Nguy cơ sốc phản vệ, tử vong vì truyền dịch tại nhà, người Việt vẫn thờ ơ

Mệt là gọi truyền dịch tại nhà

Chị Thùy T. (Nam Từ Liêm, Hà Nội) cảm thấy mệt mỏi do mang thai. Lo lắng khi liên tục nhiều ngày ăn vào bị nôn trớ, người phụ nữ lên mạng hỏi tìm người truyền dịch tại nhà. Sau dòng chia sẻ của chị T., nhiều người vào nhận có thể đáp ứng dịch vụ, một số người bạn khác lại giới thiệu cho chị số điện thoại.

“Có cung ắt có cầu” trên mạng xuất hiện không ít quảng cáo về dịch vụ truyền dịch tại nhà. Trên fanpage Dichvu…, một thành viên nhận truyền nước tại nhà ở tất cả các quận Hà Nội. Người này quảng cáo sẽ “có mặt tại các gia đình sau 15-20 phút, cắm kim nhẹ nhàng và luôn túc trực trong lúc truyền”. Giá truyền tại nhà 150 nghìn đồng/chai (đã bao gồm công truyền). Ngoài ra, thành viên này còn có các dịch vụ y yế khác như: tiêm, xét nghiệm máu, truyền dịch, truyền đạm, truyền hoa quả, truyền thải độc tại nhà.

Đánh vào tâm lý lo ngại của người dân, đặc biệt là diễn biến phức tạp của dịch sốt xuất huyết, một số nơi vẫn quảng cáo rầm rộ về các dịch vụ truyền dịch.

Một thành viên khác là N.N (Nam Từ Liêm, Hà Nội) cũng nhận truyền nước tại nhà cho khách. Người này nhận các trường hợp cần tiêm, truyền nước tại nhà gồm tiêm dưỡng thai, bổ não, chuyển phôi; bệnh nhân sốt virus, sốt xuất huyết; người mệt mỏi, suy nhược cơ thể; Ngộ độc, tiêu chảy mất nước; tụt huyết áp, đau đầu chóng mặt tiền đình…

Mức giá truyền dịch khá đa dạng (từ vài trăm đến 1 triệu đồng), được nhiều người dân ưa chuộng do tính nhanh chóng, tiện lợi. Vì vậy có nhiều người lạm dụng truyền dịch tại nhà khi bị ốm, người mệt mỏi. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc làm này rất nguy hiểm.

Sốc phản vệ, tử vong sau truyền dịch

Ngày 29/8 vừa qua, Bệnh viện Thanh Nhàn tiếp nhận bệnh nhân 31 tuổi, tiền sử khỏe mạnh, vào cấp cứu trong tình trạng vật vã kích thích, không đo được huyết áp, mạch nhanh, SpO2 85%, kèm theo sốt (40 độ).

Bị sốt 2 ngày nay, bệnh nhân đã nhờ y tá về nhà truyền dịch và có tiêm thuốc vitamin tổng hợp. Ngay sau khi tiêm, bệnh nhân xuất hiện những triệu chứng trên và tình trạng xấu đi rất nhanh. Các bác sĩ đánh giá đây là một trường hợp sốc phản vệ nặng với tỷ lệ tử vong cao. Được tiêm bắp 1/2 ống Adrenaline, các thuốc chống dị ứng nhưng tình trạng bệnh nhân vẫn tiếp tục diễn biến nặng dẫn đến, thở oxy liều cao, lọc máu... Sau nhiều ngày điều trị, tình trạng người bệnh đã ổn định.

Trước đó tháng 7/2022, nữ bệnh nhân (28 tuổi, TP.HCM) cũng tử vong sau truyền dịch. Người này mệt, sốt, vào một phòng khám tại quận Bình Tân, được chẩn đoán sốt xuất huyết ngày thứ nhất, cho truyền dịch nhưng bất ngờ ngưng tim, ngưng thở.

