Người tiếp xúc với bệnh nhân sởi nên làm gì?

Bộ Y tế cho biết, từ đầu năm 2025 đến ngày 20/3/2025, cả nước ghi nhận rải rác 42.488 trường hợp nghi sởi tại 63 tỉnh, thành phố, trong đó có 4.027 trường hợp dương tính với sởi tại 62 tỉnh, thành phố; 5 trường hợp tử vong liên quan đến sởi.

Đa số trường hợp mắc bệnh sởi ở nhóm trẻ em từ 9 tháng tuổi đến dưới 15 tuổi (72,7%). Chủ yếu bệnh nhân mắc sởi đều không được tiêm vaccine phòng bệnh sởi hoặc không rõ về tình trạng tiêm chủng (chiếm hơn 95%).

Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus sởi gây nên. Bệnh có xu hướng diễn biến mạnh vào mùa Đông - Xuân, dễ bùng phát thành dịch. Bệnh sởi thường gặp ở trẻ nhỏ, người có miễn dịch kém, dễ dẫn đến biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể gây tử vong nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Yếu tố nguy cơ nhiễm bệnh sởi

Trẻ chưa đủ tuổi tiêm vaccine
Trẻ chưa được tiêm vaccine
Trẻ tiêm chưa đủ 2 mũi vaccine.

Yếu tố nguy cơ tăng mức độ nặng

Trẻ mắc bệnh lý mạn tính (bạch cầu cấp, Lupus, bệnh phổi mạn, bệnh thận mạn tính...), suy giảm miễn dịch.
Trẻ suy dinh dưỡng, thiếu vi chất
Người cao tuổi
Trẻ dưới 9 tháng tuổi
Phụ nữ có thai.

Bệnh sởi có lây không?

Bệnh sởi lây lan nhanh nhất trong số các bệnh truyền nhiễm, bệnh lây qua không khí khi người bị nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi và chỉ có thể cắt đứt sự lây truyền khi miễn dịch cộng đồng đạt ít nhất 95%.

Lây qua đường hô hấp, bề mặt nhiễm virus
Thời gian lây truyền có thể xuất hiện 5 ngày trước khi phát ban và 4 ngày sau phát ban.

Người tiếp xúc gần bệnh nhân sởi nên làm gì?

Người tiếp xúc gần bệnh nhân sởi nên tiêm vaccine sởi trong vòng 72 giờ có thể hạn chế nguy cơ biến chứng nặng.

Triệu chứng khởi phát bệnh sởi

Sốt cao liên tục, mệt, rét run
Chảy mũi, chán ăn
Viêm kết mạc mắt
Đốm trắng trong niêm mạc miệng.

Triệu chứng toàn phát

Mắt đỏ, xuất tiết, có thể nhạy cảm ánh sáng
Ho, chảy mũi
Ban đỏ xuất hiện từ vùng mặt lan đến toàn thân. Ban xuất hiện từ 2-4 ngày sau khi xuất hiện sốt
Đau họng.

Xét nghiệm IgM (+) thường ở ngày thứ 3 của bệnh khi bắt đầu mọc ban.

Hầu hết trẻ ổn định dần, hồi phục khoảng 2 ngày sau phát ban, sau 3-4 ngày ban sẫm màu và dần biến mất. Da có thể bong như bị cháy nắng. Ho có thể kéo dài 1-2 tuần sau khi hết ban.

Tuy nhiên có thể trẻ có triệu chứng không điển hình không có đủ tất cả các triệu chứng trên.

Biến chứng bệnh sởi

Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt, viêm não, có thể dễ dẫn đến tử vong.

Bệnh sởi chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tiêm vaccine là biện pháp hữu hiệu để phòng bệnh.

Điều trị bệnh sởi

Đa số trẻ mắc sởi có thể điều trị tại nhà, chưa cần nhập viện. Trẻ mắc sởi điều trị và theo dõi tại nhà cần:

Tăng cường uống nước, nước hoa quả, sữa.
Đảm bảo dinh dưỡng
Hạ sốt bằng Paracetamol
Vệ sinh mắt khi có viêm kết mạc
Vệ sinh mũi.

Chỉ định nhập viện khi:

Trẻ < 1 tuổi
Khó thở: Thở nhanh, gắng sức
Co giật, li bì
Ỉa chảy, nôn, mất nước
Không ăn uống được, bỏ bú
Có bệnh lý mạn tính, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch (corticoid...).

Cách phòng chống dịch sởi

- Chủ động đưa trẻ từ 9 tháng đến 2 tuổi chưa tiêm hoặc tiêm chưa đủ 2 mũi vaccine phòng bệnh sởi đi tiêm đầy đủ, đúng lịch và các nhóm tuổi khác (6-9 tháng, 1-10 tuổi) tham gia chiến dịch tiêm vaccine phòng, chống bệnh sởi theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

- Không cho trẻ đến gần, tiếp xúc với các trẻ nghi mắc bệnh sởi; đeo khẩu trang nơi đông người, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng khi chăm sóc trẻ.

- Giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng, mắt và răng miệng cho trẻ hàng ngày; đảm bảo dinh dưỡng, giữ ấm cơ thể cho trẻ.

- Nhà trẻ, mẫu giáo, trường học nơi tập trung đông trẻ em cần giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, thông thoáng và đủ ánh sáng; thường xuyên khử trùng đồ chơi, dụng cụ học tập và phòng học bằng các chất sát khuẩn thông thường.

- Khi phát hiện có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh sởi cần sớm cách ly và đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám, tư vấn điều trị kịp thời.

TS.BS Nguyễn Thành Nam