Người Trung Quốc chuyển từ 'tô vàng' sang giành giật 'tô sắt'

Người trẻ Trung Quốc phải chật vật để tìm kiếm được việc làm ổn định trong một thị trường biến động mạnh mẽ. Ảnh minh họa: Zuma Press.

Dù Trung Quốc gần đây đã thông báo về việc cắt giảm mạnh việc làm trong chính quyền trung ương, một vị trí trong bộ ngoại giao vẫn là vị trí mơ ước của những người trẻ tuổi có tư tưởng ổn định như Norah Shen.

Còn một năm nữa là hoàn thành chương trình cao học, Shen đã bận rộn chuẩn bị cho kỳ thi công chức hàng năm. Cô đặt mục tiêu giành lấy một "chiếc tô sắt" - phép ẩn dụ phổ biến của người Trung Quốc về một công việc an toàn, ổn định.

Theo SCMP, trong nhiều thập kỷ, làm việc cho chính phủ hay doanh nghiệp nhà nước ở xứ tỷ dân được coi là đỉnh cao của sự ổn định và thành công.

Sau đó, sự phát triển không ngừng của ngành công nghệ đã tạo ra những công việc được coi là "chiếc tô vàng". Thế nhưng, việc chính phủ đàn áp, sa thải và các cáo buộc làm việc quá sức lan rộng trong ngành này đã cho thấy "không phải thứ gì lấp lánh cũng là vàng".

Cạnh tranh việc nhà nước

Trong những năm gần đây, với quá nhiều biến động trong nền kinh tế, người ta thích kiếm tiền lương đều đặn tại một công ty nhà nước - ngay cả khi nó thấp hơn đáng kể so với mức lương có thể kiếm tại một công ty tư nhân.

Nhu cầu này đặc biệt mạnh mẽ ở nhóm như Shen, những người coi trọng sự đảm bảo công việc hơn bất kỳ điều gì khác trong kế hoạch nghề nghiệp của họ.

Đang theo học bằng thạc sĩ Xã hội học tại Đại học Thượng Hải, Shen thừa nhận rằng sẽ có rất ít lựa chọn việc làm trong lĩnh vực của cô.

"Tất nhiên, tôi có những lo lắng riêng ngay cả khi vượt qua các kỳ thi. Dân số đang già đi nhanh chóng. Chính phủ đang chịu rất nhiều áp lực tài chính. Ngay cả công chức cũng phải đối mặt với tình trạng sa thải và cắt giảm lương", cô nói.

Không còn hy vọng vào chiếc "tô vàng", nhiều người tìm kiếm sự ổn định trong lĩnh vực công. Ảnh minh họa: SCMP.

Trong nỗ lực mới nhất nhằm tinh giản bộ máy quan liêu, Bắc Kinh đang cắt giảm 5% số lượng vị trí tại các cơ quan chính phủ trung ương, theo kế hoạch cải tổ chính phủ được quốc hội Trung Quốc thông qua hôm 10/3.

Kế hoạch cho biết các công việc sẽ được phân phối lại trong "các lĩnh vực chính và công việc quan trọng", và việc sa thải sẽ diễn ra dần dần trong 5 năm tới mà không đưa ra thêm chi tiết.

Vẫn còn phải xem kế hoạch cải tổ sẽ ảnh hưởng như thế nào đến những nhân viên hiện tại hoặc những người muốn gia nhập khu vực công. Nhưng bất kể công việc nào có sẵn của chính phủ chắc chắn vẫn được đánh giá cao như những nguồn thu nhập ổn định trong một thị trường việc làm ngày càng cạnh tranh.

Tinh giản bộ máy

Lucas Lin, một nhân viên 39 tuổi của Bộ Tài chính, cho biết không lo lắng về việc cắt giảm vì rất nhiều đồng nghiệp của anh sắp đến tuổi nghỉ hưu.

"Cắt giảm 5% trong 5 năm có nghĩa là 1% mỗi năm. Điều đó sẽ không có tác động lớn, vì sẽ có người nghỉ hưu và có thể ít tuyển dụng hơn", Lin lý giải.

"Thông thường, các cơ quan nhà nước sẽ không sa thải bạn và để bạn tự tìm kiếm một công việc mới. Họ sẽ chỉ định bạn đến một nơi khác, chẳng hạn như cơ quan chính quyền địa phương hoặc một công ty nhà nước", anh nói thêm.

Việc thu hẹp quy mô việc làm là một phần trong quá trình tái tổ chức của chính phủ nhằm mục đích "phân bổ nguồn lực tốt hơn" trước những trở ngại khác nhau.

Kế hoạch mới nhất bao gồm tái cấu trúc Bộ Khoa học và Công nghệ, củng cố cơ quan quản lý tài chính và thành lập một cơ quan mới để quản lý dữ liệu trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị gia tăng và rủi ro tài chính trong nước.

Cuộc cạnh tranh tìm việc ngày càng khốc liệt. Ảnh minh họa: China Daily.

Trong khi nhiều vị trí dự kiến sẽ được bổ sung vào các bộ mới được thành lập hoặc mở rộng, chính quyền trung ương đã thừa nhận vấn đề dư thừa nhân viên trong các cuộc cải cách trong những thập kỷ qua.

Hội đồng Nhà nước Trung Quốc đã trải qua 8 cuộc cải tổ kể từ đầu những năm 1980, với thay đổi lớn nhất xảy ra vào năm 1998, khi 42 bộ giảm xuống còn 29 và gần một nửa số vị trí bị cắt giảm.

Cựu thủ tướng Lý Khắc Cường đã cam kết khi nhậm chức vào năm 2013 rằng sẽ có ít nhân viên chính phủ hơn trong nhiệm kỳ của ông.

Tuy nhiên, theo nhà kinh tế học nổi tiếng Liu Shengjun, bộ máy công quyền của Trung Quốc vẫn còn thừa nhân viên, dẫn đến những lời chỉ trích về hiệu quả thấp và chi phí cao.

"Việc tinh giản hơn nữa là do lo ngại về chi phí. Một mặt, quá nhiều nhân viên đồng nghĩa với gánh nặng tài chính cao. Mặt khác, tôi nghĩ rằng chính phủ hy vọng sẽ giảm bớt các vấn đề của mình bằng cách cắt giảm các vị trí – ít nhân viên hơn có nghĩa là ít can thiệp hơn. Vì vậy, đó là một cách để đơn giản hóa việc quản lý và ủy thác quyền lực", ông nói.

Đinh Phạm