Người Tộc trưởng gương mẫu bên khe Tà Bhing

Góp phần xóa đói giảm nghèo

Cùng với cán bộ Công an xã Bến Giằng, chúng tôi đến thăm già làng Zơ Râm Năng. Trong căn nhà gỗ bên khe Tà Bhing hiền hòa, tiếng nước chảy róc rách, có hình Bác Hồ được đặt trang trọng giữa nhà, trên vách tường là rất nhiều bằng khen, giấy khen của già Năng. Ở tuổi 75, mái tóc ông đã bạc trắng, nhưng ánh mắt vẫn sáng, giọng nói sang sảng như thuở còn là người chiến sĩ cách mạng nơi đại ngàn Trường Sơn. Già Năng kể rằng, ông sinh ra và lớn lên giữa những năm tháng chiến tranh ác liệt. Đến năm 1966, khi vừa tròn 16 tuổi, ông đã tham gia gùi hàng phục vụ công cuộc đấu tranh giành độc lập cho Tổ quốc tại Mặt trận 4, Quân khu V.

Lãnh đạo Công an xã Bến Giằng thăm hỏi, tặng quà già làng Zơ Râm Năng.

Sau ngày đất nước thống nhất, ông trở về bản làng, tham gia các hoạt động của thôn để góp phần kiến thiết, phát triển quê hương. Năm 1982, già Năng vinh dự được đứng vào hàng ngũ của Đảng, trở thành một trong số ít đảng viên tại xã miền núi Tà Bhing lúc bấy giờ. “Đến năm 1990 thì bố lên xã làm việc, lúc đó còn là xã Tà Bhing, chứ chưa phải xã Bến Giằng hiện nay. Bố đã làm nhiều vị trí khác nhau ở xã, trong đó có Trưởng Công an xã rồi Phó Chủ tịch, Chủ tịch UBND xã, sau cùng là Bí thư Đảng ủy xã. Đến năm 2010 thì bố về hưu theo chế độ”, già Năng ôn tồn kể.

Ở bất kỳ cương vị nào, già Năng cũng sống giản dị, gần gũi bà con, nói tiếng Cơ Tu, vận động bằng tình cảm và uy tín, góp phần giúp xã Tà Bhing trước đây (xã Bến Giằng hôm nay) từng bước đi lên từ gian khó. Đáng chú ý, trong suốt quá trình công tác ở xã Tà Bhing, già Năng luôn đau đáu làm sao để phát triển kinh tế cho đồng bào địa phương khi cái đói, cái nghèo còn đeo bám bà con. Ông thường xuống cơ sở để “cầm tay chỉ việc” hướng dẫn người dân cách làm lúa nước, nuôi lợn gà. Với suy nghĩ “mình làm trước, làm gương để người dân noi theo”, già Năng đã sắp xếp thời gian hợp lý để tích cực chăn nuôi gà lợn và trồng cây ăn quả trong vườn nhà, qua đó không chỉ có thêm nguồn thu nhập cho gia đình mà đó còn là mô hình hay trong phát triển kinh tế hộ gia đình để người dân học tập, nhân rộng, góp phần vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo ở địa phương. Suốt nhiều năm, ông luôn là người tiên phong trong mọi phong trào tại địa phương, được đồng bào tin yêu, cán bộ tín nhiệm.

Già Zơ Râm Năng chăm sóc vườn cây ăn trái của gia đình.

Sau khi nghỉ hưu năm 2010, già Năng vẫn tích cực tham gia công tác xã hội ở cơ sở, từ tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đến hòa giải những mâu thuẫn trong cộng đồng. Nay, dù tuổi đã cao, song sức của già Năng vẫn khỏe nên vẫn tiếp tục duy trì và phát triển các mô hình kinh tế tại gia đình như chăn nuôi bò với số lượng hàng chục con, heo 15 con, gà 50 con.

Bên cạnh đó, già Năng cũng xây dựng mô hình phát triển kinh tế vườn theo Nghị quyết 35 của HĐND tỉnh Quảng Nam trước đây để trồng hơn 100 cây bòn bon (loại cây bản địa cho quả ngọt có giá trị kinh tế cao). Nhờ đó, thu nhập hằng năm của gia đình già Năng khoảng 70 triệu đồng. Mô hình làm kinh tế của già Năng được người dân địa phương học tập, nhân rộng, nhiều hộ đã làm thành công, giúp các gia đình xóa được đói, giảm được nghèo bền vững.

Tấm gương lan tỏa trong cộng đồng

Khi phong trào xây dựng nông thôn mới được triển khai tại xã Bến Giằng, điều kiện địa hình vùng núi khiến việc mở rộng đường, xây dựng trường lớp gặp nhiều khó khăn. Vào năm 2023, không chờ ai vận động, với suy nghĩ “vì việc làng, đất vàng cũng hiến”, già Zơ Râm Năng đã chủ động hiến hơn 200 m2 đất của gia đình cùng nhiều cây ăn quả lâu năm để xây dựng trường mầm non xã. Nhờ đó, hàng chục trẻ em trong thôn không còn phải đi bộ xa đến điểm trường cũ để học, con chữ đến gần hơn với từng ngôi nhà.

Ngoài ra, ông còn hiến cây cối, đất vườn để thuận tiện cho xã mở tuyến đường bê tông nối từ thôn A Liêng ra trung tâm xã. “Lúc đó nhiều người còn do dự, sợ mất đất. Mình là cán bộ đảng viên, là người có uy tín thì phải làm trước. Đất để đó thì chỉ một nhà đi, còn mở đường thì cả làng cùng đi. Còn hiến đất làm trường thì cũng phục vụ việc học tập cho con cháu mình ở đây mà”, già Năng cười hiền.

