Nhà trên và ven kênh, rạch: Sốt ruột chờ di dời

Những ngày mưa cuối tháng 6-2022, lần theo những con hẻm nhỏ hẹp, ngoằn ngoèo dọc kênh Đôi (khu phố 6, phường 6, quận 8, TP HCM), phóng viên Báo Người Lao Động đến nhà ông Lê Văn Đông.

Trông đợi từng ngày

Nhà ông Đông diện tích khoảng 15 m2 nhưng có đến 6 người ở. Căn nhà nằm hoàn toàn trên kênh với kết cấu đơn giản, phía dưới là cọc xi măng, gác đà gỗ, sàn nhựa, vách và mái bằng tôn. Ông Đông phân trần do điều kiện kinh tế khó khăn nên phải ở tạm bợ như vậy. "Nghe có chủ trương di dời nhà trên và ven kênh rạch, chúng tôi rất mừng, sẵn sàng chấp hành chủ trương di dời với mong muốn có chỗ ở mới tốt hơn, công việc ổn định, con cháu được học hành đàng hoàng" - ông Đông bày tỏ.

Theo quan sát, hầu hết nhà ở khu vực này đều làm tạm bợ. Đường đi giữa các con hẻm dẫn đến những căn nhà này cũng được lót bằng nhiều loại vật liệu.

Một góc dãy nhà dọc kênh Đôi (quận 8, TP HCM) Ảnh: TRƯỜNG HOÀNG

Ông Phạm Tứ, Trưởng Ban Điều hành khu phố 6, cho hay đa số người dân sinh sống ở khu vực này làm nghề tự do như bán cá, thợ hồ… Khi nghe có chủ trương di dời, ai nấy đều đồng tình. Tuy nhiên, người dân lo lắng sẽ được bố trí tái định cư ở nơi xa trung tâm thành phố, di chuyển khó khăn. Một mối lo nữa là tiền bồi thường, hỗ trợ thấp, không đủ trả cho chỗ ở mới.

Theo tìm hiểu, thời gian qua, UBND quận 8 đã triển khai chương trình hành động về chỉnh trang đô thị, di dời nhà lụp xụp trên và ven kênh, rạch. Cụ thể, quận 8 đã lập dự án bờ Bắc kênh Đôi với hơn 1.000 trường hợp phải di dời, giải tỏa; dự án bờ Nam kênh Đôi với hơn 2.600 trường hợp phải di dời, giải tỏa.

Không ngồi chờ ngân sách

Theo Sở Xây dựng TP HCM, qua 5 năm thực hiện di dời nhà ven và trên kênh, rạch (giai đoạn 2016 - 2020) để chỉnh trang đô thị, kết quả đạt được còn khiêm tốn, chậm tiến độ so với kế hoạch đề ra. Hiện mới có 2.479/20.000 căn được bồi thường và di dời, chiếm 12,4% chỉ tiêu. Những căn nhà này chủ yếu tập trung ở các dự án sử dụng vốn ngân sách nhưng đa số chỉ dừng lại ở công tác chuẩn bị đầu tư và chưa kêu gọi được dự án vốn ngoài ngân sách.

Thời gian tới, Sở Xây dựng sẽ xây dựng đề án tổ chức di dời ngay người dân sống trên và ven kênh, rạch đến quỹ nhà ở thuộc sở hữu nhà nước hiện có để tái định cư, nhằm bảo đảm an toàn cho người dân. Đối tượng cần di dời ngay là nhà trên kênh, rạch (dạng nhà tạm bợ, không có chủ quyền, nằm hoàn toàn trên kênh, rạch… là đối tượng nhà ở, công trình xây dựng phải phá dỡ theo điều 118 Luật Xây dựng và điều 92 Luật Nhà ở). Đối với nhà ven kênh, rạch - nhà xây dựng trên đất - sẽ thực hiện theo các dự án đầu tư được cấp thẩm quyền phê duyệt để bồi thường, hỗ trợ tái định cư.

Đề án cũng có nội dung thực hiện các dự án hạ tầng kỹ thuật, chỉnh trang đô thị dọc 2 bờ kênh, rạch để kêu gọi đầu tư. Việc kêu gọi đầu tư theo hình thức nhà nước sẽ bồi thường giải phóng mặt bằng bằng vốn ngân sách, còn nhà đầu tư bỏ vốn xây dựng hạ tầng kỹ thuật và xây lắp.

Nói về công tác bồi thường, di dời nhà trên và ven kênh rạch, bà Nguyễn Thị Lệ, Chủ tịch HĐND TP HCM, cho rằng công tác này còn khá chậm. Bà Nguyễn Thị Lệ đề nghị UBND TP HCM quan tâm bố trí, huy động vốn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện chương trình chỉnh trang và phát triển đô thị.

Còn Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi khẳng định thành phố đang rất quyết tâm để thực hiện chương trình chỉnh trang đô thị, trong đó có di dời nhà ven và trên kênh, rạch. Thành phố đang tính toán các giải pháp để thực hiện dự án thay vì ngồi chờ ngân sách; chuẩn bị khởi động dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm, trong đó tính toán điều chỉnh quy hoạch để khai thác quỹ đất ven sông, đấu giá lấy kinh phí thực hiện.

"Thành phố phấn đấu đến dịp kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước (năm 2025) sẽ hoàn thành và khởi công 50% trong tổng số 20.000 căn nhà ven và trên kênh, rạch" - ông Phan Văn Mãi nhấn mạnh.

Trường Hoàng - Quốc Anh