Người từng tiến hành tố tụng không được làm luật sư ở vụ án đó
Bạn đọc hỏi: Gia đình tôi đang định nhờ một luật sư bào chữa cho con tôi trong vụ án giết người từ năm 2015. Nhưng qua tìm hiểu tôi được biết, vị luật sư này từng công tác trong lĩnh vực tố tụng hình sự và trước đây từng tham gia vụ án của con tôi. Xin hỏi, nếu gia đình tôi nhờ luật sư đó có được không? Nguyễn Văn Hưng (Hà Nội)
Luật sư trả lời:
Theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, bị can trong vụ án có quyền tự bào chữa hoặc nhờ người bào chữa. Luật sư là một trong những đối tượng được pháp luật trao quyền bào chữa cho người bị điều tra, truy tố và xét xử… Nếu con bạn chủ động yêu cầu người bào chữa thì trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận được đơn yêu cầu người bào chữa của con bạn, trại tạm giam nơi con bạn bị tạm giam có trách nhiệm chuyển đơn này cho người bào chữa hoặc cho gia đình bạn.
Trường hợp con bạn không nêu đích danh người bào chữa thì trại tạm giam nơi con bạn bị tạm giam phải chuyển đơn này cho gia đình bạn để gia đình bạn nhờ người bào chữa. Trường hợp gia đình bạn có đơn yêu cầu nhờ người bào chữa thì cơ quan có thẩm quyền (Cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát nhân dân hoặc Tòa án) có trách nhiệm thông báo ngay cho con bạn để con bạn có ý kiến về việc nhờ người bào chữa (đồng ý hay không đồng ý). Nếu con bạn đồng ý thì luật sư sẽ được tham gia bào chữa, còn nếu không đồng ý thì luật sư không được tham gia.
Trường hợp con bạn không đồng ý, cơ quan tố tụng phải cho phép luật sư gặp bị can, bị cáo để con bạn trực tiếp nêu quan điểm với luật sư về việc không đồng ý. Nếu con bạn không tự yêu cầu người bào chữa, gia đình bạn có thể mời luật sư bào chữa. Khi đó gia đình bạn cần phải viết giấy yêu cầu luật sư và ký hợp đồng với tổ chức hành nghề nơi luật sư làm việc. Sau khi bạn thực hiện các công việc trên, luật sư sẽ xuất trình tới cơ quan tố tụng đang giải quyết vụ việc các giấy tờ gồm: Giấy yêu cầu luật sư, bản sao có chứng thực thẻ luật sư để làm thủ tục đăng ký bào chữa cho con bạn.
Và theo quy định tại khoản 4, Điều 78, Bộ luật Tố tụng hình sự, trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận đủ giấy tờ luật sư xuất trình, cơ quan tố tụng phải kiểm tra giấy tờ và thấy không thuộc trường hợp từ chối việc đăng ký bào chữa thì vào sổ đăng ký bào chữa, đồng thời gửi ngay văn bản thông báo người bào chữa cho luật sư, cơ sở giam giữ và lưu giấy tờ liên quan đến việc đăng ký bào chữa vào hồ sơ vụ án. Nếu xét thấy không đủ điều kiện thì từ chối việc đăng ký bào chữa và phải nêu rõ lý do bằng văn bản. Kể từ khi nhận được thông báo bào chữa, luật sư bắt đầu được tham gia các buổi làm việc với cơ quan tiến hành tố tụng và thực hiện các quyền của người bào chữa.
Về trường hợp nêu trên, do bạn không nói rõ vị luật sư mà gia đình bạn dự định mời bào chữa cho con bạn từng “ít nhiều tham gia” vụ án của con bạn cụ thể thế nào. Do đó, chúng tôi xin đưa ra một số lưu ý để bạn tham khảo, vận dụng. Cụ thể là những người sẽ bị từ chối việc đăng ký bào chữa gồm: Người đã tiến hành tố tụng vụ án đó; người thân thích của người đã hoặc đang tiến hành tố tụng vụ án đó; người tham gia vụ án đó với tư cách là người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật; người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, người bị kết án mà chưa được xóa án tích…