Nhà giáo trước kỳ vọng mới của xã hội

Ông Nguyễn Tân, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP. Huế

Thưa ông, năm 2025 được xem là dấu mốc quan trọng của giáo dục Việt Nam với nhiều chính sách lớn được ban hành, đưa giáo dục trở lại vị trí quốc sách hàng đầu. Ông đánh giá như thế nào về những chuyển biến này?

Năm 2025 ghi dấu nhiều sự kiện quan trọng của giáo dục Việt Nam trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới. Cùng với chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, ngành giáo dục đang có những điều chỉnh căn bản trong phương thức quản lý.

Một trong những thay đổi lớn là việc chuyển từ mô hình chính quyền địa phương 3 cấp sang chính quyền địa phương 2 cấp, giảm cấp trung gian trong quản lý giáo dục phổ thông và mầm non; thực hiện việc sắp xếp theo lộ trình, hướng tới tinh gọn tổ chức bộ máy, đồng thời đảm bảo điều kiện làm việc thuận lợi nhất cho giáo viên và điều kiện học tập tốt nhất cho học sinh. Đây cũng là cơ hội để ngành xác định rõ hơn vai trò, trách nhiệm và trong cơ chế phối hợp giữa quản lý chuyên môn của ngành và quản lý hành chính địa phương.

Kỷ niệm Ngày Nhà giáo 20/11 năm nay vì thế càng có ý nghĩa đặc biệt, thưa ông?

Ngành giáo dục cả nước đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển, tạo động lực để mỗi cán bộ, giáo viên không ngừng nỗ lực phấn đấu. Trong bối cảnh đó, đội ngũ nhà giáo là lực lượng tiên phong lan tỏa tới xã hội về vai trò, vị trí của ngành, đồng thời gánh vác trách nhiệm ngày càng lớn trước những yêu cầu phát triển của đất nước trong thời kỳ mới.

Dịp 20/11 năm nay, vì vậy, không chỉ là hoạt động kỷ niệm truyền thống mà quan trọng, hơn hết còn là thể hiện niềm tự hào, sự tin yêu và kỳ vọng của xã hội gửi gắm vào đội ngũ nhà giáo. Giáo dục được giao trọng trách lớn hơn, đồng nghĩa với việc mỗi thầy, cô tiếp tục phải sáng tạo, đổi mới và bền bỉ cống hiến để đáp ứng kỳ vọng của đất nước.

Đối với giáo dục mầm non và phổ thông, nhiều quan điểm và chủ trương đều nhấn mạnh đến đội ngũ nhà giáo, chính sách, vai trò và trách nhiệm của lực lượng này. Đó là vấn đề giải quyết tốt mối quan hệ giữa thừa - thiếu giáo viên cục bộ, đảm bảo số lượng và chất lượng giáo viên, vấn đề phân cấp và trách nhiệm ngành… Quan trọng hơn cả là ban hành các chính sách căn cơ để giải quyết các nút thắt, điểm nghẽn mà Luật Nhà giáo và Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị hướng đến.

Cô và trò Trường Tiểu học Lê Lợi. Ảnh: Trường TH Lê Lợi

Ông đánh giá như thế nào về những đóng góp của đội ngũ nhà giáo TP. Huế trong tiến trình đổi mới giáo dục?

Trong hành trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đội ngũ nhà giáo TP. Huế chính là lực lượng nòng cốt, là “trái tim” của mọi chuyển động đổi thay. Họ không chỉ truyền thụ tri thức mà còn khơi dậy năng lực sáng tạo, gìn giữ truyền thống, bồi đắp giá trị nhân văn, đạo đức và bản sắc Huế cho học sinh. Có thể nói, ở bất kỳ cấp học, bậc học nào, tinh thần trách nhiệm và sự tận tụy của các thầy, cô luôn là điểm tựa vững chắc cho sự phát triển của ngành.

Nhiều thầy, cô đã vượt lên hoàn cảnh để cống hiến thầm lặng, như thầy giáo Nguyễn Văn Khuyên ở Trường THCS Phong Hòa, một giáo viên đam mê nghiên cứu và sáng tạo khoa học, kỹ thuật; thầy giáo Nguyễn Văn Cần, giáo viên Trường THCS Thủy Phương, vinh dự 2 lần được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen, 4 bằng Lao động sáng tạo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, 10 bằng khen cấp Trung ương và 12 bằng khen cấp tỉnh; cô Lê Thị Phương Châu, giáo viên Trường Tiểu học An Cựu với sự nỗ lực và tâm huyết qua các bài giảng dạy học trên truyền hình cũng như linh hoạt sáng tạo trong các bài giảng STEM; thầy giáo Trần Đình Phương, Trường THCS & THPT Hồng Vân là một tấm gương tuổi trẻ dấn thân vì sự nghiệp giáo dục... Những câu chuyện ấy đã khắc họa rõ nét hình ảnh nhà giáo Huế: Trí tuệ, nhân văn, tận tụy vì học sinh thân yêu. Họ chính là “ngọn lửa ấm” lan tỏa tinh thần yêu thương và cống hiến trong cộng đồng giáo dục.

