Trước đây hầu hết các mẫu xe GAZ 69 của Nga được biên chế phần lớn cho quân đội, chỉ một số ít được sử dụng cho cơ quan nhà nước. Hai biến thể được sử dụng rộng rãi nhất của GAZ 69 là phiên bản "đuôi tròn", loại 5 chỗ ngồi. Bản "đuôi vuông" chỉ dành cho nhiệm vụ chở hàng, chở quân, cứu thương. Các mẫu xe này đều sử dụng mui bạt để che mưa nắng và để mui trần trong các dịp lễ diễu hành.
Những chiếc xe quân sự GAZ 69 được sản xuất tại nhà máy GAZ (Gorkovsky Avtomobilny Zavod) trong các năm từ 1953-1954. Từ 1955-1972, xe được sản xuất bởi hãng UAZ. Trong giai đoạn thập niên 70 của thế kỷ trước, GAZ 69 nằm trong số những dòng xe quân sự được Liên Xô viện trợ cho Việt Nam. Tuy nhiên, sau hàng chục năm, giờ đây, những dòng xe Gaz 69 này rơi dần vào quên lãng và chỉ còn là "của hiếm".
Thời điểm hiện tại, để tìm được một chiếc GAZ 69 còn hoạt động ổn định khó như “mò kim đáy bể”, nhưng với những người yêu thích xe Liên Xô nói chung và thương hiệu GAZ nói riêng, không gì có thể làm họ chùn bước. Tất cả đều được tính bằng thời gian và tiền bạc. Thế nhưng một điều bất ngờ chính là việc ông Uông Trường Giang (một người làm vườn tại Hòa Bình) đã sẵn sàng tặng cả hai phiên bản của GAZ 69 này cho gia đình Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Được biết những chiếc xe này theo dự định thì ông Giang sẽ làm một bảo tàng nhỏ về các phương tiện tại trang trại của mình ở Lương Sơn, Hòa Bình. Thế nhưng sau khi được biết con trai của Đại tướng Võ Nguyên Giáp là ông Võ Điện Biên đang có nhu cầu tìm kiếm thì ông Uông Trường Giang ngỏ ý muốn hiến tặng những hiện vật này vì lòng ngưỡng mộ Đại tướng. Ngay sau khi có sự đồng ý thì hai chiếc xe này đã được vận chuyển từ TP HCM ra Hà Nội.
Khi được hỏi về lý do hiến tặng ông Giang chia sẻ: ”Bản thân tôi sinh ra tại khu tập thể quân đội tại Nam Đồng, Hà Nội. Bố tôi là một sĩ quan quân đội nên ký ức thời trẻ của tôi là những chiếc xe được dùng trong quân sự và những người lính sau những năm tháng chiến tranh. Đặc biệt là hình ảnh cao quý của Đại tướng Võ Nguyên Giáp luôn trong tâm trí tôi.
"Vô tình khi làm thủ tục để sang tên thì được biết chiếc xe biển số 29C-0061 trước kia từng trong biên chế của Tiểu đoàn 44 (đơn vị bảo vệ các lãnh đạo nhà nước ta những năm 1954-1971). Do vậy tôi thấy đây là chiếc xe có giá trị lưu giữ với gia đình Đại tướng hơn tôi, mà gia đình lại đang tìm kiếm vì vậy tôi càng có lý do để tặng lại”.
“Những chiếc xe tôi hiến tặng đều là xe đang sử dụng và đã góp mặt trong nhiều chương trình về xe cổ, do vậy tôi sẽ cho đội ngũ thợ kỹ thuật bảo hành, bảo dưỡng những chiếc xe này để nó luôn là những chiếc xe sống mãi với thời gian”, ông Giang chia sẻ thêm.
Được biết các mẫu xe GAZ 69 còn lưu hành được ở dạng nguyên bản tại Việt Nam chỉ đếm trên đầu ngón tay. Những chiếc xe hoạt động bình thường đang lưu hành, có giá từ 200 đến 400 triệu đồng, nhưng những chiếc xe có dấu ấn lịch sử thì thường không được định giá vật chất
Hình ảnh về chiếc xe GAZ 69 trong lễ duyệt binh hào hùng tại Quảng trường Ba Đình 2/9/1955.
Video: GAZ 69 trong lễ duyệt binh hào hùng tại Quảng trường Ba Đình.
Nguyễn Bắc