Người phụ nữ 'vẽ' tương lai từ những hạt gạo Việt

Chị Vân mang sản phẩm tâm huyết của mình đi nhiều chương trình xúc tiến thương mại để quảng bá ra thị trường

Tranh gạo là loại tranh sáng tạo và độc đáo riêng có của Việt Nam. Nhìn những bức tranh với nguyên liệu chính là những hạt gạo, bạn sẽ vừa ngạc nhiên vừa thú vị vì sự khéo léo và tỉ mỉ của người thợ. Người phụ nữ làm nên những bức tranh ấy là chị Nguyễn Thị Vân, chủ cơ sở tranh gạo Vân Quân.

Những hạt gạo mang giấc mơ nghệ thuật

Năm 2015, khi đang là giáo viên Trường Mầm non Phù Lỗ (xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn, TP. Hà Nội), chị Nguyễn Thị Vân thực hiện bức tranh gạo đầu tiên - bức thư pháp chữ "Tâm" cho trường để đấu giá lấy kinh phí làm từ thiện. Không phải là người được đào tạo về hội họa, càng không xuất thân từ làng nghề thủ công, nhưng bằng đôi tay khéo léo, trí óc sáng tạo, bức tranh của chị được đánh giá rất cao.

Điều đó đã thôi thúc niềm say mê trong chị. Sau đó chị Vân làm thêm nhiều sản phẩm tặng người thân. Nhưng sự tinh xảo, sinh động và giàu cảm xúc của từng tác phẩm đã nhanh chóng thu hút sự quan tâm của nhiều khách hàng xa gần. Đó là cơ duyên để chị quyết tâm cùng chồng mở xưởng sản xuất lấy tên Tranh gạo Vân Quân năm 2016.

Từ đó đến nay là một hành trình dài để vươn lên từ một mô hình nhỏ làm vì đam mê, đến một doanh nghiệp được xếp hạng 4 sao OCOP, xuất khẩu sản phẩm ra nước ngoài và tạo việc làm cho hàng chục lao động địa phương. Thương hiệu tranh gạo Vân Quân dưới sự điều hành của chị Nguyễn Thị Vân là minh chứng sống động về nội lực và sức sáng tạo của phụ nữ Việt Nam hiện đại. Tranh gạo của chị không chỉ tái hiện phong cảnh làng quê, danh lam thắng cảnh hay chữ thư pháp, mà còn được đặt hàng vẽ chân dung, làm quà tặng trong các dịp kỷ niệm, hội nghị, hội thảo trong và ngoài nước.

Nguyên liệu làm nên những bức tranh mang đậm hồn Việt

Sự nhạy bén của nữ doanh nhân

Điều đặc biệt là chị Vân vừa điều hành doanh nghiệp, vừa làm giáo viên mầm non – công việc mà chị đã theo đuổi từ những ngày trẻ. Mỗi ngày của chị bắt đầu từ lớp học và kết thúc bên xưởng tranh. "Tôi muốn các con thấy mẹ luôn học hỏi, làm việc bằng đam mê và sống có trách nhiệm với cộng đồng", chị nói.

Chị cũng tham gia vào nhiều tổ chức của Hội Phụ nữ, Hội doanh nhân để quảng bá thương hiệu tranh gạo Vân Quân, đưa sản phẩm đi nhiều hội chợ, chương trình giao lưu xúc tiến thương mại của thành phố Hà Nội và nhiều tỉnh thành khác.

Nhận thấy doanh nghiệp ngày một phát triển, chị Vân càng thôi thúc mong muốn được đào tạo chuyên sâu về kỹ năng quản trị và tài chính. Lúc này, thông qua Tổ chức Tài chính Tình thương (TYM) – đơn vị đã cho chị vay vốn kinh doanh từ những ngày đầu, chị được giới thiệu đến chương trình đào tạo nhằm nâng cao năng lực và hỗ trợ sự phát triển cho các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, đang phát triển tại Việt Nam, thuộc dự án "Tăng trưởng doanh nghiệp của tôi" – AMB.

Khi tham gia khóa học online "Tăng trưởng doanh nghiệp của tôi", chị Vân đăng ký chương trình "Tăng trưởng mở rộng". Chị ấn tượng với phương pháp đào tạo trực tuyến và cách dạy bằng video của dự án, và học một mạch trong gần 3 tiếng. Chị nói với đoàn Ban cố vấn Giải thưởng Phát triển kinh doanh khi đến thăm cơ sở của mình: "Các bài học hay quá, tôi đặc biệt thích nội dung Quản trị quan hệ khách hàng và Kinh doanh có trách nhiệm. Ngoài ra các kiến thức quản trị nền tảng từ chương trình học đã giúp tôi mở mang hơn rất nhiều. Trước đây, tôi làm chủ yếu theo cảm tính và dựa vào các mối quan hệ cá nhân. Nhưng từ sau khóa học, tôi bắt đầu xây dựng quy trình rõ ràng hơn, phân khúc thị trường, định giá hợp lý và ứng dụng marketing số vào quảng bá sản phẩm".

