Người giữ 'hồn cốt' dân tộc Thái ở Quan Hóa
Với mong muốn giữ lại 'hồn cốt' của dân tộc mình, dù tuổi cao, sức yếu nhưng ông Cao Bằng Nghĩa, 74 tuổi, người có uy tín ở khu phố Khằm, thị trấn Hồi Xuân (Quan Hóa) vẫn say sưa bảo tồn các giá trị văn hóa dân tộc Thái.
Ông Cao Bằng Nghĩa dự giao lưu nhóm người Thái - nhóm sinh viên dân tộc Thái tại Hà Nội.
Ông Cao Bằng Nghĩa, người dân tộc Thái, sinh ra ở bản Nghèo, thị trấn Hồi Xuân. Cụ thân sinh ra ông nguyên là Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Quan Hóa nên từ nhỏ ông đã được cha dạy chữ Thái cổ và khèn bè. Vốn ham học, ông còn tranh thủ đi học hỏi thêm chữ Thái và khèn bè, sáo ôi, sáo pí pặn của các nghệ nhân ở các bản, làng khác.
Năm 1969, ông Nghĩa trúng tuyển lớp trung cấp thủy điện ở Thanh Hóa và sau khi tốt nghiệp ông được phân công công tác tại phòng giao thông - thủy lợi thuộc UBND huyện Quan Hóa. Năm 1985, ông được bổ nhiệm làm Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Quan Hóa, cùng với đó ông tham gia học đại học văn hóa. Năm 1996, ông được bổ nhiệm làm Trưởng Ban Tuyên giáo Huyện ủy Quan Hóa và nghỉ hưu năm 2010. Dù ở cương vị công tác nào, hay kể cả khi về hưu thì niềm đam mê văn hóa truyền thống dân tộc Thái nói chung và chữ viết nói riêng luôn cháy bỏng trong ông. Ông Nghĩa đã tham mưu với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện đấu mối với UBND xã Nam Xuân mở 2 lớp dạy chữ Thái cho cán bộ, Nhân dân trong và ngoài xã tham gia. Để thêm hứng thú cho học viên học chữ Thái, ông Nghĩa đã vận dụng các bài trường ca, dân ca, tục ngữ dân tộc Thái vào trong bài giảng để người học dễ dàng tiếp nhận. Từ những lớp học do ông Nghĩa sáng lập, đã đặt “nền móng” thúc đẩy phong trào học chữ Thái ở huyện Quan Hóa phát triển mạnh mẽ, nhiều người dân tìm đến nhà nhờ ông dạy chữ. Đến nay, ông đã truyền dạy chữ Thái cổ cho 220 người, khèn bè cho 8 người, khèn đám ma cho 5 người, khèn Mông cho 7 người và sáo trúc cho 20 cháu nhỏ trong khu phố.
Cùng với đó, ông đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương mở các lớp bồi dưỡng kiến thức bảo tồn văn hóa dân gian dân tộc Thái cho cán bộ văn hóa cơ sở. Đồng thời tham gia soạn thảo chỉ thị, nghị quyết cho Huyện ủy, UBND huyện Quan Hóa các thời kỳ về việc bảo tồn văn hóa, nghệ thuật dân gian các dân tộc trên địa bàn huyện. Đặc biệt, trong năm 2018, ông đã tham gia cùng Trường Đại học Hồng Đức biên soạn mảng văn hóa dân gian trong cuốn Dư địa chí huyện Quan Hóa; tham mưu cho Phòng Văn hóa - Thông tin và Trung tâm Văn hóa, Thông tin, Thể thao và Du lịch huyện thành lập câu lạc bộ khèn bè Mường Ca Da, với 45 thành viên, do ông làm chủ nhiệm câu lạc bộ. Ngoài ra, ông Nghĩa còn sưu tầm các hiện vật lịch sử liên quan đến đời sống văn hóa, tinh thần của đồng bào dân tộc Thái huyện Quan Hóa và được tham gia trưng bày tại cuộc triển lãm 990 năm Thanh Hóa. Ông mong muốn, sau này huyện Quan Hóa có nhà sàn truyền thống hay bảo tàng sẽ mang ra trưng bày.
Cùng với việc tích cực giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Thái, ông Nghĩa còn tham gia tuyên truyền, vận động người dân bài trừ mê tín dị đoan, xây dựng “khu phố nông thôn mới”; “khu phố văn hóa”; tham gia xây dựng nhiều mô hình, điển hình tiên tiến và các tổ quần chúng bảo vệ an ninh trật tự tại khu phố. Với các thành tích đã đạt được, ông Cao Bằng Nghĩa đã được tặng nhiều Bằng khen, giấy khen của các cấp, các ngành.
