Nhà kém chất lượng ở Thổ Nhĩ Kỳ góp phần khiến động đất thành đại thảm kịch

Hãng thông tấn Anadolu đưa tin 8 người đã bị bắt chờ xét xử, trách nhiệm của họ đã được xác định bởi các công tố viên. Các nhà chức trách đã không cung cấp thêm chi tiết về những gì họ đang bị điều tra.

Trong chuyến thăm Diyarbakir trước đó vào ngày 13-2, Bộ trưởng Tư pháp Thổ Nhĩ Kỳ Bekir Bozdag cho biết các văn phòng công tố viên ở tất cả các khu vực bị ảnh hưởng bởi trận động đất đang tiến hành các cuộc điều tra tư pháp.

Bozdag giải thích rằng “một số tòa nhà đã 30 tuổi, một số cũ hơn, một số 20 và một số được xây dựng gần đây hơn, vì vậy các thành phố của chúng tôi có thông tin này”. Ông nói thêm: “Các cuộc thanh tra có thể đánh giá thông tin này và các công tố viên tiến hành điều tra để xác định ai có liên quan đến các công trình xây dựng này”.

Theo Anadolu, các công tố viên ở thành phố Malatya đã ban hành lệnh bắt giữ 31 người vào ngày 13-2 vì có liên quan đến các tòa nhà bị sập.

Nazmi Tosun, giám sát xây dựng và đại diện kỹ thuật của chung cư Emre, bị phá hủy ở tỉnh Gaziantep, đã bị bắt ở Istanbul vào sáng sớm 13-2, Anadolu đưa tin.

Một số nhà thầu mà các quan chức cho là chịu trách nhiệm về một số tòa nhà bị phá hủy ở thành phố Adiyaman đã bị bắt hôm 12-2 tại sân bay Istanbul khi đang cố gắng rời khỏi đất nước. Yavuz Karakus và vợ của ông, Sevilay, người đã xây dựng một số tòa nhà ở Adiyaman, đã bị bắt giam, Anadolu báo cáo rằng cặp đôi này có 16.000 đô la và thêm 20.000 lira Thổ Nhĩ Kỳ (khoảng 1.061 đô la) vào thời điểm đó. Karakus nói với các phóng viên: “Lương tâm của tôi rất thanh bạch. Tôi đã xây dựng 44 ngôi nhà. Tôi đã làm mọi thứ theo tiêu chuẩn”.

Hình ảnh các tòa nhà đổ sập sau động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ - Ảnh: Getty

Mehmet Yaşar Coşkun, một nhà thầu chịu trách nhiệm về Rönesans Residence, một khu căn hộ cao tầng sang trọng bị sập ở tỉnh Hatay, đã bị chính quyền chặn lại tại sân bay vào ngày 11-2 khi đang cố gắng chạy trốn đến Montenegro, theo Anadolu. Ông ta tuyên bố rằng bản thân không biết tại sao tòa nhà của mình xây bị sập và chuyến bay của ông ta không liên quan gì đến tòa nhà bị sập. Anadolu cũng đưa tin, một nhà thầu khác, Mehmet Ertan Akay, người sở hữu tòa nhà chung cư ở Hatay cũng bị sập đã bị cảnh sát Istanbul bắt giữ.

Một nhà thầu khác, İbrahim Mustafa Uncuoğlu, đã bị giam giữ tại Istanbul hôm 11-2 sau khi cuộc kiểm tra của chính quyền đối với khu căn hộ Bahar bị sập, nằm ở tâm chấn của trận động đất ở Gaziantep, đã kết luận công trình này được xây dựng cẩu thả. Ít nhất chín người đã chết khi tòa nhà đó sụp đổ.

Trong khi đó, Hasan Alpargün, chủ sở hữu của một công ty xây dựng các tòa nhà đã bị sập ở thành phố Adana, đã bị giam giữ ở Bắc Síp vào ngày 11-2. Các công tố viên ở Adana đã bắt giữ 31 người trong cuộc điều tra của họ vào ngày 13-2.

Việc đàn áp nhắm vào các nhà thầu diễn ra trong bối cảnh Thổ Nhĩ Kỳ tăng cường giám sát các tiêu chuẩn xây dựng và quy định xây dựng.

Động đất không phải là hiếm ở Thổ Nhĩ Kỳ, vì quốc gia này nằm giữa nhiều mảng kiến tạo. Tuy nhiên, trận động đất tuần trước có sức tàn phá đặc biệt nghiêm trọng, được người đứng đầu viện trợ của Liên Hợp Quốc Martin Griffiths hôm 13-2 mô tả là “sự kiện tồi tệ nhất trong 100 năm ở khu vực này”.

Thổ Nhĩ Kỳ có những quy tắc nghiêm ngặt được đưa ra sau trận động đất kinh hoàng ở Izmit vào năm 1999 ở vùng Marmara, khiến hơn 17.000 người chết và khoảng nửa triệu người mất nhà cửa. Nhiều người coi việc giam giữ các nhà thầu là một nỗ lực của chính phủ nhằm chuyển trách nhiệm về mức độ thảm họa từ nhà nước sang cho các cá nhân.

Sau các thảm họa trước đó, các quy định về xây dựng đã được siết chặt hơn – điều này lẽ ra phải đảm bảo rằng các tòa nhà hiện đại sẽ chịu được những chấn động lớn. Tuy nhiên, nhiều tòa nhà bị hư hại trên khắp khu vực bị ảnh hưởng dường như đã được xây dựng mới. Người dân và các chuyên gia hiện đang đặt câu hỏi liệu chính phủ có thất bại trong việc thực hiện các bước cần thiết để thực thi các quy định về xây dựng hay không.

Các nhà thầu xây dựng các tòa nhà kém chất lượng đang bị truy tố - Ảnh: Getty

Yasemin Didem Aktas, kỹ sư kết cấu và giảng viên tại Đại học College London, nói với CNN rằng trong khi trận động đất và các dư chấn của nó tạo thành “một chấn động rất mạnh có thể thách thức ngay cả các tòa nhà tuân thủ quy tắc xây dựng” thì quy mô thiệt hại của thiên tai lần này cho thấy các tòa nhà không đáp ứng được các tiêu chuẩn an toàn.

“Những gì chúng ta đang thấy ở đây chắc chắn cho chúng ta biết có điều gì đó không ổn trong các tòa nhà đó và có thể chúng không được thiết kế phù hợp với quy tắc ngay từ đầu hoặc việc triển khai thi công không theo thiết kế phù hợp” - Didem Aktas nói. “Chúng tôi cũng nhận thấy tình trạng khá phổ biến ở Thổ Nhĩ Kỳ rằng những sửa chữa sau khi có người ở đối với các tòa nhà làm ảnh hưởng đến sự an toàn về cấu trúc của chúng”.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan thường xuyên coi xây dựng là trọng tâm trong các chính sách phát triển kinh tế của mình trong hai thập kỷ làm tổng thống và thủ tướng.

Các chuyên gia cho rằng các nhà thầu sẽ không thể tiến hành xây các dự án của họ nếu thiết kế công trình không đạt tiêu chuẩn của họ không bị nhiều quan chức địa phương ngó lơ cho phép triển khai và cho rằng nguyên nhân chính là do tham nhũng.

Theo báo cáo mới nhất của Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ, tính đến 18h30 ngày 14/2 (giờ Việt Nam), số người thiệt mạng do trận động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria là gần 37.800 người, riêng tại Thổ Nhĩ Kỳ là 31.974 người.

Anh Duy (theo CNN)