Nhà sáng chế máy nông nghiệp không bằng cấp

Bước ngoặt cuộc đời của nhà sáng chế máy nông nghiệp

Tạ Đình Huy quê ở xã Hòa Phú, thành phố Hà Nội, lớn lên ở thành phố công nghiệp Thái Nguyên. Cha anh là công nhân gang thép. Không gian đặc quánh mùi sắt thép, tiếng máy rền vang suốt ngày đêm không biết từ bao giờ đã gieo vào anh niềm yêu thích với máy móc, cơ khí.

Học hết cấp 3, Huy thi đỗ Đại học Mỹ thuật Công nghiệp. Nhưng dự định vào đại học của anh phải gác lại khi biến cố gia đình ập đến: Cha mất đột ngột. Hoàn cảnh kinh tế khó khăn khiến anh phải lao vào mưu sinh sớm hơn nhiều bạn bè đồng trang lứa. Anh đăng ký khóa học sửa xe máy ngắn hạn rồi về quê hương Hòa Phú mở cửa hàng cơ khí. Cũng chính từ đây, Huy nhận thấy niềm đam mê thực sự của mình với những cỗ máy vô tri nhưng ẩn chứa nhiều điều thú vị khiến anh muốn khám phá.

Anh Tạ Đình Huy bên máy nông nghiệp đa chức năng 23 in 1

Thời gian làm thợ cơ khí, anh có nhiều khách hàng là nông dân. Thấy họ chăm chỉ “một nắng, hai sương” rất vất vả, thu nhập lại bấp bênh, anh ấp ủ ý định sáng chế ra những cỗ máy nông nghiệp - giúp người nông dân bớt nhọc nhằn trong công việc đồng áng. “Tôi thấy bà con bơm nước, tát nước, gánh lúa, lao động chân tay rất vất vả nên muốn tạo ra những máy móc đơn giản để thay thế. Tôi suy nghĩ tận dụng những máy, động cơ không còn sử dụng trong giao thông đường bộ để cải tiến trở thành máy nông nghiệp, giá thành rẻ”, anh Huy cho hay.

Quyết tâm thực hiện ý tưởng, anh lao vào công việc. Ban ngày, anh sửa xe cho khách để có thu nhập. Tối đến hoặc những lúc có thời gian rảnh, anh lại lôi máy móc, sắt vụn ra nghiên cứu. Có những buổi, anh làm việc thông trưa, có những đêm thức trắng để mày mò, học hỏi, vẽ phác thảo các bộ phận, tính toán công năng, thông số kỹ thuật để tạo ra hình thù chiếc máy; sai lại sửa không biết bao nhiêu lần, kéo dài bao nhiêu ngày, trong nhiều năm.

Anh Tạ Đình Huy (bìa phải) sáng chế ra những cỗ máy nông nghiệp, giúp người nông dân bớt nhọc nhằn trong công việc đồng áng

Giai đoạn đó, cửa hàng sửa chữa xe máy của anh Huy ngổn ngang như một kho đồng nát. Một anh thợ sửa xe bỏ cả khách để đắm mình vào những thứ máy móc tưởng chừng bỏ đi - với nhiều người, đó là chuyện khó hiểu, thậm chí không ít người cho rằng anh “gàn dở”. Bạn bè thân quen từng lắc đầu: “Làm thế ai mua? Ai dùng?”. Thế nhưng, trong số ít những người tin tưởng và đồng hành có anh Nguyễn Bá Thảo - người bạn, người cộng sự thân thiết của anh Huy: “Chúng tôi quen nhau là do chung sở thích chơi thể thao - anh Huy với tôi cùng trong đội cầu lông của làng. Từ những buổi sinh hoạt với nhau, nghe anh kể về những dự định của mình và tôi được trực tiếp chứng kiến anh ngày đêm nghiên cứu, sáng chế máy móc rất nghiêm túc. Thế là tôi cũng nối tiếp đam mê của anh Huy”.

Bỏ ngoài tai những lời dị nghị và than phiền, anh Huy vẫn miệt mài với dự định của mình. Đến năm 2005, cỗ máy đầu tiên do Tạ Đình Huy chế tạo cũng thành hình - đó là chiếc máy nông nghiệp có ba chức năng. Tuy máy còn thô sơ nhưng khi đưa ra thực tế thử nghiệm thì thành công. Anh Huy chia sẻ: “Chiếc máy đầu tiên chỉ có ba chức năng cơ bản: bơm nước, tời kéo, xử đất, cày đất cho người nông dân. Tôi tận dụng sắt vụn, nhông xích của xe, lai tải bằng xích, thành ra mất rất nhiều bánh răng và diện tích để chứa cả hệ thống nhông xích đó nên máy to, cồng kềnh. Dần dần, tôi cải tiến máy gọn nhẹ hơn, có nhiều tính năng và tiện dụng hơn”.

Máy xới đất điều khiển từ xa do anh Tạ Đình Huy sáng chế

Từ những ngày đầu mày mò tháo lắp trong xưởng nhỏ ở quê, Tạ Đình Huy dần nhen nhóm những ý tưởng táo bạo hơn. Chiếc máy 3 chức năng ban đầu được anh phát triển thành “6 trong 1”, “15 trong 1” rồi “23 trong 1”, mỗi thế hệ sản phẩm là kết tinh của hàng trăm lần thử - sai, là những đêm thức trắng cùng bản vẽ và sắt thép.

