Người mắc Hội chứng Peutz-Jeghers có nên tập thể dục?

1. Vai trò của tập luyện đối với người mắc Hội chứng Peutz-Jeghers

Hội chứng Peutz-Jeghers (PJS) là một rối loạn di truyền hiếm gặp, đặc trưng bởi sự xuất hiện của polyp hamartoma ở đường tiêu hóa và các đốm sắc tố đặc trưng trên da và niêm mạc. Bệnh được di truyền theo kiểu trội nhiễm sắc thể thường, chủ yếu liên quan đến đột biến gen STK11 (LKB1) trên nhiễm sắc thể 19.

Các polyp trong Hội chứng này thường xuất hiện ở ruột non nhưng cũng có thể gặp ở dạ dày, đại tràng và trực tràng. Mặc dù polyp trong PJS thường là lành tính, nhưng chúng có nguy cơ tiến triển thành ung thư theo thời gian.

Ngoài ra, người mắc PJS có nguy cơ cao mắc các loại ung thư khác như ung thư đường tiêu hóa, vú, tụy, buồng trứng và tinh hoàn. Biểu hiện lâm sàng bao gồm đau bụng do lồng ruột hoặc tắc ruột, xuất huyết tiêu hóa, thiếu máu và đặc biệt là các đốm sắc tố sẫm màu ở môi, niêm mạc miệng, ngón tay và ngón chân.

Việc chẩn đoán dựa trên tiền sử gia đình, các dấu hiệu lâm sàng và xét nghiệm di truyền. Điều trị chủ yếu tập trung vào kiểm soát biến chứng, nội soi định kỳ để loại bỏ polyp và theo dõi ung thư sớm.

Các đốm sắc tố sẫm màu ở môi, một biểu hiện của Hội chứng Peutz-Jeghers.

Tập luyện thể dục đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe tổng thể của người mắc Hội chứng Peutz-Jeghers. Các bài tập thể dục có thể giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm nguy cơ táo bón và hỗ trợ nhu động ruột, làm giảm bớt tình trạng tắc ruột hoặc lồng ruột do polyp.

Ngoài ra, tập thể dục thường xuyên giúp tăng cường lưu thông máu, cải thiện sức khỏe tim mạch và kiểm soát cân nặng, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư liên quan đến PJS. Hoạt động thể chất còn có tác dụng giảm căng thẳng, nâng cao tinh thần và hỗ trợ giấc ngủ, giúp người bệnh duy trì trạng thái tâm lý tích cực trong quá trình điều trị và theo dõi bệnh.

2. Các bài tập tốt cho người mắc Hội chứng Peutz-Jeghers

2.1. Bài tập gập bụng

- Cách thực hiện:

+ Nằm thẳng người, hai chân co một góc 90 độ với cơ thể.

+ Hai tay đan nhau sau gáy, Từ từ nhấc vai lên, siết cơ bụng. Vai cách mặt đất khoảng 10cm, Lưng dưới vẫn chạm sàn.

+ Giữ nguyên tư thế siết cơ bụng khoảng 1-2 giây.

+ Thực hiện lặp lại các động tác 10-20 lần.

- Tác dụng: Bài tập này giúp kích thích lưu thông máu đến vùng bụng, hỗ trợ nhu động ruột, làm giảm táo bón nhẹ. Không chỉ giúp thoát khí trong đường ruột hiệu quả, gập bụng còn kích thích nhu động đại tràng làm cho quá trình đại tiện được dễ dàng hơn. Bài tập này còn hỗ trợ cải thiện tư thế, làm giảm áp lực lên vùng thắt lưng, hệ tiêu hóa hiệu quả, rất phù hợp với người mắc Hội chứng Peutz-Jeghers.

Bài tập gập bụng giúp kích thích lưu thông máu đến vùng bụng.

2.2. Bài tập ngồi vặn mình

- Cách thực hiện:

+ Ngồi duỗi thẳng cả hai chân, sau đó gập chân trái lại.

+ Đặt bàn chân trái bên ngoài đầu gối phải, giữ lưng luôn thẳng.

+ Thả cánh tay phải sang bên đầu gối trái.

+ Tay trái chống xuống phía sau làm trụ để xoay thân người sang trái.

+ Hít thở vài nhịp rồi đổi bên làm tương tự.

+ Thực hiện bài tập 10- 15 lần

- Tác dụng: Bài tập vặn mình giúp máu dễ dàng lưu thông đến các cơ quan như gan, tụy và ruột… đồng thời kích thích, làm giãn các cơ phần lưng, bụng, từ đó tăng cường hoạt động tiêu hóa hiệu quả, giúp phòng tránh các biến chứng tắc ruột và lồng ruột ở người mắc Hội chứng Peutz-Jeghers.

