Nhà khoa học hàng đầu về lũ lụt từ chức giáo sư ở châu Âu để hồi hương giảng dạy

Giáo sư thủy văn hàng đầu thế giới về nước sau 30 năm nghiên cứu ở châu Âu

Sau ba thập kỷ được xem như “vũ khí bí mật” trong nỗ lực dự báo và phòng chống lũ của châu Âu, Giáo sư Từ Xung Vũ chia sẻ ông muốn trực tiếp góp sức giải bài toán tài nguyên nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng.

Lễ đón tiếp ông được tổ chức ngày 3/12 tại Đại học Tài nguyên nước và Điện lực Hoa Bắc (NCWU) ở Trịnh Châu - thành phố vẫn còn hằn sâu dấu vết của trận lũ lịch sử năm 2021.

Hiệu trưởng Lưu Quân Quốc cho biết GS Từ Xung Vũ là chuyên gia tầm quốc tế đầu tiên được trường chiêu mộ toàn thời gian. Đây cũng là bước đi táo bạo của nhà khoa học khi ông rời vị trí giáo sư có biên chế lâu dài ở Đại học Oslo (Na Uy) và thành viên Viện Hàn lâm Khoa học và Văn học Na Uy.

“Ngành thủy lợi Trung Quốc đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng dưới tác động của biến đổi khí hậu. Quyết định trở về nước và gia nhập trường không chỉ là lựa chọn nghề nghiệp mà còn là một khởi đầu mới, để tôi có thể đóng góp những gì mình tích lũy cả đời cho quê hương”, GS Từ phát biểu tại buổi lễ.

GS Từ Xung Vũ cho biết quyết định về trường đại học ở Trung Quốc là một khởi đầu mới, cho phép ông đóng góp những kiến thức, công trình nghiên cứu và trải nghiệm tích lũy suốt đời cho quê hương. Ảnh: SCMP

NCWU là trường đại học do Bộ Thủy lợi và tỉnh Hà Nam cùng thành lập, tập trung đào tạo và nghiên cứu chuyên sâu trong lĩnh vực kỹ thuật nước.

Theo hiệu trưởng Lưu Quân Quốc, GS Từ là một trong những chuyên gia thủy văn hàng đầu thế giới, với các đóng góp mang tính hệ thống và tiên phong trong nghiên cứu biến động thủy văn dưới tác động của biến đổi khí hậu.

Trao đổi với South China Morning Post, GS Từ xác nhận ông đã chính thức từ chức giáo sư tại Đại học Oslo để nhận công việc mới ở NCWU. “Tôi không còn quan hệ công tác với Đại học Oslo; tuy nhiên, nhà trường giữ cho tôi danh hiệu ‘giáo sư danh dự’ để ghi nhận hơn 20 năm gắn bó và đóng góp của tôi”, ông cho biết.

Giải thích vì sao chọn NCWU trong số nhiều nơi mời gọi, ông nói đây là một trong ba cơ sở đào tạo hàng đầu của Trung Quốc trong lĩnh vực thủy lợi, có nền tảng học thuật vững chắc và thế mạnh rõ rệt trong nghiên cứu tài nguyên nước và môi trường - những lĩnh vực gắn chặt với hướng nghiên cứu của ông.

Từ học sinh xuất sắc đến chuyên gia tầm quốc tế

GS Từ sinh tại thành phố Từ Châu, tỉnh Giang Tô. Năm 1978, ông đỗ vào Đại học Nam Kinh với điểm cao nhất huyện, theo học ngành thủy văn và kỹ thuật tài nguyên nước.

Tốt nghiệp năm 1982, ông bắt đầu làm kỹ sư tại Bộ Thủy lợi. Năm 1986, ông được cử sang Đại học Tự do Brussels (VUB) tại Bỉ theo học thạc sĩ, sau đó tiếp tục làm nghiên cứu sinh tiến sĩ tại đây.

Năm 1993, ông trở thành người Trung Quốc đầu tiên nhận Giải thưởng nghiên cứu dành cho nhà khoa học trẻ của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO).

Sau khi hoàn thành tiến sĩ, ông giảng dạy và nghiên cứu tại VUB và Đại học Uppsala (Thụy Điển). Từ năm 2005, ông giữ vị trí giáo sư thủy văn tại khoa Địa chất, Đại học Oslo.

Những nghiên cứu của GS Từ tập trung vào biến đổi môi trường toàn cầu và phản ứng thủy văn, mô phỏng thủy văn ở các vùng khí hậu khác nhau, quản lý tài nguyên nước và dự báo lũ. Các mô hình cân bằng nước do ông phát triển đã được ứng dụng tại Đan Mạch, Bỉ (Flanders) và Thụy Điển, trở thành công cụ quan trọng trong đánh giá tài nguyên nước dưới tác động biến đổi khí hậu.

Thời gian gần đây, ông mở rộng nghiên cứu sang đặc điểm thủy văn của các con sông lớn tại Trung Quốc, bao gồm khu vực cao nguyên Thanh Tạng và tối ưu hóa việc vận hành các hồ chứa quy mô lớn.

Trong hơn 20 năm, ông hợp tác với nhiều cơ sở nghiên cứu trong nước như Đại học Vũ Hán, Đại học Nam Kinh, Đại học Hòa Hải, Viện Địa lý - Tài nguyên thiên nhiên thuộc Viện Khoa học Trung Quốc, Viện Địa lý và Hải dương học Nam Kinh và Viện Nghiên cứu Cao nguyên Thanh Tạng.

Năm 2016, ông được bầu vào Viện Hàn lâm Khoa học và Văn học Na Uy, cơ quan khoa học cao nhất của nước này. Hai năm sau, ông trở thành thành viên Viện Khoa học Công nghệ Na Uy. Năm 2022, ông nhận Giải thành tựu trọn đời của Hiệp hội Thủy văn Bắc Âu.

Đến nay, GS Từ đã công bố hơn 600 bài báo khoa học với hơn 30.000 lượt trích dẫn.

“Trở về quê hương luôn là một phần quan trọng trong kế hoạch sự nghiệp của tôi. Những nhu cầu chiến lược về quản lý tài nguyên nước, ứng phó biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường ở Trung Quốc những năm gần đây đã tạo cho tôi cơ hội được đóng góp nhiều hơn cho đất nước”, ông chia sẻ.

Hoàng Linh