Không được học hành bài bản về kỹ thuật cơ khí, Tạ Đình Huy tự mày mò, sáng tạo theo cách riêng của mình. Anh xuất phát từ nhu cầu thực tế của người nông dân để tìm lời giải. Mỗi lần thất bại, anh coi đó như một bài học thực nghiệm, để rồi rút ra nguyên lý vận hành đơn giản và dễ sử dụng nhất với người nông dân.

Sau gần 20 năm miệt mài sáng chế, anh Tạ Đình Huy đã cho ra đời “đứa con tinh thần” đặc biệt - chiếc máy nông nghiệp tích hợp tới 23 chức năng. Cỗ máy này có thể thay thế sức người trong hầu hết công việc đồng áng: từ cày bừa, xới đất, gieo hạt cho tới bơm nước, phun thuốc, tạo luống, tời kéo hay hút bùn. Tính đa năng không chỉ giúp nông dân tiết kiệm chi phí đầu tư nhiều loại máy móc riêng lẻ mà còn giảm đáng kể công sức vận hành. Nhờ hiệu quả vượt trội khi đưa vào sản xuất, sản phẩm của anh Huy đã nhanh chóng trở thành công cụ quen thuộc với bà con nhiều địa phương trong nước, đồng thời được xuất khẩu sang Lào, Campuchia và một số thị trường lân cận. Anh Kiều Ngọc Lễ, chủ trang trại hữu cơ 38ha ở tỉnh Tuyên Quang cho hay: “Làm nông nghiệp diện tích lớn mà không có máy móc thì rất tốn nhân công. Khi biết tới máy nông nghiệp của anh Huy với những tính năng nổi bật, tôi đã trực tiếp đến tận nơi để tìm hiểu và đặt mua”.

Khát vọng mở hướng đi mới cho lao động nông thôn

Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực máy nông nghiệp, anh Tạ Đình Huy còn mở rộng sang lĩnh vực sản xuất cửa nhựa giả gỗ. Năm 2017, trong một lần sang nước bạn để tìm hiểu về dây chuyền sản xuất máy nông nghiệp hiện đại, anh Huy và người cộng sự thân thiết Nguyễn Bá Thảo đã có một trải nghiệm ngoài dự kiến. Ấn tượng với trình độ cơ khí tự động hóa cao, các anh chú ý tới dây chuyền sản xuất cửa nhựa theo công nghệ tiên tiến, được thiết kế để thay thế cửa gỗ trong xây dựng dân dụng.

Bên trong xưởng sản xuất máy nông nghiệp của anh Tạ Đình Huy

Anh Huy kể lại, khi đứng trước quy trình ép nhựa, định hình khuôn và hoàn thiện sản phẩm, chỉ trong vài phút, anh đã nghĩ ngay tới tiềm năng áp dụng tại quê nhà - nơi nhiều ngôi nhà nông thôn vẫn dùng cửa gỗ truyền thống, vừa tốn kém, vừa ảnh hưởng đến tài nguyên rừng. Từ một cái nhìn thoáng qua, một ý tưởng mới lại được nhen nhóm. Theo anh Huy, “làm ra sản phẩm để phục vụ bà con là một niềm vui, nhưng giúp người khác có công việc, có thu nhập ngay trên chính mảnh đất quê hương mới là hạnh phúc lớn nhất”.

Trở về Việt Nam, anh Huy và anh Thảo bắt tay vào nghiên cứu, điều chỉnh công nghệ cho phù hợp với điều kiện trong nước. Không lâu sau đó, một công ty về sản xuất cửa nhựa giả gỗ ngay tại quê hương Hòa Phú đã ra đời. Từ một dây chuyền thử nghiệm ban đầu, nhà máy sản xuất cửa nhựa của anh Huy và cộng sự từng bước được mở rộng cả về quy mô lẫn công nghệ. Khi nhu cầu thị trường ngày càng tăng, các anh đã mạnh dạn đầu tư thêm nhà xưởng, máy móc bán tự động và khu vực hoàn thiện sản phẩm theo tiêu chuẩn chất lượng cao. “Nhà máy thành lập đến giờ đã được 8 năm. Lúc đầu quy mô sản xuất rất nhỏ, chỉ mấy nghìn mét vuông, đến nay đã mở rộng lên 15.000m2, sản xuất 1.000 bộ cửa mỗi ngày, cung cấp cho các đại lý, nhà phân phối, tạo công ăn việc làm cho khoảng 500 lao động địa phương”, anh Huy cho biết.

Hành trình bền bỉ của Tạ Đình Huy được tôn vinh bằng nhiều giải thưởng uy tín. Năm 2014, sáng chế máy cày đa năng của anh đoạt giải nhất chương trình “Nhà sáng chế” do Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức. Năm 2018, anh giành giải nhất Cuộc thi sáng tạo kỹ thuật nhà nông toàn quốc lần thứ VII. Năm 2019, anh được trao chứng nhận “Nhà khoa học của nông dân”. Năm 2022, sáng chế “Máy nông nghiệp đa năng” chính thức được cấp bằng bảo hộ độc quyền Giải pháp hữu ích. Trước đó, anh được Chủ tịch Thành phố Hà Nội tặng bằng khen “Gương điển hình tiên tiến” trong phong trào thi đua yêu nước giai đoạn 2010 - 2015.

Từ một người thợ sửa xe không bằng cấp, đến chủ doanh nghiệp sở hữu chuỗi nhà máy hiện đại, hành trình của Tạ Đình Huy là minh chứng cho sức mạnh của ý chí và tinh thần dám nghĩ dám làm, dám theo đuổi với niềm đam mê, lựa chọn của bản thân.

CTV Bùi Hương Giang/VOV.VN