Nhà báo lão thành tác nghiệp trong trận đánh '12 ngày đêm Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không'

Nhà báo Vương Đức Thu từng tác nghiệp trong trận đánh "12 ngày đêm Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không". Ảnh: An Nhiên

Lăn xả tác nghiệp trong 12 ngày đêm rực lửa

Nhà báo lão thành Vương Đức Thu (bút danh Vương Thu, Vũ Thư,…) từng công tác tại báo Hà Tây, báo Hà Sơn Bình và được nhận Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhì, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Huy chương Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam,…

Ông quê ở thị trấn Cồn, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định, hiện đang sống tại tổ dân phố số 7, phường Quang Trung, quận Hà Đông, TP Hà Nội.

Hành trình nghề báo của nhà báo Vương Đức Thu được đánh dấu bằng nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của Thủ đô và đất nước. Trong đó, có lần ông tác nghiệp trong trận đánh rực lửa "12 ngày đêm Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" của quân và dân Thủ đô.

Chia sẻ về lần tác nghiệp đáng nhớ nhất cuộc đời làm báo, nhà báo Vương Đức Thu cho biết, khi đó, ông đang công tác tại báo Hà Tây, bộ phận tuyên truyền xây dựng Đảng, an ninh, quốc phòng. PV của bộ phận này thường được phân công đến những nơi xảy ra chiến sự để tác nghiệp, đưa tin về công cuộc kháng chiến của quân và dân ta.

Năm 1972, máy bay Mỹ đánh phá ác liệt Hà Nội, Hà Tây,… Nhà báo Vương Đức Thu và một số đồng nghiệp của báo Hà Tây được Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh cấp giấy giới thiệu đặc biệt xuống các trận địa tác nghiệp. Tối ngày 18/12/1972, máy bay B52 đánh Hà Nội, Hải Phòng, Hà Tây,… Suốt 12 ngày đêm từ ngày 18 đến 30/12/1972, bom rơi, đạn nổ, nhà báo Vương Đức Thu cùng các đồng nghiệp vẫn hăng hái lên đường công tác, bám sát cơ sở để hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Nhà báo Vương Đức Thu kể, sáng sớm ngày 19/12/1972, ông sang Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Hà Tây (địa điểm sơ tán) nắm tình hình máy bay địch hoạt động đêm 18 và kết quả chiến đấu của quân dân tỉnh nhà.

2h chiều ngày 23/12/1972, máy bay Mỹ ném bom hủy diệt thôn Yên Bệ (xã Kim Chung, huyện Hoài Đức) thì sáng sớm ngày 24, ông đã có mặt tại hiện trường, khẩn trương thu thập tài liệu để viết bài tố cáo tội ác của địch. Ông đặt tiêu đề bài báo đầy tính chiến đấu: “Yên Bệ kêu gọi trả thù”.

Sáng ngày 26, nhà báo Vương Đức Thu xuống huyện Ứng Hòa công tác. Máy bay địch hoạt động liên tục, cứ đi được vài km, ông lại phải tìm nơi trú ẩn. Đêm hôm đó, ông nghỉ tại Huyện ủy Ứng Hòa (nơi sơ tán) và cố gắng hoàn thành bài viết dưới ngọn đèn dầu. Ông nhớ lại, đêm hôm đó, công việc viết bài bị ngắt quãng liên tục vì chốc chốc lại nghe tiếng báo động, phải xuống hầm trú ẩn.

Khi về xã Vạn Thái tác nghiệp, viết bài về thành tích bắt sống giặc lái máy bay B52, buổi làm việc của ông với cán bộ xã cũng bị gián đoạn liên tục. Cứ phỏng vấn nhân vật được vài câu, ông lại phải chui xuống hầm trú ẩn để đảm bảo an toàn. Với sự cố gắng của mình, cuối cùng, nhà báo Vương Đức Thu cũng thu thập được những tài liệu sinh động, đắt giá phục vụ cho bài viết.

Sáng 28/12/1972, nhà báo Vương Đức Thu xuống xã Đồng Tân (huyện Ứng Hòa). Giữa trưa, đứng ở trạm tuyển quân Đồng Tân, ông nghe thấy tiếng reo hò, nhìn lên bầu trời thì thấy một chiếc máy bay địch bốc cháy rồi đâm đầu xuống phía ven sông Đáy, còn giặc lái nhảy dù. Chứng kiến giây phút đó, ông cảm thấy vui mừng khôn xiết.

