'Người thổi còi' về chiến tranh Việt Nam qua đời tại Mỹ
Nhân vật huyền thoại từng gây chấn động thế giới khi tiết lộ Hồ sơ Lầu Năm Góc cho biết Mỹ không thể thắng trong chiến tranh Việt Nam đã qua đời.
"Ông Daniel Ellsberg, người tố giác nổi tiếng nhất nền chính trị thế giới, đã qua đời ở tuổi 92 tại nhà riêng bang California – Mỹ hôm 16-6 (giờ địa phương)" – tờ The Guardian đưa tin.
Cái chết của nhân vật huyền thoại, từng được dựng thành phim, cũng được gia đình ông xác nhận. Gia đình cho biết ông Ellsberg được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến tụy hồi tháng 3. Thời điểm đó, bác sĩ nói ông Ellsberg có thể sống từ 3-6 tháng và ông đã quyết định không làm hóa trị.
"Ông Ellsberg ra đi trong thanh thản, không đau đớn. Những tháng cuối đời, ông thoải mái thưởng thức những món ăn và xem những bộ phim mà mình yêu thích" – đại diện gia đình cho biết. Trước đó, bác sĩ tim mạch đã cho phép ông Ellsberg bỏ chế độ ăn không muối trong 6 năm qua.
Ông Daniel Ellsberg nói chuyện với giới truyền thông vào năm 1971. Ảnh: Bettmann
"Người thổi còi" Daniel Ellsberg từng làm việc với tư cách là nhà phân tích quốc phòng cho tổ chức RAND Corporation vào khoảng những năm 1960.
Quan điểm về cuộc chiến tranh Việt Nam của ông dần thay đổi sau khi đọc các tài liệu mật cho thấy Mỹ đã nói dối công chúng về khả năng chiến thắng trong cuộc chiến tại Việt Nam, trong khi thực tế hoàn toàn ngược lại.
Vì thế, ông đã quyết định tiết lộ toàn bộ "Hồ sơ Lầu Năm Góc" vào năm 1971. Hồ sơ dày 7.000 trang, đề cập đến chính sách của Mỹ tại Việt Nam từ năm 1945 đến năm 1967, cho thấy chính quyền Mỹ nhận thức được rằng họ không thể giành chiến thắng trong cuộc chiến này.
Hồ sơ Lầu Năm Góc được tờ New York Times đăng tải đầu tiên, sau đó là Washington Post và các tờ báo khác của Mỹ, sau khi tòa án tối cao Mỹ bác lập luận của chính quyền Tổng thống Richard Nixon là tiết lộ hồ sơ này sẽ ảnh hưởng đến an ninh quốc gia.
Thừa nhận mình là người tiết lộ các tài liệu mật khiến ông Ellsberg phải phải đối mặt với bản án 115 năm tù khi hầu tòa vào năm 1973.
Cuối cùng, ông được trắng án do tòa nhận định chính phủ của cựu Tổng thống Richard Nixon đã có nhiều hành vi sai trái, bao gồm đột nhập vào phòng khám bác sĩ tâm lý của ông Ellsberg.
Ông Ellsberg và vợ Patricia Marx Ellsberg trong một sự kiện ở Washington năm 2017. Ảnh: The Washington Post
Vụ rò rỉ "Hồ sơ Lầu Năm Góc" do "người thổi còi" Ellsberg thực hiện đã được miêu tả trong bộ phim "The Post" công chiếu năm 2017.
Sinh ra tại Chicago vào ngày 7-4-1931, ông Ellsberg được đào tạo tại Harvard và Cambridge, nhận bằng tiến sĩ sau khi phục vụ trong quân ngũ. Ông từng kết hôn hai lần, có hai con trai và một con gái.
