Nguyễn Đình Thi - người nghệ sĩ đa tài, nhà văn hóa lớn của Việt Nam

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho biết: "Ngày 20/12 của 100 năm trước, một con người ra đời và mang tên Nguyễn Đình Thi. Con người đó lớn lên làm người và sáng tạo ra những vẻ đẹp cho con người của xứ sở mình. Và từ đó cho đến khi về với cõi vĩnh hằng, Nguyễn Đình Thi đã mang đến một luồng gió mới cho đời sống văn học nghệ thuật Việt Nam.

Chúng ta khẳng định thêm một lần nữa sự đóng góp to lớn trong nhiều phương diện của ông đối với nền văn học nghệ thuật Việt Nam bằng tác phẩm và bằng việc thúc đẩy sự phát triển của văn học nghệ thuật Việt Nam đặc biệt là lĩnh vực văn học. Và cũng từ đó để khẳng định những sáng tạo của ông và tư tưởng trong các tác phẩm của ông vẫn còn với thời gian".

Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều phát biểu tại Lễ kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà văn Nguyễn Đình Thi.

"Nguyễn Đình Thi là một nhân vật đặc biệt trong đời sống văn học nghệ thuật Việt Nam, ông mang tới những giá trị đa tầng của văn xuôi, ông mở ra tư duy mới về thơ ca, ông mang tới độ sâu tư tưởng trong sân khấu và đóng góp thêm những vẻ đẹp cho âm nhạc hiện đại Việt Nam. Đặc biệt, những tác phẩm văn xuôi, thơ ca, sân khấu và âm nhạc của ông có một sức sống lâu dài, bởi ngoài những cảm xúc của thời đại ông sống, ngoài những giấc mơ đẹp đẽ mà ông mang trong những trang viết của mình thì triết học đã giúp ông làm nên tư tưởng các tác phẩm của ông, làm nên sức sống lâu dài của các tác phẩm đó trong nhiều thời đại khác nhau" - Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nói thêm.

Trong hàng chục năm nay, các công trình nghiên cứu về văn xuôi, thơ ca, sân khấu, âm nhạc của ông vẫn được tiếp tục. Mỗi công trình nghiên cứu về Nguyễn Đình Thi đều mở ra những chiều kích mới và khám phá những giá trị mới đối với những tác phẩm của ông.

Một số đầu sách của nhà văn Nguyễn Đình Thi trưng bày tại Hội Nhà văn Việt Nam.

"Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của Nguyễn Đình Thi không chỉ là sự tưởng nhớ đến một con người nghệ sĩ, một nhà văn hóa đã có những đóng góp vô cùng to lớn đối với nền văn học nghệ thuật nước nhà mà còn mở ra những cánh cửa mới để các nhà văn, các nhà nghiên cứu, bạn đọc tiếp tục bước vào trong thế giới sáng tạo rộng lớn, nhiều tầng lớp và nhiều gợi mở của ông trong một thời đại mới của đất nước và của văn học nghệ thuật" - Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhấn mạnh.

Chủ tịch Hội Nhà văn cho biết thêm, trong văn học thì Nguyễn Đình Thi là nhà văn có nhiều tìm tòi, đột phá ở thể loại văn xuôi, nhất là tiểu thuyết. Các tác phẩm văn xuôi, như: "Xung kích", "Thu Đông năm nay", "Bên bờ sông Lô", "Vào lửa", "Mặt trận trên cao"… là những dẫn chứng tiêu biểu cho quan niệm sáng tác và ý thức công dân của người nghệ sĩ. Đặc biệt, bộ tiểu thuyết hai tập "Vỡ bờ" phản ánh bức tranh đa chiều của xã hội Việt Nam thời kỳ 1939-1945, đã đưa Nguyễn Đình Thi lên vị thế tiên phong của dòng tiểu thuyết sử thi hào hùng và lãng mạn của nền văn học nước ta giai đoạn 1946-1985.

Thơ là lĩnh vực Nguyễn Đình Thi dành nhiều tâm huyết, ông luôn trăn trở tìm tòi hướng sáng tạo. Với tình cảm gắn bó tha thiết với quê hương đất nước, với niềm tự hào về truyền thống vẻ vang của dân tộc, ông đã cho ra đời những bài thơ bất hủ, như: "Đất nước", "Nhớ", "Bài thơ Hắc Hải", "Lá đỏ"...

Quang cảnh Lễ kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà văn Nguyễn Đình Thi.

Về nghệ thuật kịch, giới phê bình đã nhận xét kịch của Nguyễn Đình Thi là một thế giới văn hóa đa dạng nhiều màu sắc, giàu chất thơ, nhạc điệu triết lý, đan xen hài hòa giữa hiện thực và sự liên tưởng khiến tác phẩm của ông mang một dấu ấn đặc biệt. Trong lĩnh vực âm nhạc, chỉ với sáu ca khúc trong sự nghiệp sáng tác: "Căm hờn", "Diệt phát xít", "Du kích quân" (1945), "Người Hà Nội" (1947), "Con voi" (1948), "Đất nước yêu thương" (1977), ông để lại dấu ấn sáng tạo đậm nét, tâm hồn đẹp đẽ, nhân văn của người nghệ sĩ - chiến sĩ.

Ở lĩnh vực lý luận, phê bình văn học, Nguyễn Đình Thi là một cây bút sắc sảo với phong cách riêng biệt. Đặc biệt, Nguyễn Đình Thi còn nhấn mạnh văn học, nghệ thuật phải chuyển mình để phù hợp với hoàn cảnh chiến tranh.

Bày tỏ sự xúc động, đại diện gia đình nhà văn Nguyễn Đình Thi gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam cùng đội ngũ văn nghệ sĩ, bạn đọc đã có những đánh giá cao cho những đóng góp của nhà văn Nguyễn Đình Thi cho nền văn hóa, văn học nước nhà; đã dành tình cảm vô cùng tốt đẹp, cao quý cho gia đình nhà văn và dòng họ Nguyễn Đình.

Nhà văn Nguyễn Đình Thi sinh ngày 20/12/1924 ở Luang Prabang (Lào), nguyên quán làng Vũ Thạch, nay là phố Bà Triệu, phường Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Năm 1931, ông cùng gia đình về quê hương. Ông say mê văn chương, âm nhạc, mỹ thuật từ nhỏ; học và tìm hiểu triết học khi còn là học sinh trường Bưởi, sau là Ban Triết Trường đại học Đông Dương. Ông đã viết nhiều sách triết học như: Triết học nhập môn, Triết học Einstein, Triết học Kant, Triết học Nietzsche, Siêu hình học và Triết học Descartes…

Bài và ảnh: Trung Nguyễn