Người nghệ sĩ gìn giữ hồn dân tộc qua lời ca, tiếng hát

Lớn lên bên dòng Vàm Cỏ Đông, giữa sắc tím lục bình và tiếng sóng rì rào quanh năm, Nguyễn Văn Bớt sớm hình thành tình yêu sâu sắc với nghệ thuật dân tộc. Ngay từ lớp 5, ông đã biết ca vọng cổ và đặc biệt thần tượng NSND Thanh Tuấn - giọng ca đã để lại dấu ấn sâu đậm trong sự nghiệp sáng tác của ông sau này.

Từ những năm học cấp 3 cho đến khi là sinh viên Trường Đại học Cần Thơ (cử nhân Lịch sử, khóa 1989 - 1993), ông luôn tích cực tham gia các phong trào văn nghệ. Sau đó, ông tiếp tục học Cử nhân Báo chí tại Đại học KHXH&NV TP. Hồ Chí Minh (2000 - 2004). Bên cạnh nền tảng học thuật, sự dìu dắt của soạn giả Diệp Vàm Cỏ đã góp phần quan trọng trong việc định hình phong cách sáng tác của ông.

Nghệ sĩ gạo cội Thanh Tuấn là người hát rất nhiều bài hát do soạn giả Nguyễn Văn Bớt sáng tác.

Bắt đầu sáng tác từ năm 1995, đến nay Nguyễn Văn Bớt đã có trên 100 bài ca cổ được trình diễn rộng rãi trên các đài phát thanh - truyền hình Trung ương và địa phương. Hai kịch bản sân khấu cải lương tiêu biểu của ông là: “Cùng xây quê mới”: sáng tác tại Trại sáng tác năm 2022 do Liên hiệp các Hội VHNT TP. Cần Thơ tổ chức tại Nhà sáng tác Cần Thơ. “Tiếng gọi quê hương”: hoàn thành tháng 5/2024 tại Nhà sáng tác Đà Nẵng, thuộc chương trình của Bộ VHTT&DL. Cả hai kịch bản đều được in trong tuyển tập các tác phẩm chọn lọc cùng nhiều tác giả khác.

Soạn giả - nhà báo Mai Văn Lạng (Trưởng phòng Dân ca, Đài Tiếng nói Việt Nam) nhận xét: “Tác giả Nguyễn Văn Bớt sáng tác những bài ca vọng cổ với ca từ mượt mà, ý tứ sâu lắng. Nghệ sĩ rất dễ thể hiện cái hồn của bài ca, ca từ mộc mạc nhưng đầy tính biểu cảm, ca ngợi Đảng, Bác Hồ, tình yêu quê hương - đất nước - con người Nam Bộ, tạo nên dấu ấn sâu đậm trong lòng người nghe.”

Một số bài ca cổ tiêu biểu được nhiều nghệ sĩ nổi tiếng thể hiện có thể kể đến: “Đức Huệ chút tình quê”: do NSND Thanh Tuấn, NSND Trọng Hữu, NSND Phượng Loan, NSND Hồ Ngọc Trinh, NSƯT Kim Tiểu Long trình bày trên các đài Long An, HTV, VTV Cần Thơ, Đài Tiếng nói Việt Nam. “Vòng cung vùng đất anh hùng”: NSND Tấn Giao – Quế Trân song ca (Đài PT-TH TP. Cần Thơ). “Thương nhớ Tháp Mười”: NSƯT Lam Tuyền (Đài PT-TH Đồng Tháp). “Thương chuyến phà xưa”: NSND Thanh Tuấn (Đài PT-TH Long An), NSƯT Lê Tứ (VTV Cần Thơ).

Đề tài xây dựng nông thôn mới cũng được thể hiện sinh động qua các tác phẩm: “Cờ Đỏ quê mới tôi yêu”: NSƯT Thu Vân – CVVC Bùi Trung Đẳng song ca. “Sắc Xuân Mỹ Khánh”: NSND Hoa Phượng - NS Đức Tài. “Quê mới Thới Lai”: NSND Tấn Giao - CVVC Lê Diệu Hiền. “Lộc Xuân dưa - bưởi hồ lô”: NS Thanh Nhường (Đài PT-TH Hậu Giang).

Tác giả Nguyễn Văn Bớt cũng phản ánh những vấn đề thời sự qua âm nhạc. Trong thời điểm đại dịch COVID-19, ông đã sáng tác nhiều bài cổ động tinh thần cộng đồng như: “Tình người trong mùa dịch”: NSND Thanh Tuấn (Đài Tiếng nói Việt Nam). “Chung tay chống dịch”: NS Lưu Quốc Vinh – Nhật Hoàng (Đoàn Văn công Quân khu 7, phát trên VTV1). “Quân - dân miền Đông đồng lòng chống dịch”: NS Đức Tài (Đài PT-TH Long An). Bài “Nhớ về Đại học Cần Thơ”, gợi nhớ kỷ niệm thời sinh viên, được NSND Trọng Phúc - NSƯT Phượng Hằng song ca (Đài Tiếng nói Việt Nam).

Đặc biệt, tình yêu với biển đảo Tổ quốc được thể hiện đậm nét qua bài “Ngàn năm thương nhớ Trường Sa”, từng được NSND Thanh Tuấn, NSND Trọng Hữu, CVVC Nguyễn Thị Luận, NSƯT Lê Hồng Thắm, CVVC Võ Thành Phê… biểu diễn trên các đài phát thanh - truyền hình khắp cả nước. Bài hát này cũng là ca khúc giúp thí sinh Nguyễn Thị Luận đoạt Giải Chuông vàng vọng cổ năm 2013 do HTV tổ chức.

NSND Thanh Tuấn đánh giá cao tác phẩm của Nguyễn Văn Bớt: “Tôi đã từng thu thanh và quay hình trên 10 bài ca cổ của anh. Tác phẩm của anh đa dạng đề tài, câu chữ gọn gàng mà ý tứ đầy đủ, ngôn từ bình dị nhưng sâu sắc, dễ học, dễ nhớ và đầy xúc cảm.”

Lê Thanh Tùng