Người đọc bản tin đầu tiên về chiến thắng 30/4

Phát thanh viên Kim Cúc (giữa) và phóng viên Anh Trang (bìa phải), người mang bản tin chiến thắng 30/4 về Đài Tiếng nói Việt Nam. Ảnh: T.L

Bản tin lịch sử

Nay đã gần tuổi tám mươi, sức khỏe không được tốt, nhưng Nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) Phan Thị Kim Cúc phấn chấn hẳn lên khi tôi đề nghị được nghe chuyện bà từng đọc bản tin về chiến thắng miền Nam 45 năm trước. “Vậy là 45 năm đã qua rồi, nhưng đến nay tôi vẫn nhớ như in khoảnh khắc được đọc bản tin đó. Bản tin rất ngắn gọn, nhưng chỉ với vài chục chữ đó thôi đủ khiến một dân tộc vỡ òa trong niềm vui, hạnh phúc vô bờ” - NSƯT Kim Cúc bồi hồi cho biết.

NSƯT Kim Cúc kể, ngày 30/4/1975, tại Đài Tiếng nói Việt Nam, bà và phát thanh viên (PTV) Kim Túy trực cùng một ca. Đến gần trưa phóng viên Trần Trọng Trủy chạy vào phòng, tay cầm một bản tin, giọng nghẹn ngào: “Chiến thắng, chiến thắng rồi!”. Đưa nhanh bản tin cho hai phát thanh viên (PTV) trực, ông Trủy giục: “Hai chị vào đọc ngay đi, Sài Gòn giải phóng rồi”.

PTV Kim Cúc và Kim Túy chạy nhanh xuống hầm, nơi đặt hệ thống truyền và phát thanh trực tiếp. Biết hai PTV cũng xúc động như mình, ông Trủy chạy theo và dặn họ phải thật bình tĩnh.“Ca trực hồi đó thường phân công một PTV nam và một PTV nữ, hoặc hai PTV nữ của hai miền đảm nhiệm. Trước đây khi trực cùng chị Túy, tôi thường đọc trước. Nhưng với bản tin đặc biệt ngày hôm đó, với chất giọng miền Nam, chị Túy là người đọc trước” - NSƯT Kim Cúc cho biết.

Hai PTV hồi hộp, cùng ngồi vào ghế đọc, được phát trực tiếp trên sóng phát thanh. Đèn tín hiệu đỏ bật lên, trước mắt họ là dòng chữ “Hàng triệu thính giả đang nghe ta” như mọi lần, nhưng với hai PTV Kim Túy và Kim Cúc lúc này, khoảnh khắc đó thật đặc biệt. Họ nắm chặt tay nhau để cùng giữ bình tĩnh, tránh ảnh hưởng đến dây thanh đới khi đọc. Sau khi PTV Kim Túy đọc xong, đến lượt mình, Kim Cúc đọc một lần nữa bản tin với nội dung: “Mời các bạn nghe tin chiến thắng chúng ta mới nhận được. Đúng 11 giờ 30 phút, quân ta tiến vào Sài Gòn, đánh chiếm Dinh Độc Lập, Bộ Tổng tham mưu Ngụy, Dương Văn Minh đầu hàng vô điều kiện. Cờ đỏ sao vàng phấp phới tung bay trên nóc Dinh Độc Lập. Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng”.

Kể đến đây, NSƯT Kim Cúc ngừng lời, đọc cho tôi nghe bản tin trên mà bà vẫn nhớ từng chữ sau 45 năm. Giọng đọc của bà vẫn đầy hào khí, dù sức khỏe hiện thời không được tốt vì tuổi đã cao. “Đấy là hào khí của bản tin chiến thắng 30/4 mà tôi còn giữ lại được. Nhưng so ở thời điểm đọc trực tiếp trên đài phát thanh ngày ấy, chắc chắn là không thể nào so sánh được” - NSƯT Kim Cúc chia sẻ.