Bài tập ngồi vặn mình giúp máu dễ dàng lưu thông đến các cơ quan như gan, tụy, ruột... (ảnh minh họa).

2.3. Tư thế con thuyền

- Cách thực hiện:

+ Ngồi trên thảm, hai chân thẳng, hai tay chống về phía sau hông một chút.

+ Siết nhóm cơ cốt lõi, đồng thời nâng hai chân khỏi mặt đất, giữ thăng bằng cơ thể trên xương ụ ngồi, ngả người về sau, tạo thành góc chữ V khoảng 45 độ giữa chân và thân.

+ Chậm rãi nhấc hai tay duỗi về phía trước song song với mặt thảm, giữ cho cột sống lưng và cổ thẳng.

+ Giữ nguyên tư thế từ 10-20 giây, hoặc lâu hơn với 60 giây khi đã tập thành thạo tư thế này.

+ Thực hiện bài tập từ 10- 15 lần.

- Tác dụng: Bài tập này giúp người mắc PJS có khả năng kiểm soát cơ bụng tốt hơn, hỗ trợ phòng tránh các biến chứng như lồng ruột do nhu động ruột không đều; giúp cung cấp oxy tốt hơn cho các cơ quan tiêu hóa, giảm tình trạng ứ đọng trong đường ruột; đồng thời tăng cường lưu thông máu đến hệ tiêu hóa, giúp ruột hoạt động trơn tru hơn, ngăn ngừa tình trạng tắc nghẽn.

Tư thế con thuyền giúp người mắc PJS có khả năng kiểm soát cơ bụng tốt hơn (ảnh minh họa).

2.4. Bài tập massage vùng bụng

- Cách thực hiện:

+ Có thể nằm xuống hoặc ngồi ở tư thế thoải mái nhất.

+ Xoa nóng hai bàn tay với nhau rồi đặt lên bụng bắt đầu xoa bóp theo chiều kim đồng hồ.

+ Dùng lực tay vừa phải, tránh làm tổn thương các mô mềm.

+ Massage đều tay trong vòng 10 phút để đạt hiệu quả tốt nhất.

- Tác dụng: Bài tập này giúp khắc phục các cơn đau quặn bụng do rối loạn nhu động ruột gây ra bởi các polyp đường tiêu hóa ở người mắc Hội chứng Peutz-Jeghers, hỗ trợ thúc đẩy hoạt động tiêu hóa và điều hòa nhu động ruột; đồng thời tác động tích cực đến hệ thần kinh phó giao cảm, giúp điều hòa nhu động ruột và giảm các co thắt bất thường.

Bài tập massage vùng bụng khắc phục các cơn đau quặn bụng do rối loạn nhu động ruột gây ra.

3. Những lưu ý khi tập luyện

- Bệnh nhân cần tránh các bài tập cường độ cao hoặc có nguy cơ chấn thương vùng bụng.

- Khởi động trước khi tập luyện để làm nóng cơ thể, tránh tình trạng kéo giãn cơ đột ngột.

- Chọn thời điểm tập luyện phù hợp với cơ thể, không tập khi đói hoặc no bụng.

- Thực hiện các động tác chậm rãi để cơ thể kịp thích ứng.

- Tập luyện mỗi ngày trong khoảng 20 - 30 phút là lý tưởng.

- Không nên tập các bài tập có cường độ cao hoặc gắng sức quá mức như cử tạ nặng, chạybộ cường độ cao vì có thể làm tăng áp lực ổ bụng và gây khó chịu. Thực hiện các động tác gập bụng quá mạnh, vặn mình quá sâu có thể tạo áp lực lên hệ tiêu hóa, với những polyp lớn, điều này có thể gây ra tình trạng tắc ruột hoặc lồng ruột. Vì vậy cần thực hiện các bài tập một cách nhẹ nhàng, vừa phải.

- Với những người mới phẫu thuật ở vùng bụng, người thoát vị đĩa đệm, phụ nữ mang thai nên thực hiện các bài tập nhẹ nhàng.

- Nếu có các triệu chứng bất thường xảy ra trong quá trình tập luyện như chóng mặt, thở khò khè, tức ngực, tim đập nhanh hoặc đau nhức, mệt mỏi… có thể là dấu hiệu nguy hiểm, hãy ngừng tập ngay và hỏi ý kiến của các chuyên gia, bác sĩ.

Mắc Hội chứng hiếm gặp, bệnh nhi được phẫu thuật loại bỏ 5 polyp trong cơ thể.

BSNT. Phan Bích Hằng