Người dân Tây Nguyên liên tiếp 'thắng' mùa cà phê

Giá đạt mức cao nhất

Ngày 20/3, giá cà phê nhân tại các tỉnh Tây Nguyên vẫn neo ở mức 135.000 đồng/kg, giảm nhẹ so với mức giá 140.000 đồng/kg là mức giá kỷ lục thời điểm cuối năm 2024. Đây là các mức giá cao nhất trong lịch sử của ngành cà phê Việt Nam. Trong khi khoảng giữa năm 2023, giá cà phê chỉ dao động gần 87.000 đồng/kg. Giá cà phê nhân, cà phê bột tại Tây Nguyên bất ngờ tăng mạnh vào cuối năm 2023 và đến năm 2024, giá tiếp tục tăng vọt đến mức giới cà phê cũng phải bất ngờ vì "lộc trời" không có dự báo trước.

Cụ thể, giá cà phê nhân xô tại các tỉnh Tây Nguyên mức dao động 55.000 đến 80.000 đồng/kg từ năm 2020 đến đầu năm 2023, đột nhiên tăng liên tục, đến gần 100.000 đồng/kg năm 2023 và đạt đỉnh 140.000 đồng/kg. Hiện dừng ở mức 135.000 đồng/kg; cao hơn gần gấp 3 lần so với các năm trước đây. Giá cà phê tăng cao đã giúp đời sống của người trồng và chế biến cà phê được cải thiện rõ rệt. Nhiều gia đình có từ 10 đến 100ha cà phê, thu nhập hàng tỷ đồng/niên vụ.

Mặc dù giá cà phê tăng cao, nhưng sản lượng niên vụ 2024-2025 dự báo giảm khoảng 15% do ảnh hưởng của thời tiết báo hiệu mùa khô hạn và các yếu tố khác, như giá cả thị trường, chất lượng cà phê thành phẩm. Bởi hiện sản lượng cà phê các nước đã có dấu hiệu phục hồi, dự báo tăng mạnh; yêu cầu với nhà nhập khẩu về chất lượng thành phẩm hoặc sản phẩm từ cà phê nhân xô ngày càng khắt khe hơn. Tuy nhiên, với mức giá cao kỷ lục, thu nhập của người dân vẫn được bảo đảm, góp phần nâng cao đời sống kinh tế - xã hội tại khu vực Tây Nguyên.

Năm 2024, xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt 1,72 triệu tấn, trị giá 3,94 tỷ USD, tăng 13,3% về lượng và 33,4% về trị giá so với năm 2023. Giá xuất khẩu bình quân đạt 2.289USD/tấn, tăng 17,8% so với năm trước. Riêng tỉnh Đắk Lắk, sản lượng xuất khẩu đạt hơn 264.000 tấn, với kim ngạch 915 triệu USD, tăng 168 triệu USD so với năm 2023. Tỉnh Gia Lai cũng ghi nhận kim ngạch xuất khẩu cà phê đạt 620 triệu USD, dẫn đầu trong các ngành hàng chủ lực của tỉnh. Tỉnh Đắk Nông đạt kim ngạch xuất khẩu cà phê 280 triệu USD, tăng hơn 70% so với năm trước đó. Ngành xuất khẩu cà phê tại tỉnh Lâm Đồng đang có những biến động tích cực.

Người dân các tỉnh Lâm Đồng, Đắk Lắk hồ hởi thu hoạch, chế biến cà phê

Cần chiến lược, quy hoạch phát triển

Tây Nguyên là vùng trọng điểm sản xuất cà phê của Việt Nam, chiếm hơn 90% sản lượng cà phê cả nước. Vùng Tây Nguyên bao gồm 5 tỉnh: Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng có tổng diện tích cà phê khoảng trên 600.000ha (chiếm 92% tổng diện tích trồng cà phê của cả nước). Các tỉnh có diện tích, sản lượng cà phê lớn, bao gồm (theo thứ tự): Đắk Lắk, Lâm Đồng, Đắk Nông, Gia Lai, Kon Tum; trong đó Đắk Lắk trở thành "thủ phủ” cà phê của Việt Nam vừa nhờ diện tích, sản lượng cà phê lớn, vừa có TP.Buôn Ma Thuột nổi tiếng là vùng tập trung nguyên liệu chế biến thành phẩm cà phê bột xuất khẩu lớn nhất cả nước.

Tại Đắk Lắk, diện tích cà phê đạt 212.000ha, sản lượng trên 500.000 tấn/năm, chiếm khoảng 30% diện tích cà phê của cả nước và 33% diện tích của Tây Nguyên. Lâm Đồng là tỉnh có diện tích trồng cà phê lớn thứ hai Tây Nguyên, khoảng 153.000ha, sản lượng hơn 400.000 tấn/năm. Sở dĩ sản lượng cà phê tại tỉnh Lâm Đồng đạt cao vì nhiều nhà vườn "sinh sau đẻ muộn", trồng cây giống mới, năng suất cao, áp dụng kỹ thuật tiên tiến trong cây trồng. Tại tỉnh Đắk Nông, hiện có khoảng 141.000ha cà phê với sản lượng khoảng 361.000 tấn/năm, đứng thứ 3 khu vực Tây Nguyên, xếp sau Đắk Lắk và Lâm Đồng...

Tương tự như Lâm Đồng, các hộ cá nhân, doanh nghiệp ở Gia Lai, Đắk Nông những năm gần đây chế biến cà phê đạt chất lượng cao, xuất khẩu ra thị trường trong nước, quốc tế mạnh, không thua kém cà phê của Buôn Ma Thuột - Đắk Lắk, nhưng thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột - Đắk Lắk đã được khẳng định từ sớm hơn. Những năm gần đây, diện tích trồng cà phê tại các tỉnh Tây Nguyên theo tiêu chuẩn bền vững, có chứng nhận ngày càng tăng, góp phần nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm. Giá cà phê đang có xu hướng tăng, mang lại lợi ích kinh tế cho người nông dân trong khu vực.

Theo đánh giá của ngành nông nghiệp các tỉnh Tây Nguyên, sản lượng cà phê của các tỉnh những năm qua tăng do vụ mùa cà phê trong ba năm qua gặp nhiều thuận lợi: mưa đủ, nắng đều, chất lượng cà phê tương đối bảo đảm. Đặc biệt, bước vào niên vụ 2024-2025, hầu hết bà con nông dân canh tác cà phê tại các tỉnh Tây Nguyên đều có chung tâm lý rất phấn khởi vì cà phê được mùa, giá thu mua trên thị trường vẫn đang cao kỷ lục, dao động mức trên 135.000 đồng/kg nhân khiến người trồng thu lợi lớn.

"Chúng tôi mong muốn cơ quan chức năng kiểm soát tốt các đại lý phân phối, sản xuất cây giống làm sao cho bảo đảm chất lượng, hạn chế được sâu bệnh hại, dễ dàng phát triển và cho năng suất cao trong điều kiện biến đổi khí hậu nghiêm trọng như hiện nay", anh Nguyễn Trọng Hiền - một hộ nông dân tại tỉnh Lâm Đồng bày tỏ.

Liên quan đến vấn đề này, một lãnh đạo Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên khuyến cáo người nông dân không nên nôn nóng tái canh nếu không tìm được nguồn cây giống có chất lượng. Bởi, nếu mọi người vội vàng, chọn phải những cây giống kém chất lượng, qua vài năm chăm sóc vất vả mới biết năng suất kém, lại phải thay thế bằng cây trồng khác thì tốn kém gấp bội phần.

NGỌC HÀ - QUỐC DŨNG