Sáng sớm ngày 29/12/1972, nhà báo Vương Đức Thu đến xã Hòa Phú để tìm hiểu chiến công bắt giặc lái. Sáng 30/12/1972, ông sang thôn Đanh Xuyên (xã Hòa Nam) quan sát chiếc máy bay địch bị bắn rơi. Đó là chiếc may bay trinh sát điện tử Ra 5c thuộc lực lượng hải quân Mỹ. Những chiếc máy bay của địch bị bắn hạ cho thấy ý chí chiến đấu quật cường của quân và dân Thủ đô.

7h sáng ngày 30/12/1972, Tổng thống Mỹ tuyên bố chấm dứt ném bom miền Bắc từ vỹ tuyến 20 trở ra và đề nghị Chính phủ ta họp lại Hội nghị Paris. Đồng nghĩa, cuộc tập trận chiến lược đường không bằng máy bay B52- nỗ lực cao nhất và cuối cùng của đế quốc Mỹ bị thất bại trên bầu trời Hà Nội, Hà Tây.

Vài ngày sau, báo Hà Tây đăng chuyên đề ca ngợi chiến công bắt sống giặc lái Mỹ, trong đó có một số tác phẩm của nhà báo Vương Đức Thu. Tác nghiệp trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, đầy những hiểm nguy nhưng nhà báo Vương Đức Thu vẫn nêu cao tinh thần nhiệt huyết, dũng cảm, tác nghiệp nhanh chóng, hiệu quả để mang đến cho Nhân dân những bài báo nóng hổi mang tính chiến đấu cao.

“Tác nghiệp trong 12 ngày đêm rực lửa của trận đánh Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không, được chứng kiến tận mắt tinh thần chiến đấu anh dũng của quân và dân ta, tôi càng cảm thấy căm thù giặc, chỉ muốn về thật nhanh để viết bài tố cáo tội ác của giặc. Cho đến tận bây giờ, tôi vẫn cảm thấy may mắn vì được làm báo trong những năm tháng chống Mỹ cứu nước bởi với tôi, những năm tháng ấy tuy có gian khó nhưng rất đỗi hào hùng và tự hào”, nhà báo Vương Thu chia sẻ.

Sâu sát đời sống Nhân dân

Để có được những bài báo hay, người làm báo phải sâu sát đời sống Nhân dân, thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng của người dân để kịp thời đưa ý kiến, mong muốn của người dân đến các cấp chính quyền, giúp Đảng và Nhà nước có những quyết sách đúng đắn vừa hợp ý Đảng, vừa hợp lòng dân. Nhà báo cũng cần kịp thời phát hiện, phản ánh những khó khăn, hạn chế, tồn tại của xã hội để đẩy lùi, xóa bỏ chúng.

Nhà báo Vương Đức Thu cho biết, đầu quý IV năm 1982, ông xuống huyện Ứng Hòa công tác và đặc biệt chú ý đến một phong trào do công an huyện phát động là xây dựng gia đình 3 an toàn, xã 3 an toàn bước đầu tác động tốt đến tình hình chính trị của địa phương.

Tuy nhiên, phong trào này vẫn còn có mặt hạn chế chưa đáp ứng nhiệm vụ an ninh trong tình hình mới. Đó là xã nào biết xã ấy, thiếu sự phối hợp, gắn kết với nhau, ngay cả cơ quan, xí nghiệp đóng quân trên địa bàn xã cũng ít gắn bó với xã. Chỉ khi nào cần thiết hoặc có nhiệm vụ thì các đơn vị mới gặp nhau. Bên cạnh đó, khu vực giáp ranh giữa các xã cũng thường bị bỏ ngỏ, thiếu sự quan tâm.

Nhận thức được điều đó, nhà báo Vương Đức Thu cho rằng muốn giành thắng lợi trên mặt trận bảo vệ an ninh trật tự, trật tự an toàn xã hội, chống kiểu chiến tranh phá hoại nhiều mặt của địch thì bên cạnh việc phối hợp với các lực lượng, phát động phong trào quần chúng còn phải liên kết cả địa bàn bởi điều này sẽ khép kín được nơi giáp ranh, khắc phục tình trạng cục bộ địa phương, sự hoạt động không đồng đều giữa các cơ sở, đơn vị. Chất keo liên kết địa bàn là những quy ước, quy chế hoạt động, phương án tác chiến, bảo vệ.

Nghĩ là làm, nhà báo Vương Đức Thu đã gợi ý đồng chí Trưởng Công an huyện Ứng Hòa khi đó tổ chức liên kết giữa xã với xã, giữa xã với cơ quan, xí nghiệp đóng trên địa bàn xã, hình thành các cụm an toàn. Được sự đồng ý của Huyện ủy, UBND huyện, lãnh đạo Công an huyện Ứng Hòa tiến hành xây dựng cụm an toàn. Nhà báo Vương Đức Thu ngay lập tức thông tin về chương trình này trong bài báo: “Ứng Hòa qua 2 năm thực hiện Chỉ thị 92”, đăng trên báo Hà Sơn Bình số ra ngày 17/11/1982.

