Người dân thôn Lửa mong sớm được tái định cư

Gia đình bà Vi Thị Hoa, thôn Lửa, xã Yên Nhân mong sớm được di chuyển tái định cư.

Vào thăm gia đình bà Vi Thị Hoa, chúng tôi nghe tiếng lục đục phát ra từ căn bếp lụp xụp. Bà Hoa đã ngoài 70 tuổi nhưng vẫn phải cùng con cháu lo bữa ăn hàng ngày.

Nhớ lại thời điểm năm 2004, bà chia sẻ: Dự án Nhà nước triển khai nên bà con đồng tình, ủng hộ di cư đến nơi ở mới. Cứ nghĩ, sau khi nhận tiền đền bù tái định cư sẽ tìm được một cuộc sống mới. Tuy nhiên, mức hỗ trợ không đủ để người dân có được nhiều sự lựa chọn và đủ thời gian để ổn định một cuộc sống mới.

Bà Hoa cho biết, khi mới thực hiện di dời nhượng đất, hộ gia đình bà cùng 14 hộ khác chuyển vào làng Khong, xã Yên Nhân để sinh sống. Nhưng cuộc sống mới gặp nhiều khó khăn vì bà con không có đất sản xuất, vị trí người dân dựng nhà để ở tập trung không thuộc quy hoạch dân cư... Thay vì tiếp tục đi tìm vị trí mới, gia đình bà cùng các hộ còn lại đã làm đơn đề nghị quay trở về nơi ở cũ với lý do “nhận khoán bảo vệ rừng” thuộc khu vực Băng Lươm, thôn Lửa và cam kết sẵn sàng tự nguyện di dời khi Nhà nước yêu cầu. Tuy nhiên, sau nhiều năm sinh sống, từ 15 hộ dân ban đầu, đến nay tại vùng bán ngập nước lòng hồ thủy điện Cửa Đạt này đã tăng lên tới 53 hộ.

“Vì cư trú bất hợp pháp nên cư dân nơi đây không chỉ đối mặt với nguy cơ bị sạt lở, ngập lụt, mà việc không có điện, thiếu đất sản xuất khiến cho cuộc sống của người dân gặp rất nhiều khó khăn”, bà Hoa cho biết.

Chỉ tay về khu rừng trước mặt với giọng e dè, ái ngại, ông Chảo Văn Khuôn ở thôn Lửa, xã Yên Nhân buồn bã nói: Nơi đó là nguồn thu nhập chính của nhiều hộ gia đình. Ngoài số diện tích trồng lúa ít ỏi một vụ thuộc vùng ngập lòng hồ thủy điện thì thu nhập của gia đình cũng như các hộ dân khác chủ yếu là trông vào việc thu hái lâm sản, chăn nuôi trâu, bò...

Cũng theo ông Khuôn, từ khi biết tin bà con thôn Lửa sẽ được huyện sắp xếp bố trí tái định cư, gia đình ông và bà con ai cũng vui mừng, phấn khởi. “Nếu bà con đã được bố trí quy hoạch đất tái định cư thì mong rằng chủ trương trên sớm được thực hiện. Bên cạnh đó, khu đất nông nghiệp bị quy hoạch chồng lấn thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên quản lý, nếu có thể chuyển đổi, bàn giao để người dân được khai thác, sản xuất, cuộc sống của bà con sớm an cư, lạc nghiệp”, ông Khuôn nói.

Để giải quyết những bất cập tại đây, năm 2016 UBND huyện Thường Xuân đã đề nghị UBND tỉnh Thanh Hóa sắp xếp nơi ở mới cho các hộ dân. Đến ngày 16-6-2017, UBND tỉnh có Văn bản số 6859 chỉ đạo UBND huyện Thường Xuân, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu Ban Quản lý rừng phòng hộ Sông Chu tăng cường quản lý nhân khẩu, đất đai, không để tình trạng phát sinh tăng hộ mới, không để người dân làm nhà trái quy định. Bên cạnh đó, kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân trong việc buông lỏng quản lý nhân khẩu và đất đai, giao UBND huyện Thường Xuân, Ban Dân tộc tỉnh và đơn vị liên quan tuyên truyền, vận động các hộ nhanh chóng quay về nơi ở cũ để ổn định cuộc sống; phối hợp với cơ quan chức năng xây dựng phương án hỗ trợ ổn định cuộc sống cho các hộ dân.

Đến ngày 1-12-2021 UBND tỉnh đã phê duyệt Đề án sắp xếp, ổn định dân cư khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại các huyện miền núi của tỉnh giai đoạn 2021-2025 tại Quyết định số 4845/QĐ-UBND. Thực hiện đề án trên, UBND huyện Thường Xuân đã quy hoạch 5 ha đất tại khu vực Băng Lươm, xã Yên Nhân (có vị trí nằm ở taluy dương đối diện với khu dân cư thôn Lửa ở hiện tại) để xây dựng khu tái định cư cho 53 hộ dân, song đến nay dự án vẫn chưa hoàn tất thủ tục nên chưa được triển khai.

Do chưa thể bố trí tái định cư cho 53 hộ dân, nên Chủ tịch UBND xã Yên Nhân Cầm Bá Huyến khá lo lắng. Ông cho rằng nhiệm vụ cấp thiết trước mắt là không để phát sinh thêm trường hợp mới. Cũng theo ông Huyến, hiện nay dự án tái định cư sắp xếp nơi ở cho các hộ dân đang trình tỉnh thông qua, thực hiện các bước tiếp theo để tổ chức thực hiện. Dự kiến trong năm 2023 đến năm 2024 sẽ hoàn thành việc sắp xếp ổn định cho 53 hộ dân thuộc khu vực lòng hồ và bán ngập nước lòng hồ thủy điện Cửa Đạt.

Bài và ảnh: Đình Giang