Giáo viên, học sinh Trường Tiểu học Vĩnh Ninh (phường Thuận Hóa) trong ngày khai giảng năm học 2025 - 2026

Trong bối cảnh đổi mới của giáo dục hiện nay, đội ngũ nhà giáo đang phải đối mặt với những thách thức nào?

Áp lực đối với đội ngũ nhà giáo nói riêng và toàn ngành giáo dục nói chung hiện nay chính là phải đáp ứng những yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển. Nhìn ở góc độ khác, đó cũng là cơ hội, vì mục tiêu chung của giáo dục đào tạo là phải phục vụ và đi cùng sự phát triển của đất nước.

Đổi mới giáo dục không chỉ dừng lại ở thay đổi chương trình hay phương pháp dạy học, mà sâu xa hơn là quá trình đổi mới tư duy nghề nghiệp. Giáo viên phải liên tục cập nhật, thích ứng với chương trình giáo dục phổ thông mới; phải đáp ứng những yêu cầu cao hơn về năng lực công nghệ, kỹ năng sư phạm, phương pháp dạy học tích hợp, cũng như sự thay đổi nhanh của đời sống xã hội.

Trong khi đó, ở nhiều vùng ngoại thành hay khu vực khó khăn, điều kiện cơ sở vật chất, hạ tầng dạy học số vẫn còn hạn chế, tạo ra khoảng cách nhất định trong quá trình triển khai đổi mới. Ngoài ra, sự chuyển dịch trong phân bổ nguồn nhân lực giáo viên, nhất là khi thay đổi địa giới hành chính, đòi hỏi đội ngũ phải sẵn sàng điều tiết vì mục tiêu chung.

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số vừa mở ra cơ hội, vừa đặt ra không ít thách thức cho người thầy. Công nghệ mang đến những phương thức giảng dạy hiện đại, giúp giờ học sinh động và hiệu quả hơn. Nhưng đồng thời, nó đòi hỏi giáo viên phải không ngừng học hỏi, cập nhật tri thức mới, ứng dụng thành thạo các công cụ số, đổi mới phương pháp giảng dạy để đáp ứng tốt nhất vai trò định hướng, dẫn dắt học sinh trong thời đại số.

Để nhà giáo thực sự đáp ứng sự kỳ vọng của xã hội, ngành giáo dục TP. Huế có những giải pháp nào trong phát triển đội ngũ thưa ông?

Quan điểm xuyên suốt của ngành giáo dục TP. Huế là xây dựng đội ngũ nhà giáo đủ về số lượng, đúng về cơ cấu và mạnh về chất lượng, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới. Sở GD&ĐT đang triển khai đề án phát triển đội ngũ, trong đó tập trung bồi dưỡng năng lực dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh; tăng cường kỹ năng số, và năng lực học tập suốt đời, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giảng dạy; đồng thời chú trọng bồi dưỡng đạo đức nghề nghiệp, văn hóa ứng xử sư phạm.

Một giải pháp mang tính chiến lược là điều chuyển, sắp xếp lại đội ngũ giáo viên một cách khoa học, công khai và minh bạch. Việc này không chỉ nhằm cân đối lực lượng giữa các vùng, các cấp học, giải quyết bài toán thừa - thiếu giáo viên cục bộ, khắc phục tình trạng lãng phí nguồn lực, mà quan trọng hơn là tạo động lực làm việc cho giáo viên, nhân viên.

Thực tế, đợt thuyên chuyển viên chức năm học 2025 - 2026 vừa qua là lần đầu tiên Sở GD&ĐT trực tiếp điều tiết, bố trí đội ngũ giáo viên trên toàn địa bàn trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, khắc phục bất cập mà cơ chế quản lý chính quyền địa phương 3 cấp trước đây không giải quyết được. Đây là bước đi chiến lược, thể hiện vai trò quản lý thống nhất, tầm nhìn dài hạn trong quy hoạch và sử dụng nguồn nhân lực ngành giáo dục.

Ngành cũng chú trọng thực hiện các chính sách động viên, ghi nhận, tôn vinh nhà giáo tiêu biểu; xây dựng môi trường làm việc nhân văn, khích lệ sáng tạo; lan tỏa tinh thần “Mỗi thầy, cô là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”.

Với sự đồng lòng của toàn ngành và sự quan tâm của chính quyền, Nhân dân, tôi tin rằng đội ngũ nhà giáo Huế sẽ tiếp tục phát huy truyền thống, khẳng định vai trò là nhân tố quyết định chất lượng và bản sắc riêng của nền giáo dục Cố đô - một nền giáo dục vừa hiện đại, vừa truyền thống đậm chất văn hóa Huế.

Xin cảm ơn ông!

Minh Hiền (Thực hiện)