Nhà thơ Lữ Mai kể chuyện tuổi thơ dưới khung trời ngát xanh
'Dưới khung trời ngát xanh' đánh dấu tác phẩm truyện dài đầu tiên của nhà thơ Lữ Mai viết cho thiếu nhi.
Tập truyện dài Dưới khung trời ngát xanh có dung lượng 140 trang, chia thành 14 chương, gồm: Mềm như tơ, Lều cỏ, Đắng ngọt chôm chôm, Hương đồi, Đuôi thằn lằn, Đám ma châu chấu, Vòm cống bí ẩn, Bí mật về chiếc bóng, Làng có khách, Ao Sao Ao Dành, Hang cua núi, Người lớn kể, Theo bà đi chợ, Hoa Đón Thu.
Tác phẩm tái hiện cuộc sống rộn rã thanh âm, sinh động sắc màu của đám trẻ xóm Đồi, làng Ghe - nơi được núi sông bao bọc bốn phía. Ký ức tuổi thơ ấy tuy nghèo khó, thiếu thốn nhưng tràn đầy tình yêu thương, nên thơ và đẹp đẽ. Ở đó, người đọc có thể hòa vào nhịp điệu hồn nhiên của tuổi thơ trong hành trình kỳ thú của trẻ làng trẻ xóm, từ nhỏ đã tự lập, đùm bọc, chia sẻ với nhau và với cộng đồng. Chúng vui thú với vườn tược, ruộng đồng, quê hương bản quán; cùng nhau đắm say trong những trò vui như đổ lỗ dế, dựng lều cỏ, bẫy chuồn chuồn… hay cả những trò nghịch dại lấy cành xoan trêu ngỗng, trêu tổ ong vàng…
Song song với mạch truyện, tác giả khắc họa vẻ đẹp của thiên nhiên, cuộc sống thôn dã với dòng sông uốn lượn, núi đồi bao phủ, ao chuôm, đồng bãi, mùa vụ… hòa quyện với nếp sống hiền hòa, mộc mạc. Kết nối mạch truyện đó là giá trị tinh thần thể hiện qua sự gắn bó, yêu thương với đủ các cung bậc cảm xúc của con người; cảm động có, ly kỳ có và sâu xa, sâu nặng hơn nữa chính là sự kết nối, tri ân của thế hệ tương lai với lịch sử, với quá khứ hào hùng của dân tộc, những anh hùng đã làm nên tên đất, tên làng...
Dưới khung trời ngát xanh không chỉ hướng đến đối tượng thiếu nhi mà đó còn như một phần những trang hồi ức của thế hệ cuối 8x, đầu 9x - cùng thời với tác giả và cả những con người yêu văn chương, yêu thiên nhiên, muốn tìm về với khung cảnh nơi làng quê yên bình…
Khi vẫn còn ở dạng bản thảo, trước khi được NXB Văn học phối hợp với Linh Lan Books chính thức phát hành vào tháng 8/2024, Dưới khung trời ngát xanh đã được trao Giải Khát vọng Dế Mèn của Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần năm 2024 do báo Thể thao và Văn hóa tổ chức.Theo đánh giá từ Hội đồng Giám khảo Giải thưởng, Lữ Mai kể về tuổi thơ riêng nhưng lại chạm được vào tuổi thơ chung của nhiều người, để rồi ai cũng có thể bắt gặp mình đâu đó nơi đây.
Chia sẻ về tác phẩm, Lữ Mai cho biết: "Tập bản thảo này đong đầy ký ức tuổi thơ của tôi. Hầu hết đó là những câu chuyện có thật, tôi đã trải nghiệm với mọi cung bậc cảm xúc. Đôi khi, tôi nhắc lại cho bố mẹ hoặc bạn bè, mọi người đều ngạc nhiên bởi hầu như tất cả đã lãng quên phần nhiều. Ngày còn bé, tôi luôn ghi lại những câu chuyện xung quanh gia đình, xóm làng, trường lớp của mình một cách tự nhiên nhất. Và rồi, tôi lớn lên, dần dần đã mất đi thói quen ấy, cũng làm thất lạc nhiều trang viết tuổi thơ".
Là một tác phẩm văn học thiếu nhi, nhưng tác giả không quên sự kết nối ký ức, chị chia sẻ: "Chúng ta tiến đến tương lai nhưng không bao giờ lãng quên quá khứ. Nhận thức và tri ân là điều cần thiết và phải hoàn toàn tự thân, tự nguyện. Khắp tổ quốc ta, có nơi đâu mà không có hy sinh, có người nằm lại để chúng ta được sống trong hòa bình độc lập? Khi ta nghĩ về quá khứ, dù quá khứ đó đã rất xa, ta không nếm trải, thì chính chúng ta sẽ nhận được những giá trị vô cùng sâu sắc mà không dễ đo đếm, cắt nghĩa. Nó giúp cho mỗi bước đi, mỗi nghĩ suy của ta trở nên ý nghĩa hơn".
Nhà thơ Lữ Mai sinh năm 1988 tại Thanh Hóa, tốt nghiệp Khoa Viết văn - Báo chí, Đại học Văn hóa Hà Nội (tiền thân là Trường Viết văn Nguyễn Du). Hiện chị công tác tại báo Nhân Dân và là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, hội viên Hội Nhà văn Hà Nội. Lữ Mai đã xuất bản 16 tác phẩm chính, đa dạng về thể loại và đề tài, trong đó nổi bật là 3 tập trường ca: Ngang qua bình minh (2020), Chư Tan Kra mây trắng (2021), Hồi sinh (2022)... viết về các đề tài đặc biệt chủ quyền biển đảo, người lính và chiến tranh cách mạng, đại dịch Covid - 19.
Lữ Mai đã đoạt nhiều giải thưởng văn học uy tín như: Giải thưởng Văn học đề tài biên giới, hải đảo giai đoạn 1975 đến nay của Hội Nhà văn Việt Nam cho trường ca Ngang qua bình minh; Giải thưởng Văn học nghệ thuật, báo chí giai đoạn 2016 đến 2020 của Bộ Tư lệnh Hải quân cho bộ sách Nơi đầu sóng – Mắt trùng khơi; Giải thưởng của Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam cho tác phẩm Nơi đầu sóng; Giải thưởng truyện ngắn của Quỹ nhà văn Lê Lựu; Giải thưởng cuộc thi Trang sách tôi yêu của NXB Giáo dục năm 2022… Chị là cố vấn một số chương trình truyền hình như Vua Tiếng Việt, Văn Vui Vẻ... và là tác giả trẻ có tác phẩm được đưa vào sách giáo khoa.