Nguyễn Trung Trực trong lòng người dân Phú Quốc

Sự nghiệp kháng Pháp của Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực vang dội với chiến công đốt tàu Espérance trên vàm Nhựt Tảo năm 1861 và trận công đồn Kiên Giang năm 1868... Sau đó, nghĩa quân của ông bị giặc vây ráp, khủng bố nên lui về Phú Quốc gây dựng căn cứ. Tại đây, một lần nữa thực dân Pháp với nhiều súng đạn, đại bác và dùng mưu kế “tình thâm” quyết bắt bằng được Nguyễn Trung Trực…

Để cứu mẹ, cứu người thân của nghĩa quân và bảo tồn tính mạng của binh lính cùng sự an nguy của cư dân trên đảo nên ông quyết định nộp mình cho giặc. Đưa ông về Sài Gòn và chiêu dụ đủ điều không thành, Pháp xử chém ông tại Rạch Giá. Tiếc thương, kính trọng người anh hùng trẻ tuổi, người dân nhiều nơi lập đình thờ ông, trong đó có Phú Quốc.

Du khách tham quan đình Nguyễn Trung Trực xã Gành Dầu (TP. Phú Quốc).

Theo nhiều người dân Phú Quốc, Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân. Hàng năm đến ngày 26, 27 và 28-8 âm lịch, chính quyền và nhân dân Phú Quốc tổ chức lễ hội truyền thống kỷ niệm ngày ông hy sinh.

Bà Ngô Ngọc Ẩn, ngụ phường An Thới, TP. Phú Quốc (Kiên Giang) chia sẻ: “Nghe nhiều giai thoại kể về nghĩa quân ông Nguyễn Trung Trực khi ở Phú Quốc phải đương đầu với thực dân Pháp rồi những biến cố gia đình, sự hy sinh của ông để bảo vệ người dân khiến tôi rất xúc động. Khí phách, con người ông góp phần hun đúc lòng yêu nước, ý chí quật khởi, kiên cường chống giặc ngoại xâm thời đó và bây giờ là phát huy tinh thần kiến thiết quê hương…”.

Ông Trịnh Phước Đức, ngụ phường Dương Đông, TP. Phú Quốc cho biết: “Người dân Phú Quốc kính trọng ông Nguyễn Trung Trực. Ông là tấm gương sáng về lòng yêu nước, thương dân và tinh thần kiên trung, bất khuất. Tinh thần Nguyễn Trung Trực và những chiến công của nghĩa quân do ông lãnh đạo mãi lưu danh cùng non sông, đất nước… Ghi nhớ công lao của ông, mỗi dịp lễ hội, người dân địa phương vào đất liền tham dự rất đông. Người dân vừa viếng ông Nguyễn vừa phục vụ lễ hội đến xong mới về”.

Ông Huỳnh Văn Sang, ngụ phường Dương Đông cho biết, người dân Phú Quốc luôn kính trọng, yêu quý ông Nguyễn Trung Trực vì ông trọn vẹn chữ hiếu với mẹ, chữ nghĩa với nghĩa quân và hơn hết là khí phách kiên cường, tinh thần yêu nước sáng ngời. Mọi người dù đi đâu cũng luôn nhắc nhau về dự lễ hội Nguyễn Trung Trực hàng năm như câu thơ: “Dù ai buôn bán gần xa/Ngày giỗ ông Nguyễn thì ta nhớ về”…

“Ngày nay, lễ giỗ ông Nguyễn tại Phú Quốc trở thành ngày hội của nhân dân, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn và tấm lòng thành kính của người dân đảo ngọc với người Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực…”, ông Sang nói.

Theo UBND TP. Phú Quốc, để tưởng nhớ Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực, hàng năm địa phương tổ chức lễ hội truyền thống kỷ niệm Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực hy sinh tại 2 địa điểm là khu căn cứ kháng chiến của nghĩa quân Nguyễn Trung Trực xã Cửa Cạn (ngày 26, 27-8 âm lịch) và đình Nguyễn Trung Trực xã Gành Dầu (ngày 27, 28-8 âm lịch).

Nội dung phần lễ theo nghi thức cổ truyền và phần hội với nhiều hoạt động, trò chơi dân gian hấp dẫn..., thu hút đông đảo người dân và khách thập phương về dự.

Bài và ảnh: TRUNG HIẾU