Nguy cơ Nga có thể vỡ vợ trong tương lai gần

Nguy cơ vỡ nợ

Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov cho biết một nửa dự trữ ngoại hối của nước này - khoảng 315 tỷ USD - đã bị đóng băng do các lệnh trừng phạt của phương Tây áp đặt sau cuộc chiến Ukraine. Do đó, Moscow sẽ trả nợ cho các chủ nợ từ “các quốc gia không thân thiện” bằng đồng rúp cho đến khi các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ.

Trụ sở bộ tài chính Nga. Ảnh: Reuters.

Các cơ quan xếp hạng tín dụng có thể sẽ coi Nga là một quốc gia vỡ nợ nếu Moscow bỏ lỡ các khoản thanh toán hoặc trả các khoản nợ phát hành bằng USD hoặc EUR bằng các loại tiền tệ khác như đồng rúp hoặc nhân dân tệ của Trung Quốc. Một vụ vỡ nợ có thể khiến số ít các nhà đầu tư nước ngoài còn lại rời khỏi Nga và cô lập thêm nền kinh tế đang sụp đổ của đất nước.

Theo JPMorgan Chase, vụ vỡ nợ có thể xảy ra sớm nhất là vào thứ 4, khi Moscow cần chuyển khoản trả lãi 117 triệu USD cho trái phiếu chính phủ bằng USD. Mặc dù Nga đã phát hành trái phiếu có thể được hoàn trả bằng nhiều loại tiền kể từ năm 2018, nhưng các khoản thanh toán này phải được thực hiện bằng đồng USD.

Kristalina Georgieva, giám đốc điều hành của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, cho biết hôm chủ nhật rằng việc Nga vỡ nợ không còn là “không thể xảy ra”.

Bà nói trong một cuộc phỏng vấn trên kênh truyền hình Face the Nation của CBS rằng: “Nga có tiền để trả nợ, nhưng không thể tiếp cận được nguồn tiền ấy bởi các lệnh trừng phạt của phương Tây.”

Tuần trước, Fitch Ratings đã hạ cấp các khoản nợ của Nga, nói rằng sự sẵn sàng và khả năng trả nợ của Moscow đã bị suy giảm và việc vỡ nợ “sắp xảy ra”. Cơ quan xếp hạng cũng cảnh báo rằng Nga có thể cố gắng trả nợ cho các chủ nợ ở các quốc gia cụ thể bằng đồng rúp.

Các nhà phân tích tại Capital Economics cho biết rằng một khoản vỡ nợ đã được phản ánh trong giá trái phiếu đô la của Nga, vốn đã giảm xuống chỉ còn 20 xu so với đồng USD.

Các khoản thanh toán lãi suất đến hạn vào thứ 4 tuần này đi kèm với thời gian ân hạn 30 ngày. Nhưng các cơ quan xếp hạng tín dụng có thể tuyên bố Nga sẽ vỡ nợ trước khi giai đoạn đó kết thúc nếu Moscow nói rõ rằng họ không có ý định trả tiền.

Lần gần đây nhất Nga vỡ nợ nội địa là khi đất nước rơi vào khủng hoảng tài chính do giá hàng hóa sụt giảm vào năm 1998. Vụ vỡ nợ ngoại tệ gần đây nhất xảy ra vào năm 1918 khi nhà lãnh đạo Bolshevik Vladimir Lenin từ chối trái phiếu do Chính phủ Nga hoàng phát hành.

Chuyện gì xảy ra tiếp theo

Chính phủ Nga đã vay tương đối ít. JPMorgan ước tính rằng họ có khoảng 40 tỷ USD nợ ngoại tệ vào cuối năm ngoái, với khoảng một nửa trong số đó do các nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ.

Nhưng hậu quả tiềm ẩn của một vụ vỡ nợ rất khó đánh giá. Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và đại dịch Covid-19 đã cho thấy những cú sốc tiêu cực có thể lan rộng như thế nào trong nền kinh tế và hệ thống tài chính toàn cầu được kết nối hiện đại.

Theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế, các ngân hàng quốc tế đang cho các thực thể của Nga nợ hơn 121 tỷ USD. Các ngân hàng châu Âu có tổng số yêu cầu Nga trả là hơn 84 tỷ USD, trong đó Pháp, Ý và Áo là những quốc gia cho Nga vay nhiều nhất, và các ngân hàng Mỹ cho vay 14,7 tỷ USD.

Georgieva hôm chủ nhật nói rằng một cuộc khủng hoảng tài chính không có khả năng phát triển “cho đến bây giờ”, ông nói rằng sự tiếp cận của các ngân hàng phương Tây là “không phù hợp về mặt hệ thống.”

Nhưng các nhà phân tích tại Capital Economics cảnh báo rằng một tổ chức tài chính lớn có thể đặc biệt phải hứng chịu các khoản nợ của Nga, điều này có thể gây ra sự lây lan tài chính rộng rãi hơn. Rủi ro thứ hai là việc vỡ nợ có thể kích hoạt các khoản thanh toán bị bỏ lỡ của các công ty Nga.

Vladimir Potanin, doanh nhân giàu nhất nước Nga, tuần trước đã kêu gọi Moscow nới lỏng các hạn chế đối với ngoại tệ để có thể trả lãi trái phiếu và các khoản vay nước ngoài. Nếu không, sẽ có rủi ro mà quốc gia này có thể vỡ nợ đối với toàn bộ khoản nợ nước ngoài của mình, mà ông ước tính vào khoảng 480 tỷ USD.

Huy Hoàng (Theo CNN )