Nhà thiên văn học Nguyễn Quang Riệu qua đời vì Covid-19 tại Pháp

Giáo sư Nguyễn Quang Riệu. (Ảnh. T.H-UGVF)

Thông tin chính thức từ gia đình Giáo sư - nhà thiên văn học nổi tiếng Nguyễn Quang Riệu cho biết, Giáo sư Nguyễn Quang Riệu đã qua đời tại bệnh viện hồi 23 giờ 15 phút ngày 5-1 (5 giờ 15 phút sáng 6-1 giờ Việt Nam) do nhiễm Covid-19, hưởng thọ 89 tuổi.

Giáo sư Nguyễn Quý Đạo, em trai Giáo sư Nguyễn Quang Riệu xúc động cho biết, ngày đầu nhập viện, Giáo sư Nguyễn Quang Riệu có kết quả xét nghiệm âm tính với Covid-19, tuy nhiên hai ngày sau ông lại có kết quả dương tính với virus SARS-CoV-2 rồi qua đời rất nhanh sau đó.

Hiện, vợ Giáo sư, bà Vũ Minh Ngà, 83 tuổi, và con trai cùng gia đình, anh em và bạn bè đang lo hậu sự cho Giáo sư Nguyễn Quang Riệu.

Giáo sư Nguyễn Quang Riệu sinh ngày 4-1-1932 tại Hải Phòng, là con cả trong một gia đình có ba anh em trai (anh em của ông sau này đều trở thành những nhà khoa học nổi tiếng, giành nhiều giải thưởng danh giá và có nhiều đóng góp về khoa học đối với đất nước). Cha ông là chủ của hiệu ảnh Phúc Lai nổi tiếng tại Hà Nội và Hải Phòng những năm 1930, quê gốc ở làng nhiếp ảnh Lai Xá nổi tiếng thuộc xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, Hà Nội.

Thuở nhỏ, Nguyễn Quang Riệu sống và học tập tại Hà Nội, đến năm 18 tuổi ông sang Pháp du học và học tại Đại học Sorbonne ở thủ đô Paris. Với nỗ lực và tinh thần học tập không ngừng, ông trở thành Giáo sư, Tiến sĩ tại Đại học Sorbonne và Giám đốc Nghiên cứu tại Đài thiên văn Paris, Giám đốc nghiên cứu danh dự của Trung tâm quốc gia Nghiên cứu khoa học Pháp (CNRS), Tiến sĩ danh dự Đại học Quốc gia Hà Nội.

Giáo sư Nguyễn Quang Riệu lúc vừa đến Pháp.

Năm 1973, Giáo sư Nguyễn Quang Riệu đã được nhận giải thưởng của Viện Hàn lâm Khoa học Pháp sau khi phát hiện và xác định chính xác vị trí xảy ra vụ nổ trong chòm sao Thiên Nga (Cygnus X3). Trong sự nghiệp của mình, Giáo sư Nguyễn Quang Riệu đã có hơn 150 công trình khoa học về vật lý thiên văn đăng trên các tạp chí khoa học quốc tế nổi tiếng và viết nhiều sách, báo, phổ biến về những kiến thức thiên văn học, giải thích những kiến thức thiên văn chuyên sâu theo cách dễ hiểu nhất.

Theo Hội người Việt Nam tại Pháp, Giáo sư Nguyễn Quang Riệu luôn quan tâm, ủng hộ các bạn trẻ Việt Nam say mê lĩnh vực thiên văn. Ông đã tặng nhiều dụng cụ thiên văn cho Đại học Quốc gia Hà Nội và Đài Thiên văn Phủ Liễn để sử dụng cho công việc, học tập và hỗ trợ học bổng cho sinh viên Việt Nam nhiều năm qua, với mong muốn những người đam mê thiên văn có thể tiếp cận, tìm hiểu về vũ trụ.

Trong nhiều năm, Giáo sư Nguyễn Quang Riệu đều dành thời gian về nước để tổ chức lớp học về Vật lý Vũ trụ và Vật lý Môi trường tại Đại học Quốc gia Hà Nội, trong khuôn khổ hợp tác giữa Đài thiên văn Paris, Đại học Pierre và Marie Curie (Paris 6) và Đại học Quốc gia Hà Nội. Ngoài ra, ông còn mời các nhà khoa học đầu ngành nước ngoài cùng về giảng cho những cán bộ nghiên cứu và giảng dạy của các trường đại học và các viện khoa học trong nước.

Một số cuốn sách của Giáo sư Nguyễn Quang Riệu xuất bản tại Việt Nam, gồm: Vũ trụ phòng thí nghiệm thiên nhiên vĩ đại (NXB Giáo dục, 1996), Lang thang trên dải Ngân Hà (NXB Văn hóa Thông tin, 1996), Sông Ngân khi tỏ khi mờ (NXB Văn hóa Thông tin, 1998), Bầu trời tuổi thơ (NXB Giáo dục, 2002), Vũ trụ huyền diệu (NXB Thanh Niên, 2008).Sông Ngân khi tỏ khi mờ (NXB Nhã Nam, 2019).

ĐÌNH TUẤN