Người dân vùng cao Nghệ An thoát nghèo nhờ mô hình nuôi dúi

Nuôi dúi giúp nhiều người dân xã Tam Quang, Nghệ An thoát nghèo.

"Cỗ máy in tiền" vùng biên viễn

Dúi là loài động vật gặm nhấm quen thuộc trong tự nhiên. Nhờ hương vị thơm ngon, giàu chất dinh dưỡng nên thịt dúi được thị trường ưa chuộng, "cung không đủ cầu".

Xã miền núi biên giới Tam Quang (Nghệ An) với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng và nguồn thức ăn tự nhiên phong phú như tre, nứa, mía, ngô... là môi trường lý tưởng để phát triển loài vật này.

Nắm bắt được lợi thế, người dân địa phương học hỏi, phát triển nghề nuôi dúi. Từ một vài hộ nuôi thử nghiệm, đến nay, toàn xã có hàng chục gia đình chăn nuôi, từng bước hình thành một hướng sản xuất hàng hóa.

Điển hình là mô hình của ông Tống Văn Chiến (SN 1965, trú tại xóm Bãi Sở, xã Tam Quang). Cách đây 2 năm, trong một lần đi thăm người quen ở Thanh Hóa, ông được giới thiệu về mô hình nuôi dúi thương phẩm.

Thấy lạ và độc đáo, ông Chiến quyết tâm tìm đến tận trại để xem. Khi trực tiếp quan sát cách làm chuồng trại, cho ăn, ông nhận ra đây chính là sinh kế phù hợp với điều kiện của gia đình. Nghĩ là làm, người đàn ông này mua giống về nuôi thử.

"Lúc đó, chủ trại thấy mình ở xa, lại chưa có kinh nghiệm nên họ không muốn bán. Tôi phải năn nỉ mãi, trình bày quyết tâm của mình, họ mới tin tưởng và để lại cho 6 con dúi giống đầu tiên", ông Chiến kể.

Mô hình nuôi dúi giúp nhiều gia đình ở xã Tam Quang thoát nghèo.

Sau khi mua giống, ông tận dụng một góc yên tĩnh trong nhà để bắt tay xây dựng chuồng trại, dùng những viên gạch ốp lát cũ kích thước 60x60cm ghép lại thành các ô chuồng vuông vắn.

Thiết kế này vừa đảm bảo không gian đủ cho dúi hoạt động, vừa có chiều cao hợp lý để chúng không thoát ra ngoài, lại thuận tiện cho việc vệ sinh.

Nắm vững kỹ thuật và đúc rút kinh nghiệm, ông Chiến nhanh chóng làm chủ được quy trình chăm sóc. Ông cho biết, bí quyết quan trọng nhất là phải hiểu được tập tính của loài dúi.

"Dúi là loài ưa bóng tối và sự yên tĩnh. Thức ăn phải luôn tươi, đủ độ già. Đặc biệt là giai đoạn chúng ghép đôi và sinh sản, phải giữ không gian yên tĩnh, đồng thời bổ sung thêm các loại thức ăn giàu dinh dưỡng như ngô, mía để dúi mẹ khỏe mạnh, sinh sản tốt", ông Chiến chia sẻ.

Nhờ vậy, mỗi ngày, ông Chiến chỉ dành khoảng 2 tiếng đồng hồ để cho ăn và kiểm tra đàn. Cứ 3-4 ngày ông mới vệ sinh chuồng một lần.

Cưa thân cây tre, nứa làm thức ăn cho dúi.

Nhân rộng mô hình và những điều kiện bắt buộc

Chăm sóc tốt dúi sẽ phát triển nhanh, khoảng 7-8 tháng là dúi có thể sinh sản. Mỗi năm đàn dúi sinh sản khoảng 3-4 lứa, mỗi con dúi mẹ sinh mỗi lứa từ 3-4 con. Con từ 1-2 tháng tuổi là có thể đem bán làm con giống.

Thành công từ trang trại của ông Chiến đã trở thành hình mẫu để người dân trong vùng học tập. Từ 6 con giống ban đầu, đến nay trang trại của ông đã có 60 ô chuồng với tổng đàn khoảng 130 con, bao gồm 3 loại chính là dúi mốc, dúi má đào và dúi bản địa.

Dúi giống được ông bán với giá từ 750.000-800.000 đồng/kg, còn dúi thương phẩm có giá từ 350.000-380.000 đồng/kg.

Không chỉ làm giàu cho gia đình, ông Chiến còn sẵn lòng chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn kỹ thuật cho bất kỳ ai muốn học hỏi. Người dân từ các xã lân cận như Tam Thái, Tương Dương, Lượng Minh… tìm đến nhà ông để học hỏi.

"Tôi từng nghèo, nên hiểu người nghèo cần gì. Có mô hình dễ làm, ít rủi ro, không ảnh hưởng đến rừng, lại sinh lời tốt tôi chia sẻ hết. Bà con ai muốn học, tôi chỉ ngay từ đầu", ông Chiến nói.

Dúi thương phẩm có giá từ 350.000-380.000 đồng/kg.

Bà Kha Thị Hiền, Phó Chủ tịch UBND xã Tam Quang cho biết, mô hình nuôi dúi ở địa phương vừa phát huy được tiềm năng, lợi thế sẵn có của địa phương. Qua đó, giúp nhiều hộ dân thoát nghèo, từng bước vươn lên làm giàu.

Theo bà Hiền, chính quyền xã đang tích cực khuyến khích bà con nhân rộng mô hình theo hướng hàng hóa, xem đây là một trong những hướng đi chủ lực để giúp người dân phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững.

Chi cục Kiểm lâm tỉnh Nghệ An cho biết, toàn tỉnh có hơn 550 cơ sở nuôi động vật hoang dã (ĐVHD), chủ yếu là nai, chồn hương, dúi… Việc gây nuôi ĐVHD có tiềm năng lớn khi thị trường trong và ngoài nước đều rộng mở.

Tuy nhiên, người dân cần tìm hiểu kỹ các quy định để tránh vi phạm pháp luật. Tùy vào loài được nuôi, các cơ sở thông báo việc nuôi động vật rừng thông thường cho cơ quan có thẩm quyền; được cấp mã số cơ sở nuôi ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm.

Tất cả cơ sở nuôi thương mại ĐVHD đều phải mở sổ theo dõi hoạt động nuôi, ghi chép đầy đủ số lượng cá thể, tăng/giảm đàn để lực lượng kiểm lâm kiểm tra, đóng dấu xác nhận hằng tháng.

Phạm Tâm