Nguyên nhân sâu xa khiến nữ Tổng thống Peru khó bị luận tội

Tổng thống Peru Dina Boluarte chưa lên tiếng giải thích về nguồn gốc của những chiếc đồng hồ xa xỉ và số tài sản lớn của bà

Cuộc điều tra nhắm vào bà Dina Boluarte bắt đầu sau khi chương trình chính trị La Encerrona nổi tiếng trên YouTube đã xem xét hàng nghìn bức ảnh của bà hồi tháng 3-2024. Họ phát hiện nữ Tổng thống đeo một số đồng hồ Rolex trị giá từ 14.000 - 25.000 USD. Các công tố viên và cảnh sát đã đột kích vào nhà bà Boluarte lúc nửa đêm 29-3 để tìm bằng chứng về cáo buộc không trung thực trong kê khai tài sản và “làm giàu bất hợp pháp”.

Cho đến nay, ngoài bộ sưu tập đồng hồ Rolex cao cấp, bà Dina Boluarte còn bị nghi ngờ sở hữu một chiếc vòng tay Cartier trị giá 56.000 USD, một bộ trang sức trị giá 500.000 USD cùng tài khoản ngân hàng lên tới 300.000 USD mà “không rõ nguồn gốc”. Trước khi trở thành Tổng thống, bà Boluarte là một luật sư cấp tỉnh, sau đó lên chức Bộ trưởng và thu nhập chỉ khoảng 1.000 USD/tháng. Không giải thích về nguồn gốc số tài sản trên, nữ Tổng thống đầu tiên của Peru còn đặt câu hỏi về sự quan tâm quá mức của giới truyền thông đối với bà và khẳng định “tham nhũng không có trong gene của tôi”. Luật sư của bà nói thêm rằng “không phải tất cả việc làm giàu đều là bất hợp pháp”.

Ngay sau khi bị cảnh sát đột kích, gần 1/3 số bộ trưởng trong chính phủ của bà Boluarte từ chức. Hôm 3-4, Tổng thống Boluarte đã ngay lập tức thành lập nội các mới và được Quốc hội phê chuẩn.

Vụ việc diễn ra dồn dập khiến nhiều người đặt câu hỏi liệu có phải đây là báo hiệu cái kết cho nữ Tổng thống Boularte khi mà tỷ lệ tán thành bà cũng như Quốc hội vào tháng 3-2024 chỉ 9%? Nhưng không, cuộc bỏ phiếu tín nhiệm nhằm phế truất Tổng thống Peru đã bị các nghị sĩ Quốc hội bác bỏ. Hôm 4-4, các nhà lập pháp đã 2 lần bác bỏ những động thái đưa việc luận tội nữ Tổng thống Boularte ra tranh luận. Cuộc bỏ phiếu lần đầu với số phiếu ủng hộ không luận tội là 49/33 cùng với 12 phiếu trắng, và lần thứ hai tỷ lệ thậm chí còn cao hơn, 59/32 với 11 phiếu trắng.

Đằng sau câu chuyện này là những vấn đề sâu xa hơn trên chính trường Peru. Thực tế, gần 2/3 số nhà lập pháp nước này đang bị điều tra vì những cáo buộc có hành vi sai trái, vì vậy các nghị sĩ đều lo ngại có xáo trộn dẫn đến bầu cử sớm. Một Tổng thống yếu kém cũng cho phép Quốc hội sửa lại Hiến pháp. Năm nay, các nghị sĩ Peru được phép tái tranh cử ngay lập tức, điều mà công chúng không hề muốn theo như kết quả của một cuộc trưng cầu dân ý.

Người dân Peru đã chứng kiến thay 6 tổng thống trong 6 năm qua, trong đó 4 tổng thống bị buộc phải từ chức vì những cáo buộc không đúng mực. Bà Boluarte ngồi vào chiếc ghế tổng thống hồi tháng 12-2022 khi người tiền nhiệm Pedro Castillo bị bắt do cố gắng đóng cửa Quốc hội. Ông Castillo vốn là một giáo viên đến từ cộng đồng bản địa Peru, chiếm gần 1/3 dân số 31 triệu người của nước này. Sau khi nhậm chức vào tháng 7-2021, ông đã phải đối mặt với 3 lần bị luận tội.

Bà Boluarte ban đầu cho biết sẽ thúc đẩy Quốc hội nhanh chóng tổ chức bầu cử, nhưng sau đó đã đảo ngược lập trường của mình và nói rằng mình sẽ tại vị cho đến hết nhiệm kỳ 5 năm. Đáng nói, các cuộc biểu tình chống chính phủ mới và ủng hộ cựu Tổng thống Pedro Castillo đã khiến 49 người thiệt mạng.

Tình trạng hỗn loạn này đã làm rung chuyển nền kinh tế, các nhà đầu tư lo ngại không thể thực hiện các dự án lớn do tình hình an ninh trật tự bất ổn. Thêm vào đó, nạn khai thác gỗ trái phép tràn lan, buôn bán ma túy tiếp diễn, các trường đại học tư thục đáng ngờ mọc lên khắp nơi. Người ta nói rằng, với việc các doanh nghiệp hợp pháp không sẵn lòng quyên góp cho các đảng chính trị đầy bê bối ở Peru, “tiền bẩn” sẽ lấp đầy khoảng trống.

Theo Al Jazeera/Financial Times