Người đưa món sushi tới Thung lũng Silicon

Không chỉ được xem là linh hồn của ẩm thực Nhật Bản, sushi còn được du khách quốc tế ưa chuộng. Ảnh minh họa: S.W.

Ở Thung lũng Silicon, Mỹ có một nhà hàng Nhật Bản, sinh thời hầu như tuần nào Steve Jobs cũng đến dùng bữa một lần. Chủ nhà hàng này là ông Sakuma Toshio, sinh ra tại Fukushima-Ken, Nhật Bản. Năm mười lăm tuổi, ông bỏ học, đến một nhà hàng sushi để học việc.

Sau mười sáu năm, cũng chính là năm 1985, người học việc năm xưa đã mở nhà hàng sushi của riêng mình ở Thung lũng Silicon (Mỹ), từ đó kết nên mối duyên với Steve Jobs.

Sakuma Toshio còn được gọi là người Nhật Bản thứ ba ảnh hưởng đến Steve Jobs sau thiền sư Kobun Otogawa và ông Morita Akio, người sáng lập Tập đoàn Sony. Sinh thời, Steve Jobs rất thích món sushi do ông Toshio làm, trong nhà hàng thậm chí còn có chỗ ngồi “số Một” dành riêng cho Jobs.

Vào những năm 80 của thế kỷ XX, khi ông Sakuma Toshio vừa mở nhà hàng, sushi không được mọi người ở Thung lũng Silicon biết đến, thậm chí mọi người còn chỉ vào sushi trưng bày trong tủ kính và hỏi rằng: “Đây là bánh ngọt sao?”.

Đồ ăn Nhật Bản khi đó chưa được đông đảo mọi người biết đến, chính sự nỗ lực của những người đầu bếp Nhật như Sakuma Toshio đã khiến sushi trở thành một nếp sống, một trào lưu ở Mỹ, được đưa vào Từ điển Tiếng Anh.

Tháng 11 năm 2011, Sakuma Toshio đóng cửa nhà hàng, đặt dấu chấm hết cho cuộc đời kinh doanh sushi hai mươi sáu năm ở Thung lũng Silicon của mình. Hơn hai mươi năm qua, ông đã theo đuổi triết học tối giản, tạo ra món sushi chất lượng cao.

Ông kiên trì với tâm nguyện ban đầu của mình, luôn theo đuổi sự nguyên vị, từ chối đón nhận trào lưu. Ông khiêm tốn, cẩn thận, thản nhiên, thong dong. Trong cửa hàng nhỏ bé của mình, ông an phận làm việc, lẳng lặng quan sát. Chính sự chuyên chú, kiên trì đáng quý này đã giúp ông nâng tầm bản thân, đưa sushi trở thành món ăn được cả thế giới biết đến và công nhận.

Điều đáng chú ý là, vào năm 2011, sau khi biết nhà hàng của Sakuma Toshio sắp đóng cửa, Steve Jobs đã mời ông đến Công ty Apple và mở một nhà hàng sushi, như vậy Jobs có thể ăn sushi hàng ngày. Sakuma Toshio đã nhận lời. Đáng tiếc là khi nhà hàng sushi vừa hoàn tất việc trang hoàng và chuẩn bị mở cửa, thì Steve Jobs lại đột ngột qua đời.

Tại sao Steve Jobs say mê khoa học công nghệ và Sakuma Toshio chuyên làm sushi lại có sự đồng điệu như vậy? Thực ra, sản phẩm chính là nhân phẩm. Steve Jobs đã đưa sự tối giản và tư duy cực hạn của mình vào quan niệm thiết kế của Apple, thậm chí ông bị cho là mắc “chứng lập dị”.

“Lập dị” nghe thì có vẻ hoàn toàn trái ngược với sự tối giản, cực hạn, nhưng trên thực tế chính sự “lập dị” của Steve Jobs đã tạo ra sự tối giản và cực hạn của Apple. Điều này đã thể hiện sự theo đuổi của ông đối với mỹ học. Chuyến du lịch đến Ấn Độ vào thời trẻ đã khiến ông có nhận thức mới về thiền.

Sau khi trở về Mỹ, ông bắt đầu học thiền. Bấy giờ, thiền sư mà ông bái sư chính là Kobun Otogawa. Từ đó, ông luôn theo đuổi sự tối giản, chuyên chú. Có lẽ đây cũng chính là lý do ông thích sushi.

Việc ông tu thiền cũng sản sinh ảnh hưởng nhất định đến thiết kế sản phẩm của Công ty Apple. So với Apple của thời đại Steve Jobs, thì thứ mà Apple hiện tại đã đánh mất có lẽ chính là sự tối giản, chuyên chú mà Steve Jobs đã tạo lập.

Đằng sau sự đơn giản, thuần khiết, là tinh thần nghệ nhân, là sự cẩn thận, là lòng tin và thái độ kiên trì muốn tạo ra sản phẩm với chất lượng cao nhất. Chuyên chú là một điểm chung giữa nhà sáng lập Apple và nghệ nhân sushi.

Khi Mark Parker mới nhậm chức CEO của Công ty Nike, đã thỉnh giáo Steve Jobs về kiến nghị đối với hoạt động của công ty. Steve Jobs đã nói rằng: “Chỉ có một điều, một số sản phẩm của Nike là sản phẩm tuyệt vời nhất trên thế giới, có thể kích thích ham muốn mua sắm của mọi người.

Nhưng bên cạnh đó, Nike còn có rất nhiều sản phẩm kém. Hãy dẹp những thứ vô dụng kia đi, dồn tinh lực cho những cái tốt nhất ấy.” Mark cảm thấy Steve Jobs nói rất đúng. Chuyên chú không phải là dốc hết tinh lực vào những việc bạn quan tâm, mà là phải giỏi chọn lựa, để chọn được thứ tốt nhất.

Nói đến đồng hồ đeo tay, chúng ta đều sẽ nghĩ tới một số thương hiệu của Thụy Sĩ. Tại sao đồng hồ đeo tay Thụy Sĩ lại tốt? Nhà chế tạo đồng hồ ở quốc gia này luôn yêu cầu sự tinh xảo đối với mỗi khâu, mỗi linh kiện nhỏ. Trong mắt họ, chỉ có dụng tâm, theo đuổi sự hoàn mỹ, yêu cầu nghiêm khắc đối với sản phẩm, mới tạo ra được sản phẩm tốt, mới tạo dựng được chỗ đứng trên thị trường cho đồng hồ đeo tay Thụy Sĩ.

Phó Thủ Vĩnh/ Bách Việt Books & NXB Lao động