Bệnh nhân được chuyển vào Bệnh viện Thống Nhất, tối 3/7. PGS.TS Lê Đình Thanh - Giám đốc bệnh viện, cho biết, bệnh nhân đã tử vong trước khi vào viện, các bác sĩ cố gắng hồi sức nhưng người bệnh không qua khỏi.

Tháng 8/2020, một thanh niên (17 tuổi, ở Hà Nội) cũng vào Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng sốc, ngưng tim. Trước đó, bệnh nhân mắc sốt xuất huyết và truyền dịch tại nhà. Khi đến bệnh viện, người bệnh đã ngừng tim 30 phút do sốc khi truyền dịch tại nhà.

Các bác sĩ đã hồi sức tim cho bệnh nhân và đặt ECMO (kỹ thuật tim phổi nhân tạo). Tuy nhiên, do tình trạng quá nặng, người bệnh tử vong 2 ngày sau đó do suy đa tạng.

Tự ý truyền dịch tại nhà hậu quả khó lường

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng - Trung tâm Oxy cao áp Việt - Nga (Bộ Quốc phòng), cho biết, mục đích của truyền dịch là để nuôi dưỡng bệnh nhân, bù đủ lượng dịch mà cơ thể bị mất để đảm bảo thể tích tuần hoàn duy trì huyết áp và lượng nước trong các mô của cơ thể.

Nhiều người "cứ mệt" là truyền dịch và thông thường sẽ được tư vấn truyền nước biển, vitamin, đạm. Tuy nhiên, không phải ai cũng cần truyền dịch và không phải ai cũng được phép thực hiện truyền dịch. “Hiện đã có quy định rất rõ về việc quy định các cơ sở, bác sĩ được phép truyền dịch. Chỉ có bác sĩ được cấp chứng chỉ bác sĩ gia đình mới được phép truyền dịch tại nhà", BS Hoàng thông tin.

Cũng theo bác sĩ trước khi truyền dịch cần phải khám tim, phổi, đo mạch... Với những người có vấn đề về tim mạch việc truyền dịch rất nguy hiểm, có thể xảy ra biến chứng suy tim, dẫn đến tử vong. Ngoài ra, trước khi truyền dịch nên xét nghiệm công thức máu. Khi truyền dịch cần phải khống chế được tổng lượng dịch truyền vào phù hợp với tình trạng của bệnh nhân.

Đối với những bệnh lý thông thường, người bệnh nên bổ sung các dưỡng chất bằng đường ăn uống. Như vậy, không chỉ giúp cơ thể nhanh chóng khỏi bệnh mà còn tránh được nguy cơ có thể gặp phải khi truyền dịch.

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, dịch truyền có khoảng 20 loại, có loại bổ sung chất dinh dưỡng như đạm, chất béo, vitamin, đường, có loại bổ sung nước và chất điện giải dùng cho các trường hợp mất nước, mất máu Cuối cùng là dịch albumin với dung dịch đặc biệt như huyết tương tươi, dung dịch chứa albumin, dextran… cho các trường hợp cần bù nhanh albumin hoặc dịch tuần hoàn cơ thể.

Về cơ bản, mục đích truyền dịch là nuôi dưỡng, bù đắp các phần dịch thiếu hụt trong cơ thể, dù tốt nhưng không được lạm dụng và bắt buộc phải có chỉ định của bác sĩ, thực hiện truyền dịch tại các cơ sở y tế có đủ phương tiện cấp cứu.

Nếu người dân tự ý truyền, tai biến nặng nhất có thể gặp phải là sốc phản vệ, nguy cơ tử vong rất cao nếu không được cấp cứu kịp thời hoặc bị nhiễm trùng máu, quá tải dịch gây phù phổi, suy hô hấp, suy tim.

Chỉ định truyền dịch chỉ áp dụng với bệnh nhân sốt cao, nôn trớ nhiều, mệt mỏi không thể bù nước, đạm, dinh dưỡng qua đường ăn uống. Khi truyền dịch, nhân viên y tế sẽ theo sát bệnh nhân để điều chỉnh tốc độ nếu cần và sớm phát hiện các biến chứng nếu có.

Ngọc Trang