Quá trình xây dựng mô hình cụm an toàn, nhà báo Vương Đức Thu nhiều lần đi xuống huyện Ứng Hòa, tác nghiệp tại các xã. Tại đây, ông tích cực thăm dò dư luận để kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân. "Hơn 1 năm dòng dã, 1 tuần 1 lần, tôi lại đạp xe xuống huyện Ứng Hòa để nắm bắt tình hình. Có những ngày, chập tối tôi mới đến nơi, lao vào tác nghiệp từ lúc đó cho đến sáng hôm sau mới xong", nhà báo Vương Đức Thu chia sẻ.

Lăn lộn với phong trào, tự coi mình là người trong cuộc, có trách nhiệm xây dựng phong trào, nhà báo Vương Đức Thu đã có hơn 20 bài báo phản ánh kịp thời từng bước phát triển của cụm an toàn đăng trên báo Nhân dân, báo Hà Sơn Bình. Đây là lượng tin bài lớn, chất lượng, góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng thành công cụm an toàn, mang lại những hiệu quả tích cực cho đời sống Nhân dân.

Kết thúc đợt tuyên truyền xây dựng cụm an toàn, ông rất phấn khởi vì việc xây dựng cụm an toàn của huyện Ứng Hòa thành công, được tỉnh, Trung ương công nhận và trở thành chủ trương của Đảng, nêu tại Nghị quyết Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ VI của Đảng (ngày 18/12/1986).

Đầu tháng 2/1990, nhà báo Vương Thu nhận được một số tiền kèm theo một tờ giấy có đóng dấu của Ban Tổ chức Trung ương với những dòng chữ: Hà Nội, 2/1990. Kính gửi đồng chí Vương Thu (báo Hà Sơn Bình). Phòng hành chính - Ban Tổ chức Trung ương xin gửi đến đồng chí số tiền 30.000 đồng bồi dưỡng tham gia chuẩn bị đề án trình Hội nghị Trung ương 8 - Phòng hành chính.

Năm 1990, ông nhận được lá thư khen ngợi của đồng chí Nguyễn Mạnh Can – Phó trưởng Ban Tổ chức Trung ương về bài viết “Đảng bộ xã Vạn Phúc lo cho dân ăn đủ, ngủ ngon”, đăng trên báo Hà Sơn Bình ngày 13/12/1989, nêu được nhiều kinh nghiệm hay về công tác xây dựng Đảng, có tác động cổ vũ rất lớn trong việc thực hiện các chính sách đổi mới của Đảng. Bài báo đã đươc Ban tổ chức Trung ương in thành nhiều bản tham khảo để gửi đến các đồng chí lãnh đạo Đảng,…

Chia sẻ về bài báo này, nhà báo Vương Đức Thu cho biết: “Đây là bài báo mang tính tổng kết, đề cập trúng một trong những vấn đề mà Ban Tổ chức Trung ương trình Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 8 khóa VI mà tôi theo đuổi trong suốt 4 năm trời. Đó là hình thức cán bộ Đảng kiêm nhiệm các chức vụ, các cương vị công tác trong bộ máy Nhà nước, bộ máy quản lý kinh tế - xã hội, chuyên môn nghiệp vụ ở cơ sở,…Ví dụ như Bí thư Đảng ủy xã kiêm nhiệm Chủ tịch UBND xã, Chủ tịch HĐND xã hoặc Chủ nhiệm hợp tác xã. Tôi vẫn luôn trân trọng, giữ gìn bức thư của đồng chí Nguyễn Mạnh Can để làm kỷ niệm về một thời viết báo, thời kỳ đất nước đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng”.

Nhà báo Vương Đức Thu

Ở tuổi 87, sức khỏe của nhà báo Vương Đức Thu yếu hơn trước nhưng tình yêu với con chữ, với nghề báo vẫn vẹn nguyên như thủa nào. Là nhà báo đi qua những năm tháng gian khổ của đất nước, ông hy vọng các PV trẻ hãy luôn giữ vững bản lĩnh chính trị, liên tục trau dồi phẩm chất đạo đức, chuyên môn nghiệp vụ để sẵn sàng vượt qua mọi thách thức, có những bài viết hay, đi đến tận cùng vấn đề, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Và dù làm báo trong điều kiện nào thì vẫn phải luôn tôn trọng sự thật, tận tâm, tận hiến với nghề.

An Nhiên