Nguy cơ suy thận vì nghiện đồ ăn nhanh

Ảnh minh họa.

Với nhịp sống hiện đại ngày càng hối hả, việc lựa chọn những món ăn nhanh như mì tôm, gà rán, xúc xích, trà sữa, bánh snack… để thay thế bữa cơm truyền thống đã trở nên phổ biến, đặc biệt ở giới trẻ.

Bác sĩ Nguyễn Phối Hiền, Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh cơ sở 3 chỉ ra các vấn đề trong ăn uống sẽ tạo gánh nặng lên thận.

Thức ăn nhanh rất tiện lợi nhưng nghèo dinh dưỡng và dễ làm quá tải thận

Bác sĩ Nguyễn Phối Hiền, Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh cơ sở 3 cho biết, các món ăn nhanh thường chứa nhiều calo nhưng lại nghèo vi chất. Mì tôm, khoai tây chiên, gà rán, snack… chủ yếu cung cấp carbohydrate tinh chế, chất béo bão hòa, muối natri và các chất phụ gia bảo quản.

Trong khi đó, bữa cơm truyền thống - nếu được chuẩn bị đầy đủ - sẽ cung cấp nguồn protein, vitamin, khoáng chất và chất xơ từ rau củ, thịt cá và gạo nguyên cám. Khi thay thế hoàn toàn cơm bằng các loại thức ăn nhanh, cơ thể sẽ thiếu hụt dinh dưỡng cần thiết cho hoạt động chuyển hóa, trong đó có chức năng bài tiết của thận.

Quá nhiều muối và phụ gia làm tăng gánh nặng cho thận

Phần lớn đồ ăn nhanh đều có hàm lượng muối (natri) rất cao để tạo vị đậm đà và bảo quản lâu. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), một người trưởng thành không nên tiêu thụ quá 5g muối/ngày. Tuy nhiên, một gói mì ăn liền có thể chứa từ 1,8-2,5g muối, chưa kể lượng muối từ các món khác trong ngày.

Khi nạp nhiều muối, thận phải làm việc liên tục để đào thải lượng natri dư thừa ra khỏi cơ thể. Về lâu dài, tình trạng này làm tăng huyết áp - một trong những nguyên nhân hàng đầu gây suy thận mạn.

Bên cạnh đó, các chất phụ gia như monosodium glutamate (MSG), phosphate vô cơ (có trong nhiều loại xúc xích, phô mai chế biến…) cũng liên quan đến tổn thương tế bào thận nếu dùng lâu dài ở liều cao.

Đường và phospho trong trà sữa, nước ngọt

Thức uống ưa thích của giới trẻ như trà sữa, nước ngọt, nước tăng lực… chứa lượng đường cao bất thường, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ từ các chất phụ gia, chất tạo màu, chất làm ngọt nhân tạo.

Uống quá nhiều đường làm tăng nguy cơ béo phì, đề kháng insulin, tiểu đường. Đây là tất cả đều là các yếu tố thúc đẩy tổn thương cầu thận.

Hơn nữa, các loại kem béo và topping trong trà sữa thường chứa phosphate vô cơ - một dạng dễ hấp thu nhanh, có thể gây mất cân bằng chuyển hóa canxi-phospho, làm tăng nguy cơ vôi hóa mạch máu và tổn thương cầu thận ở người trẻ.

Thức ăn nhanh không chỉ “béo phì hóa” mà còn “suy thận hóa” thế hệ trẻ

Trong thực hành lâm sàng, các bác sĩ ghi nhận ngày càng nhiều bệnh nhân trẻ tuổi mắc bệnh thận mạn mà không hề có tiền sử bệnh lý nền. Một phần nguyên nhân là do lối sống ít vận động, ăn nhiều thức ăn chế biến sẵn, uống trà sữa thay nước lọc, nhịn cơm ăn mì, bỏ bữa, ăn đêm.

Mỗi một “sự tiện lợi” khi bỏ qua bữa cơm nhà lại làm cơ thể bị phá vỡ cân bằng nội môi. Thận vốn là cơ quan âm thầm gánh trách nhiệm lọc máu và đào thải độc chất, nếu phải làm việc quá sức suốt nhiều năm, hậu quả sẽ đến một cách lặng lẽ và dai dẳng.

Tại Việt Nam, theo thống kê của Viện Dinh dưỡng quốc gia (2023), tỷ lệ trẻ em và thanh thiếu niên có chế độ ăn vượt ngưỡng muối, đường và chất béo đang ngày càng tăng, nhưng lại thiếu hụt trầm trọng vitamin A, D, sắt và kẽm - những yếu tố thiết yếu cho hoạt động của hệ miễn dịch và nội tạng, bao gồm cả thận.

Giải pháp bảo vệ thận từ… mâm cơm nhà

Bác sĩ Nguyễn Phối Hiền nhấn mạnh, không có phương thuốc nào kỳ diệu hơn sự quay lại với chế độ ăn cân bằng, đa dạng, đúng bữa. Mỗi ngày nên duy trì 3 bữa chính, tăng cường rau xanh, trái cây tươi, đạm lành mạnh (cá, đậu, thịt nạc), hạn chế thức ăn nhiều muối, đường, dầu chiên đi chiên lại.

Hãy nhớ rằng, trà sữa không thể thay nước lọc, mì tôm không thể thay cơm, thức ăn nhanh không thể thay dinh dưỡng thật.

WHO khuyến cáo chế độ ăn giảm muối, kiểm soát đường huyết, duy trì cân nặng hợp lý và tăng vận động thể lực ít nhất 150 phút mỗi tuần là các yếu tố cốt lõi để phòng ngừa bệnh thận mạn từ sớm.

Nghiện đồ ăn nhanh không chỉ là vấn đề thói quen hay sở thích, mà còn là nguy cơ y tế nghiêm trọng với sức khỏe toàn thân, đặc biệt là với thận. Việc thay cơm bằng mì tôm, thức ăn vặt và trà sữa không chỉ làm nghèo chất lượng dinh dưỡng mà còn gây tổn thương lâu dài lên cơ quan bài tiết quan trọng nhất trong cơ thể.

"Thói quen ăn uống là một trong những việc quan trọng cần lưu ý và sử dụng chế độ ăn khoa học là cách để bảo vệ sức khỏe bền vững", bác sĩ Nguyễn Phối Hiền nói.

THIÊN LAM