Nhờ áp dụng kiến thức được học từ chương trình dự án "Tăng trưởng doanh nghiệp của tôi" – AMB, chị mở rộng kênh bán hàng qua mạng xã hội và nền tảng thương mại điện tử. Doanh thu tăng trưởng hơn, lượng đơn hàng từ các tỉnh thành khác và từ Việt kiều đặt mua tranh cũng tăng. "Giờ tôi thực sự thấy mình không chỉ là người làm nghệ thuật, mà là một doanh nhân thực thụ", chị Vân tự tin nói.

Những nỗ lực và nhạy bén trong việc vận dụng kiến thức vào điều chỉnh mô hình vận hành đã được Ban cố vấn Giải thưởng Phát triển kinh doanh ghi nhận. Nhờ đó chị Nguyễn Thị Vân là 1 trong 3 người xuất sắc nhận Giải Nhì của Giải thưởng đợt 2, trở thành biểu tượng cho mô hình doanh nghiệp thủ công vừa gìn giữ văn hóa truyền thống, vừa áp dụng hiệu quả kiến thức quản trị hiện đại.

Chị Nguyễn Thị Vân (thứ hai từ phải sang) nhận Giải Nhì trong Lễ trao giải thưởng Phát triển Kinh doanh đợt 2 của dự án “Tăng trưởng doanh nghiệp của tôi” - AMB

Mô hình sáng tạo và lan tỏa giá trị cộng đồng

Giờ đây xưởng tranh gạo của chị Vân mỗi tháng xuất xưởng khoảng 300 bức tranh các loại, có giá từ vài trăm nghìn đến hàng chục triệu đồng. Sản phẩm được bán ra cả nước và được chọn làm quà tặng đối tác quốc tế. Không ít bức tranh của chị đã theo chân lãnh đạo các tổ chức và cơ quan Nhà nước đến tận Châu Âu, Châu Mỹ và nhiều nước Đông Nam Á – như một biểu tượng văn hóa Việt mềm mại mà sâu sắc.

Hiện tại, cơ sở tranh gạo Vân Quân tạo việc làm thường xuyên cho 10 lao động chính và khoảng 10–15 lao động thời vụ, phần lớn là phụ nữ và người dân địa phương. Đặc biệt, chị còn thiết kế các bộ "phôi tranh gạo" hướng dẫn khách tự làm, mở ra hình thức trải nghiệm thủ công mới cho khách du lịch tại di tích đền Sóc và các hội chợ văn hóa.

Để làm những bức tranh gạo, hàng ngày chị lên khuôn tranh rồi phân việc cho những thợ thủ công xếp và dán gạo. Việc rang gạo chị cũng đào tạo cho thợ để tạo được 42 sắc thái màu tự nhiên cho bức tranh thêm sống động. Những người thợ làm khung, cắt kính, sơn phủ bóng cũng được chị dạy nghề và sắp đặt công việc tỉ mỉ để đạt được năng suất và hiệu quả như mong muốn. Ngôi nhà của chị trở thành xưởng làm tranh, chị thuê thêm mảnh đất bên cạnh để làm khung kính cho tranh gạo.

Để đảm bảo tính bền vững, chị sử dụng toàn bộ nguyên liệu thân thiện với môi trường: gạo lài sữa tuyển chọn, keo hữu cơ, gỗ hút ẩm thay vì vật liệu nhựa hay sơn công nghiệp. Sản phẩm được xử lý chống mối mọt, có tuổi thọ lên tới 10 năm trong điều kiện bảo quản tốt.

Chị Vân cùng những đồng nghiệp chụp ảnh trước xưởng tranh của mình tại xã Đông Xuân, huyện Sóc Sơn, Hà Nội

Hành trình của chị không chỉ là hành trình khởi nghiệp thành công của một người phụ nữ "tay ngang", mà còn là câu chuyện truyền cảm hứng mạnh mẽ cho những ai đang mang trong mình một giấc mơ – dù nhỏ bé – về một sản phẩm mang dấu ấn cá nhân và văn hóa dân tộc.

Thu Trang