Người Việt phải được thông báo trước khi tương tác với hệ thống trí tuệ nhân tạo

Thông tin được Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương chia sẻ tại Hội thảo Trí tuệ nhân tạo Việt Nam AI4VN 2025 ngày 26/9. Theo Thứ trưởng, Luật Trí tuệ nhân tạo do Bộ KH&CN chủ trì xây dựng dự kiến trình Quốc hội cuối năm 2025.

“Khi luật này được ban hành trong năm 2025, Việt Nam có lẽ là một trong số rất ít các quốc gia trên thế giới có hành lang pháp lý rõ ràng và đầy đủ về trí tuệ nhân tạo (AI)”, ông phát biểu. Luật không chỉ quản lý mà còn hướng đến mục tiêu tạo động lực cho phát triển công nghệ AI trong nước.

Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương phát biểu khai mạc Hội thảo Trí tuệ nhân tạo Việt Nam AI4VN 2025, ngày 26/9. Ảnh: BTC

Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương đã thông tin về 5 nguyên tắc cơ bản khi xây dựng Luật Trí tuệ nhân tạo, đó là: Lấy con người làm trung tâm; Bảo đảm an toàn và minh bạch; Tự chủ quốc gia và hội nhập quốc tế; Phát triển bao trùm và bền vững; Quản trị cân bằng và hài hòa.

Liên quan đến quy định về nghĩa vụ minh bạch và dán nhãn, Thứ trưởng cho biết, theo dự luật, người dùng sẽ được thông báo rõ ràng trước khi tương tác với các hệ thống AI. Đây là vấn đề quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh AI đang phát triển nhanh chóng, rất khó phân biệt được nội dung do AI hay con người tạo ra.

Một điểm nổi bật khác là đề xuất thiết lập cơ sở dữ liệu quốc gia về AI để quản lý, giám sát và minh bạch hóa các hệ thống AI rủi ro cao. Đồng thời, xây dựng hạ tầng AI quốc gia với hai trục chính: phục vụ nghiên cứu đổi mới sáng tạo và phục vụ công tác quản lý nhà nước.

Bên cạnh thông tin về các định hướng trong xây dựng Luật Trí tuệ nhân tạo, Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương cũng nhắc đến vấn đề đạo đức AI khi ứng dụng trong các lĩnh vực giáo dục, đào tạo; y tế; tài chính; quản lý nhà nước.

Bộ KH&CN khuyến khích sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ con người để không làm mất đi khả năng suy luận, tư duy độc lập của người học; cũng như chú trọng đến bảo vệ dữ liệu sức khỏe cá nhân, đảm bảo công bằng trong tiếp cận y tế.

Đạo đức AI là vấn đề nổi cộm, gây tranh luận không chỉ ở Việt Nam mà trên phạm vi toàn cầu. Mới đây, hơn 200 cựu nguyên thủ, nhà ngoại giao, nhà khoa học đoạt giải Nobel cùng nhiều chuyên gia trí tuệ nhân tạo (AI) đã ký vào sáng kiến kêu gọi xây dựng “lằn ranh đỏ” cho AI. Sáng kiến nhằm kêu gọi các chính phủ đạt thỏa thuận quốc tế về những giới hạn tuyệt đối mà AI không bao giờ được phép vượt qua trước cuối năm 2026.

Tại một hội thảo về chiến lược AI ngày 11/9, PGS.TS Nguyễn Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ KH&CN cũng đề cập đến những mặt tối khi sử dụng AI và kêu gọi đặt đạo đức AI lên hàng đầu khi Việt Nam xây dựng các luật và quy định liên quan.

Trước đó, tại Diễn đàn AI trong kỷ nguyên số, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng đã khẳng định: “Chúng ta phải phát triển AI vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn. AI phải vì con người, phục vụ con người chứ không thay thế con người”.

Theo Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương, hành trình phát triển AI tại Việt Nam cần kết hợp giữa đổi mới sáng tạo, trách nhiệm xã hội, phối hợp giữa Nhà nước, tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân. “Bộ KH&CN cam kết tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý để thúc đẩy ứng dụng thực tiễn và xây dựng hệ sinh thái AI mở, minh bạch”, ông khẳng định.

Du Lam