Cán bộ Công an xã Bến Giằng trao đổi với già Năng về tình hình an ninh, trật tự tại địa phương.

Tấm gương của già Năng đã tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng. Hàng chục hộ dân sau đó cũng tự nguyện hiến đất, góp công cùng chính quyền mở rộng tuyến đường liên thôn, làm đường bê tông, xây nhà sinh hoạt cộng đồng. Từ một con đường đất quanh co, Tà Bhing hôm nay đã có những tuyến đường khang trang, sạch đẹp, xe máy, ôtô có thể vào tận thôn. Già Năng tâm sự rằng, điều ông mong nhất không phải là được ghi nhận, mà là thấy bản làng đổi mới mỗi ngày.

“Ngày trước bố đi theo cách mạng là góp phần sức nhỏ bé của mình để giành độc lập dân tộc, giải phóng quê hương, để dân làng được tự do, hạnh phúc. Giờ đất nước yên bình rồi, mình còn sức thì góp sức. Đường đẹp, trường gần, con cháu học hành, đó là hạnh phúc của mình”, ông nói, ánh mắt lấp lánh.

Không chỉ đóng góp trong phát triển hạ tầng tại địa phương, với vai trò là tộc trưởng tộc Zơ Râm trong thôn với 50 hộ, 150 nhân khẩu, già Năng với uy tín và kinh nghiệm của mình, ông cùng ban tộc họ bàn bạc, thống nhất thành lập mô hình “Tộc họ tự quản về an ninh, trật tự”. Mô hình này được thành lập năm 2011 và đến nay, sau 14 năm, vẫn được duy trì. Đây là một trong những mô hình dân vận hiệu quả ở địa phương.

Già Năng đã trực tiếp tham gia tuyên truyền pháp luật, vận động người thân không vi phạm quy định về đất rừng, không tham gia tệ nạn xã hội, hòa giải các mâu thuẫn nội tộc ngay từ cơ sở... Nhờ đó, nhiều năm qua, tộc Zơ Râm không có người vi phạm pháp luật, không xảy ra các vụ việc phức tạp về an ninh, trật tự. Đây cũng là một trong những tộc họ điển hình được Công an xã Bến Giằng đánh giá cao.

Già Năng chia sẻ: “Làng mình muốn yên thì trước hết tộc họ phải yên. Mâu thuẫn nhỏ không để lớn, chuyện lớn thì cùng nhau bàn bạc giải quyết. Không để người ngoài nói thay tiếng nói của dân làng”.

Già làng Zơ Râm Năng trò chuyện với phóng viên.

Dù ở tuổi “xưa nay hiếm”, song già Năng vẫn hăng hái trồng trọt, chăn nuôi, là tấm gương sáng trong phát triển kinh tế gia đình.

Thượng tá Đinh Thanh Hùng, Trưởng Công an xã Bến Giằng đánh giá, già Năng là một công dân gương mẫu nên bản thân luôn có trách nhiệm với xã hội, phối hợp cùng tổ an ninh, trật tự cơ sở và công an xã tích cực tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước và các quy định của địa phương. Đáng chú ý, trong 5 năm qua, già Năng cùng tổ an ninh, trật tự cơ sở đã tích cực tuyên truyền cho người dân kích hoạt định danh điện tử, tích hợp các loại giấy tờ tùy thân vào ứng dụng VNeID, tuyên truyền về phòng cháy, chữa cháy, xóa bỏ nạn tảo hôn, kế hoạch hóa gia đình, được bà con nhân dân nhiệt tình ủng hộ và quý mến.

Bên cạnh đó, già Năng còn tích cực vận động gia đình, bà con nhân dân trong thôn hưởng ứng thực hiện chủ trương xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu để hiến đất, hoa màu và góp công xây dựng đường làng ngõ xóm sáng - xanh - sạch - đẹp, nhất là triển khai xây dựng làm đường bê tông nông thôn. “Trong công tác vận động, thu hồi vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ tại thôn A Liêng nói riêng và trên địa bàn xã nói chung, già Năng cũng có vai trò rất lớn. Bên cạnh đó, già còn tích cực tham gia cùng tổ hòa giải cộng đồng hòa giải thành công các vụ mâu thuẫn nhỏ trong nội bộ quần chúng nhân dân góp phần đảm bảo ổn định an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn xã”, lãnh đạo Công an xã Bến Giằng nhận xét.

Cuộc đời già làng Zơ Râm Năng gắn với rừng núi, với cách mạng, với bản làng Cơ Tu. Ở tuổi “xưa nay hiếm” và khi 4 người con trai đều đã trưởng thành, sinh sống và làm việc ổn định, gia đình già Năng luôn là điểm sáng trong các phong trào ở địa phương. Bên khe Tà Bhing, ngọn lửa bếp nhà ông vẫn cháy ấm mỗi chiều. Và, cũng như ngọn lửa ấy, tấm lòng vì buôn làng của già Năng chưa bao giờ nguội tắt. Với những đóng góp của mình, già Năng đã được các cấp, các ngành trao tặng nhiều bằng khen, giấy khen, song với ông: “Mình cống hiến không vì bằng khen, cũng không vì ai nhắc. Làm vì làng, vì con cháu mình”, già Năng nói chậm rãi, mắt nhìn về con đường bê tông chạy ngang trước nhà.

Ngọc Thi