NSƯT Kim Cúc cho biết, bản tin đó được đọc tại Đài Tiếng nói Việt Nam vào khoảng 11 giờ 45 phút ngày 30/4/1975. Bản tin chỉ đọc trong thời gian 30 giây mỗi lượt, nhưng thông tin rất đầy đủ và súc tích. Sau này, NSƯT Kim Cúc được biết, ngay khi nhận tin chiến thắng, cơ quan chuyên trách của Bộ Quốc phòng đã điện ngay cho Đài Tiếng nói Việt Nam cử cán bộ sang nhận tin về để phát trực tiếp. Thời điểm này, Đài Tiếng nói Việt Nam cũng luôn cắt cử người trực để sẵn sàng nhận tin. Hôm đó đúng vào ca trực của phóng viên Anh Trang, và do đây là bản tin đặc biệt nên chị được chở bằng ô tô để sang Bộ Tổng tham mưu (Bộ Quốc phòng) nhận tin về cho nhanh. Trên đường về, do xe chạy nhanh, rồi có chỗ phanh gấp nên phóng viên Anh Trang đã bị đập trán vào thành xe, chảy máu. Cố gắng về được đến đài, do máu chảy nhiều nên phóng viên Anh Trang ngất đi, nhưng bản tin đã nhanh chóng được lãnh đạo Đài tiếp nhận và đưa ngay đến phòng phát thanh để đọc trực tiếp.

Ba mươi năm đấu tranh giành toàn vẹn non sông…

NSƯT Kim Cúc kể, sau này bà mới biết bản tin chiến thắng ngày 30/4 được phát sớm như vậy là được sự chỉ đạo của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Trong một bài viết về sự kiện lịch sử trọng đại này, Đại tướng Võ Nguyên Giáp viết: “Tại Tổng hành dinh, sau khi nhận tin Dương Văn Minh đầu hàng vô điều kiện, tôi chỉ thị cho Cục Tuyên huấn thuộc Tổng cục Chính trị điện ngay cho Thông tấn xã Việt Nam và Đài Tiếng nói Việt Nam kịp thời loan tin thắng lợi và viết thông báo chiến thắng. Chỉ 15 phút sau, đài ngừng buổi phát thanh thường lệ, phát đi phát lại những dòng tin phấn khởi mà muôn triệu con tim Việt Nam đang đón đợi: Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng”.

“Sau khi biết thông tin trên, tôi có dịp gặp một người thư ký của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ông cho biết thêm, ngày ấy, sau khi nghe bản tin chiến thắng 30/4 trên Đài Tiếng nói Việt Nam, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã nói với cán bộ dưới quyền bày chút bánh kẹo ra để mọi người mừng thắng lợi”-NSƯT Kim Cúc cho biết.

Phát thanh viên Kim Cúc (phải) và Kim Túy Ảnh: T.L

NSƯT Kim Cúc chia sẻ thêm, sau khi đọc bản tin chiến thắng 30/4, khi bước ra cổng cơ quan, bà thấy nhiều người dân Thủ đô đổ ra đường hò reo: “Chiến thắng rồi, nước nhà thống nhất rồi”. Tranh thủ giờ nghỉ trưa, PTV Kim Cúc và Kim Túy cũng theo mọi người đi về phía khu vực hồ Hoàn Kiếm để mừng chiến thắng. Tới gần Đại sứ quán Cuba, họ thấy một số cán bộ nhân viên nước bạn cũng ra đường, hô to: “Viva Việt Nam. Viva Việt Nam”. Đường phố Hà Nội lúc đó đông vui, trên gương mặt mỗi người dân đều tỏ rõ sự hân hoan, vui sướng. Trong bầu không khí ấy, PTV Kim Túy và Kim Cúc lại xúc động nắm chặt tay nhau, như cách đây chưa lâu họ đã nắm tay nhau khi đọc bản tin chiến thắng. PTV Kim Túy rưng rưng nói: “Cúc ơi, nước nhà thống nhất rồi, vậy là chị sắp được về với má”.

NSƯT Kim Cúc cho biết, vào 18 giờ cùng ngày, bản tin chiến thắng 30/4 được đọc lại, do hai PTV khác thực hiện trên Đài Tiếng nói Việt Nam, trong nhạc nền bài hát “Như có Bác trong ngày đại thắng” của nhạc sĩ Phạm Tuyên. Bài hát này vừa được nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác trước chiến thắng 30/4 vài ngày. “Điều này chứng tỏ niềm tin về thời điểm Ba mươi năm đấu tranh giành toàn vẹn non sông đã đến thật rõ ràng, đúng như câu hát trong bài “Như có Bác trong ngày đại thắng” mà nhạc sĩ Phạm Tuyên đã viết”- NSƯT Kim Cúc bày tỏ.

Phát thanh viên Kim Cúc. Ảnh: P.V

Kiến Nghĩa