Nguyên nhân sâu xa khiến Ba Lan bất ngờ từ chối nhận tên lửa Patriot từ Đức
Khi cuộc bầu cử đang cận kề, Chính phủ Ba Lan theo chủ nghĩa dân tộc đang muốn 'ghi điểm' với cử tri trước lời đề nghị thẳng thắn từ Đức liên quan đến hệ thống tên lửa Patriot.
Ảnh minh họa: Thedefensepost.com
Theo bình luận của tờ Politico.eu mới đây, Đức cho rằng họ muốn giúp đỡ đồng minh khi đề nghị triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot tới Ba Lan sau khi nước này gặp sự cố tên lửa từ Ukraine.
Thay vào đó, Ba Lan đã có phản ứng trái chiều, thể hiện những thay đổi mạnh mẽ trong chính sách và có những chỉ trích liên tục nhắm vào Đức. Đây được coi là một phần trong nỗ lực của đảng cầm quyền theo chủ nghĩa dân tộc nhằm khơi dậy tâm lý chống Đức trước cuộc bầu cử quốc hội vào năm tới. Vì vậy cho đến thời điểm này, không có hệ thống phòng không nào của Đức được chuyển đến Ba Lan.
Ngày 15/11, một tên lửa đã rơi xuống ngôi làng Przewodów của Ba Lan, giáp biên giới Ukraine, khiến hai người thiệt mạng. Nó được xác định là một tên lửa phòng không của Ukraine. Thương vong đầu tiên ở một quốc gia thành viên NATO và EU do xung đột ở Ukraine đã khiến Ba Lan phải đánh giá lại hệ thống phòng không của mình.
Sau đó, Berlin đã đề nghị cung cấp hai khẩu đội Patriot (một hệ thống đất đối không do Mỹ sản xuất có giá khoảng 1 tỷ USD mỗi khẩu đội) cũng như giúp kiểm soát bầu trời Ba Lan bằng máy bay phản lực Eurofighter của Đức.
Ban đầu, Warsaw đã rất hoan nghênh đề xuất trên. “Tôi hài lòng chấp nhận đề xuất của Bộ trưởng Quốc phòng Đức về việc triển khai thêm các tên lửa Patriot ở đất nước chúng tôi. Tôi sẽ đề xuất triển khai hệ thống này ở biên giới với Ukraine", Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Mariusz Błaszczak viết trên Twitter.
Tuy nhiên, Jarosław Kaczyński, Chủ tịch đảng Luật pháp và Công lý (PiS) cầm quyền của Ba Lan và là nhà lãnh đạo trên thực tế của nước này, đã phản ứng. Phát biểu với truyền thông nhà nước Ba Lan, ông Kaczyński nói: “Sẽ tốt hơn cho an ninh của Ba Lan nếu Đức cung cấp hệ thống trên cho Ukraine”.
Ngay sau đó, ông Błaszczak cũng đưa ra một dòng tweet bác bỏ quan điểm ban đầu của mình, nói rằng thông điệp gửi tới Berlin hiện là: “Các khẩu đội Patriot sẽ được đề xuất chuyển đến Ukraine và triển khai ở biên giới phía Tây của nước này”.
Bộ trưởng Quốc phòng Đức Christine Lambrecht đã bị bất ngờ và nêu rõ: “Patriot là một phần của hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không tích hợp của NATO, có nghĩa là chúng sẽ được triển khai trên lãnh thổ NATO”.
Về phần mình, Đại sứ Đức tại Warsaw Thomas Bagger nói với đài truyền hình tư nhân TVN24 rằng các khẩu đội phòng không này được biên chế bởi quân đội Đức, vì vậy việc gửi chúng tới Ukraine sẽ dẫn đến nguy cơ binh lính NATO bị Nga tấn công.
“Các khẩu đội này có thể triển khai ở biên giới phía Đông của Ba Lan, và do đó chúng nằm ở sườn phía Đông của NATO, trong vài ngày, thậm chí có thể trong vài tuần và được thực hiện rất nhanh. Nhưng việc triển khai tới Ukraine là một vấn đề hoàn toàn khác”, Đại sứ Bagger nói.
Tổng Thư kí NATO Jens Stoltenberg cho biết ông hoan nghênh đề nghị của Đức, nhưng việc triển khai hệ thống ở đâu vẫn là quyết định ở cấp quốc gia.
Trong khi đó, ông Kaczyński thậm chí còn đặt nghi vấn về Đức với tư cách là đồng minh NATO. “Thái độ của Đức cho đến nay không có lý do gì để tin rằng họ sẽ quyết định đánh chặn tên lửa của Nga”, nhà lãnh đạo của PiS nói trong một cuộc họp báo. Ông Kaczyński cũng cho rằng Patriot của Đức ở Ba Lan sẽ là một lựa chọn mang tính thẩm mỹ mà không có tầm quan trọng về quân sự hay chính trị.
Antoni Macierewicz, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan của PiS cho rằng việc triển khai có thể khiến Ba Lan phụ thuộc vào Đức, phụ thuộc vào các cấu trúc và quyết định của Đức, bao gồm cả các quyết định chỉ huy.
Đánh giá về vấn đề trên, Tướng quân đội đã nghỉ hưu Stanisław Koziej, cựu Giám đốc Cơ quan An ninh Quốc gia Ba Lan cho biết: “Rõ ràng là càng có nhiều hệ thống phòng không thì không phận Ba Lan càng an toàn. Chúng tôi có hệ thống phòng không nhưng hệ thống chống tên lửa vẫn chưa hoàn thiện”.
Ba Lan đang trong quá trình triển khai các tên lửa Patriot mà nước này mua từ Mỹ cách đây vài năm và ông Koziej lưu ý các hệ thống của Đức sẽ giúp tăng cường khả năng phòng thủ tên lửa của nước này.
Anna Siewierska-Chmaj, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Rzeszów, nhận định PiS và ông Kaczyński đang chơi con bài chính trị hơn là củng cố khả năng phòng không của Ba Lan.
Theo bà Anna, PiS đang tìm cách củng cố uy tín của mình trước cuộc bầu cử bằng cách sử dụng Đức như một công cụ hiệu quả: Yêu cầu Berlin phải bồi thường thiệt hại trong Thế chiến II, cáo buộc Đức đứng về phía Brussels trong tranh chấp pháp quyền kiến EU giữ lại quỹ phục hồi cho Ba Lan và có quan hệ với các đảng đối lập Ba Lan, đặc biệt là cựu Thủ tướng Donald Tusk.
Bà Anna nêu quan điểm: “PiS biết rõ điều gì gây được tiếng vang với những cử tri cốt lõi của họ. Việc đối đầu với Đức có thể không giúp PiS có thêm những cử tri mới nhưng ít nhất cũng ngăn chặn cử tri cũ rời đi”. .Bà nhấn mạnh rằng đó là mảnh đất màu mỡ cho PiS khi một cuộc thăm dò do cơ quan nhà nước CBOS tiến hành vào tháng trước cho thấy con số kỷ lục 31% người Ba Lan được khảo sát cảm thấy quan hệ với Đức là “tồi tệ”.
