Người Mỹ vật lộn giữa nắng nóng kỷ lục: Thiếu tiền nên phải lựa chọn mua thức ăn hay điều hòa

Người Mỹ khổ sở vì thiếu điều hòa

Khi Denver (bang Colorado, Mỹ) có nhiệt độ gần chạm 37 độ C, ông Ben Gallegos ngồi cởi trần dưới hiên, cố gắng vượt qua cái nóng bằng quạt phun sương. Ông Gallegos, giống như nhiều người Mỹ có thu nhập thấp khác, không thể mua được máy điều hòa nhiệt độ.

Người đàn ông 68 tuổi ngủ trong tầng hầm bê tông, dùng nệm xốp che cửa sổ để cách nhiệt. Nhiệt độ cao có thể gây say nắng và tử vong, càng khiến bệnh phổi của ông nghiêm trọng hơn nhưng với người thợ đóng gạch đã nghỉ hưu sống bằng mức lương ít ỏi 1.000 USD/tháng thì điều hòa là thứ quá xa vời.

"Tôi phải tiết kiệm khoảng 12 năm mới mua được [điều hòa]", ông nói.

Khi biến đổi khí hậu gây ra những đợt nắng nóng kéo dài, phá vỡ nhiệt độ kỷ lục trên khắp nước Mỹ và khiến hàng chục người thiệt mạng thì nhóm dân cư có thu nhập thấp phải vật lộn giữa nắng nóng với ít biện pháp phòng vệ nhất.

Khi Phoenix (bang Arizona) trải qua ngày thứ 27 liên tiếp với mức nhiệt trên 43 độ C vào 26/7, đã có 9 người thiệt mạng do không có điều hòa hoặc điều hòa không hoạt động.

"Có thể giải thích điều này một cách khá đơn giản: Nhiệt độ là nguyên nhân gây ra tử vong", Kristie Ebi, Giáo sư Đại học Washington, nói. "Khi đợt nắng nóng bắt đầu, tỷ lệ tử vong sẽ bắt đầu sau khoảng 24 giờ".

Theo một phân tích của Đại học Boston về 115 thành phố lớn của Mỹ, cộng đồng dân cư thu nhập thấp là nhóm đối tượng có nhiều khả năng phải đối mặt với cái nóng gay gắt nếu không có điều hòa.

Nắng nóng "thiêu đốt" nước Mỹ. Ảnh: AP

Melody Clark, một cư dân Kansas, cho biết khi nhiệt độ tăng vọt lên 37 độ C nhưng trời nóng như 42 độ C, cô đã làm ướt tóc, nấu ăn bên ngoài và tắt đèn trong nhà. Cô cũng thường bắt xe buýt đến thư viện để giải nhiệt.

Trong khi hàng tỷ USD tài trợ liên bang đã được phân bổ để trợ cấp chi phí lắp đặt hệ thống làm mát, các chuyên gia cho biết chúng thường chỉ hỗ trợ một phần nhỏ các gia đình dễ bị tổn thương nhất, đồng thời chi phí trả trước vẫn quá cao. Lắp đặt một hệ thống bơm nhiệt tập trung để sưởi ấm và làm mát có thể lên tới 25.000 USD.

Michelle Graff, người nghiên cứu về trợ cấp tại Đại học bang Cleveland, cho biết mặc dù chương trình này rất quan trọng nhưng thực tế chỉ có khoảng 16% dân số đủ điều kiện của được tiếp cận. Gần một nửa số bang không cung cấp đủ tài chính để làm mát mùa hè.

Thức ăn hay điều hòa

Nếu vào mùa đông, thời tiết lạnh giá và hóa đơn sưởi ấm tăng cao đã sinh ra thuật ngữ "sưởi ấm hay thức ăn" thì giờ đây người Mỹ chuyển sang thuật ngữ "điều hòa hay thức ăn" khiến mọi người phải đưa ra những quyết định khó khăn.

Theo một nghiên cứu của Viện Brookings, cứ 10 hộ gia đình ở Mỹ thì có một hộ gia đình không có điều hòa nhiệt độ.

Vào buổi trưa 28/7, Katrice Sullivan ngồi dưới hiên ngôi nhà thuê ở phía tây Detroit. Trời nóng và oi bức nhưng ở trong nhà còn khó chịu hơn. Ngay cả khi có điều hòa, Sullivan cho biết cô vẫn phải chọn thời điểm bật điều hòa để giảm hóa đơn tiền điện.

Cô cũng thường dội nước lên đầu, làm lạnh khăn để quấn quanh cổ.... "Một số người ở đây chi từng đồng cho thức ăn, vì vậy điều hòa là thứ mà họ không thể mua được", cô nói.

Shannon Lewis, 38 tuổi, đã sống trong ngôi nhà của mình ở Detroit gần 20 năm mà không có điều hòa. Phòng ngủ của Lewis là nơi duy nhất có cửa sổ, vì vậy cô thường cho các con ăn uống, nghỉ ngơi trong căn phòng này.

Nhưng như vậy, căn nhà thường xảy ra tình trạng mát mẻ ở phòng này, oi bức ở phòng khác. Tuy nhiên, kể từ khi nhà cô được lắp đặt điều hòa thông qua một tổ chức phi lợi nhuận tại địa phương thì gia đình cô không cần phải sinh hoạt trong cùng một phòng nữa. Họ có thể ra phòng ngoài, ngồi vào bàn, ăn uống như một gia đình.

Morian, bà mẹ có con 13 tuần tuổi dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết nóng bức, đang nỗ lực duy trì cho ngôi nhà của mình được mát mẻ. Cô đã mua rèm cách nhiệt, quạt trần nhưng nếu mở cửa nhà vào buổi chiều, nhiệt độ trong nhà sẽ tăng lên 1 độ. Đến ban đêm, cô cố gắng da kề da để điều hòa thân nhiệt cho con.

"Tất cả những điều đó chỉ giúp chúng tôi duy trì sự sống...", cô nói.

Morian đã nhận được thông báo từ bốn công ty khác nhau để lắp đặt một hệ thống làm mát, nhưng mỗi dự án đều tiêu tốn khoảng từ 20.000 USD đến 25.000 USD nên dù được trợ cấp, cô cũng không đủ khả năng chi trả.

Vân Phương