nhân viên y tế, Chính phủ đề xuất trước mắt chưa quy định về một số đối tượng đặc thù khác mà chỉ quy định chế độ đối với các đối tượng đã được xác định cụ thể tại Nghị quyết số 72-NQ/TW (người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại trạm y tế cấp xã, cơ sở y tế dự phòng ở khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo, lĩnh vực tâm thần, pháp y, pháp y tâm thần, hồi sức cấp cứu, giải phẫu bệnh) và giao Chính phủ quy định chi tiết.

Chủ nhiệm UBVHXH Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra.

Nguồn kinh phí thực hiện gồm NSNN bảo đảm với chi phí ước khoảng: 4.481,1 tỷ đồng, trong đó: Kinh phí chi cho các đơn vị trực thuộc Bộ Y tế là 136,7 tỷ đồng tương ứng khoảng 3,0% tổng kinh phí; kinh phí chi cho các đơn vị thuộc các địa phương là 4.344,4 tỷ đồng tương ứng 97,0% tổng kinh phí.

Về bảo đảm kinh phí chi thường xuyên, chi đầu tư cho y tế cơ sở, y tế dự phòng, Chính phủ đề xuất quy định: NSNN bảo đảm kinh phí chi thường xuyên, chi đầu tư cho y tế cơ sở, y tế dự phòng không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính. Nguồn kinh phí thực hiện gồm: Kinh phí đầu tư: y tế cơ sở 52.500 tỷ đồng (giai đoạn 2026-2030 là 43.000 tỷ đồng; giai đoạn 2031-2035 là 9.500 tỷ đồng); y tế dự phòng 28.700 tỷ đồng (giai đoạn 2026-2030 là 18.700 tỷ đồng; giai đoạn 2031-2035 là 10.000 tỷ đồng) thực hiện theo Chương trình mục tiêu quốc gia về y tế, dân số. Kinh phí chi thường xuyên: Nghị quyết số 282/NQ-CP ngày 15/9/2025 của Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho Bộ Tài chính.

Về NSNN bảo đảm kinh phí cho hoạt động tiêm chủng bù liều, tiêm chủng chiến dịch đối với các vắc xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng để chủ động phòng, chống dịch, Chính phủ đề nghị thiết lập cơ chế, chính sách đặc biệt về tài chính nhằm tạo đột phá trong bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Theo đó, dự kiến kinh phí hằng năm khoảng 160 tỷ đồng (trong đó ngân sách Trung ương khoảng 95 tỷ đồng và ngân sách địa phương khoảng 65 tỷ đồng).

Đề nghị tính tổng kinh phí dự kiến và báo cáo nguồn lực tài chính đảm bảo

Qua thẩm tra, Ủy ban Văn hóa và Xã hội (UBVHXH) cơ bản thống nhất với cách tiếp cận và nguyên tắc lựa chọn các chính sách quy định tại nghị quyết của Chính phủ, tuy nhiên đề nghị tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, giải trình từng nội dung trong nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết số 72 để làm rõ căn cứ, cơ sở chỉ lựa chọn cụ thể hóa một số nhiệm vụ, giải pháp.

Đại biểu Quốc hội tham dự kỳ họp.

"Ủy ban thấy rằng, nội dung dự thảo nghị quyết khi triển khai thực hiện sẽ phát sinh nguồn kinh phí lớn để tổ chức thi hành. Vì vậy, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo thực hiện đánh giá tác động, nghiên cứu, thuyết minh, tính tổng kinh phí dự kiến và báo cáo nguồn tài chính đảm bảo thực hiện nghị quyết này với Quốc hội", Chủ nhiệm UBVHXH Nguyễn Đắc Vinh cho hay.

Đa số ý kiến đề nghị, khoản 1 quy định về khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần từ năm 2026 nên chuyển vào dự án Luật Phòng bệnh (xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10). Đối với khoản 2 quy định chính sách miễn viện phí, nhiều ý kiến đề nghị chỉ quy định nguyên tắc và giao Chính phủ nghiên cứu, trình Quốc hội xem xét, thông qua sửa đổi Luật BHYT trong năm 2026. Ủy ban cũng đề nghị Chính phủ làm rõ nội dung "miễn viện phí ở mức cơ bản" trong phạm vi quyền lợi BHYT; việc tăng mức hưởng trong phạm vi quyền lợi BHYT là so với mức cơ bản hay mức nào?

Về chế độ, chính sách tiền lương, phụ cấp cho nhân viên y tế, Ủy ban làm rõ quy định bác sĩ (bao gồm bác sĩ y học cổ quyền, bác sĩ răng hàm mặt), bác sĩ y học dự phòng, dược sĩ được xếp lương từ bậc 2 của chức danh nghề nghiệp được tuyển dụng, vì Nghị quyết số 72 không đề cập đối tượng cụ thể là bác sĩ y học cổ quyền, bác sĩ răng hàm mặt.

Có ý kiến đề nghị quy định rõ đối tượng "người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại trạm y tế cấp xã" tại khoản 3; đề nghị quy định chế độ, chính sách cho nhóm đối tượng là nhân viên y tế thôn, tổ dân phố, cô đỡ thôn bản, cộng tác viên dân số...

Quỳnh Vinh