Nguy cơ tử vong do sốt xuất huyết nếu không được chẩn đoán và xử trí kịp thời

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, trong tháng 7 vừa qua, Trung tâm tiếp nhận hàng chục ca sốt xuất huyết có dấu hiệu cảnh báo nhập viện. Điều khác biệt năm nay là khu vực ngoại thành như: Hoài Đức, Đan Phượng, Phúc Thọ và các tỉnh: Hải Phòng, Hải Dương, Thái Bình,… các ca sốt xuất huyết xảy ra sớm, nặng hơn mọi năm.

Bệnh nhân mắc sốt xuất huyết đang điều trị lọc máu tại Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai.

Điển hình là bệnh nhân nam 25 tuổi (ở Hoàng Mai - Hà Nội), sốt 5 ngày nhập viện, xét nghiệm dương tính với sốt xuất huyết, trong quá trình điều trị bệnh nhân có tình trạng suy gan nặng, tiểu cầu tụt nhanh, máu cô đặc. Tương tự là một bệnh nhân khác 66 tuổi (ở Hoàng Mai - Hà Nội), sốt cao từng cơn 39 độ, đau đầu, đau mỏi người, khớp gối, nôn khan và tiểu ra máu do sốt xuất huyết.

Hay trường hợp một nam bệnh nhân 39 tuổi (ở Hoài Đức - Hà Nội), bị sốt xuất huyết, sốt 5 ngày, vào viện trong tình trạng nặng, cô đặc máu, da lạnh ẩm, mạch nhanh. Các bệnh nhân trên đều được điều trị tích cực tại Trung tâm Bệnh Nhiệt đới theo pháp đồ cụ thể, tình trạng đến nay đã dần được cải thiện và có thể xuất viện trong một vài ngày tới.

Đặc biệt, với những bệnh nhân cao tuổi, có bệnh nền thì việc mắc bệnh sốt xuất huyết rất nguy hiểm. Cụ thể như trường hợp nữ bệnh nhân T.T.S (62 tuổi, ở Đan Phượng - Hà Nội), vào viện sau gần 1 tuần xuất hiện sốt cao từng cơn, mệt mỏi, đau mỏi người, ăn kém. Bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp, viêm khớp dùng thuốc giảm đau thường xuyên và được chuẩn đoán sốt xuất huyết nặng.

Sau 1 ngày nhập viện, tình trạng bệnh nhân diễn biến xấu, tiểu cầu giảm mạnh, men gan tăng cao, suy gan. Bệnh nhân phải đặt ống nội khí quản, thở máy, lọc máu liên tục và điều trị thêm kháng sinh. Tuy nhiên, tình trạng nặng do suy đa tạng, nên nguy cơ tử vong rất cao.

Theo Phó Giáo sư Đỗ Duy Cường: Vi rút Dengue gây bệnh sốt xuất huyết có 4 tuýp là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Vi rút truyền từ người bệnh sang người lành do muỗi đốt. Muỗi Aedes aegypti là côn trùng trung gian truyền bệnh chủ yếu. Bệnh gặp ở cả trẻ em và người lớn, xảy ra quanh năm, thường gia tăng vào mùa mưa.

Sốt xuất huyết có biểu hiện lâm sàng đa dạng, diễn biến nhanh chóng từ nhẹ đến nặng. Bệnh thường khởi phát đột ngột và diễn biến qua ba giai đoạn: Giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn hồi phục. Phát hiện sớm bệnh và hiểu rõ những vấn đề lâm sàng trong từng giai đoạn của bệnh giúp chẩn đoán sớm, điều trị đúng và kịp thời, nhằm cứu sống người bệnh.

Trong đó, giai đoạn nguy hiểm thường vào ngày thứ 3 - 7 của bệnh. Người bệnh có thể còn sốt hoặc đã giảm sốt. Có thể có các biểu hiện sau: Đau bụng nhiều và liên tục hoặc tăng cảm giác đau nhất là ở vùng gan. Nôn ói. Biểu hiện thoát huyết tương do tăng tính thấm thành mạch (thường kéo dài 24 - 48 giờ). Tràn dịch màng phổi, mô kẽ có thể gây suy hô hấp, màng bụng, phù nề mi mắt. Nếu thoát huyết tương nhiều sẽ dẫn đến sốc với các biểu hiện vật vã, bứt rứt hoặc li bì, lạnh đầu chi, mạch nhanh nhỏ, huyết áp kẹt hoặc tụt huyết áp, không đo được huyết áp, mạch không bắt được, da lạnh, nổi vân tím, tiểu ít.

Đồng thời, ở giai đoạn nguy hiểm, người bệnh có xuất huyết dưới da. Một số trường hợp nặng có thể có biểu hiện suy tạng như: Tổn thương gan nặng/suy gan, thận, tim, phổi, não, rối loạn tri giác, suy chức năng các cơ quan khác. Những biểu hiện nặng này có thể xảy ra ở người bệnh có hoặc không có sốc do thoát huyết tương...

Theo Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới Đỗ Duy Cường, khi có những dấu hiệu sốt cao đột ngột, liên tục không giảm, đau đầu, đau mỏi người, người bệnh cần đến các cơ sở y tế để bác sĩ để thăm khám, xét nghiệm và đánh giá các dấu hiệu và triệu chứng. Sốt xuất huyết cần được chẩn đoán và có pháp đồ điều trị sớm, tránh tự ý uống thuốc và truyền dịch tại nhà.

Muỗi vằn Aedes egypti là nguồn lây bệnh chính. Muỗi thường sống ở các khu vực gần với nơi con người sinh sống, khu đô thị. Để diệt muỗi cần lưu ý xử lý, loại bỏ các khu vực tối tăm, ẩm thấp, môi trường nước đọng tạo điều kiện để muỗi sinh sôi, phát triển. Ngoài ra, cần phun thuốc diệt côn trùng, diệt muỗi, sử dụng các thiết bị đuổi, bắt muỗi, lắp đặt lưới chắn muỗi cửa sổ và dùng màn khi ngủ.

“Hiện nay ở Việt Nam chưa có vắc xin cũng như chưa có thuốc đặc trị cho sốt xuất huyết. Do đó, khi nghi ngờ hoặc bị sốt xuất huyết, người bệnh cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế, nghỉ ngơi và uống thật nhiều nước. Có thể uống Paracetamol để hạ sốt và làm dịu cơn đau. Tuyệt đối không uống Aspirin hoặc Ibuprofen, vì hai thuốc này có thể tăng nguy cơ xuất huyết”, Phó Giáo sư Đỗ Duy Cường nhấn mạnh thêm.

Minh Khuê - Nguyên Hà