Nhãn GAP vừa sai vừa ngọt, nông dân Hưng Yên chờ mùa 'hái ra tiền'

Những năm gần đây, nông dân trên địa bàn tỉnh Hưng Yên nói chung và xã Bình Kiều nói riêng đang tích cực cải tạo giống nhãn, thực hiện các quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP nhằm nâng cao chất lượng, giảm chi phí sản xuất, bảo vệ môi trường đất và nước. Đây được đánh giá là hướng đi đúng và hiệu quả trong việc phát triển sản xuất đặc sản của địa phương.

Đổi mới quy trình canh tác

Anh Phạm Đức Long – Giám đốc HTX nông sản sạch Minh Bảo kể lại, ban đầu thuyết phục các thành viên chuyển đổi phương pháp canh tác là rất khó. Không ít người băn khoăn liệu có làm được hay không, giá bán cao không? Để hỗ trợ các thành viên, ban lãnh đạo HTX tích cực chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn quy trình, hỗ trợ phân bón và đảm bảo đầu mối thu mua nhãn nếu đạt chuẩn chất lượng.

Đặc biệt, thời điểm năm 2017 (cũng là năm HTX được thành lập) do bị ảnh hưởng rất nhiều từ thiên nhiên, HTX tăng cường hỗ trợ, khuyến khích chuyển đổi hình thức sản xuất. Đến nay, trên địa bàn xã Bình Kiều đã có nhiều hộ trồng nhãn và các thành viên HTX đều chuyển đổi sang trồng nhãn theo hướng hữu cơ, vừa đảm bảo được môi trường, vừa nâng cao giá trị của nhãn lồng Hưng Yên.

HTX nông sản sạch Minh Bảo có hơn 55ha nhãn sản xuất theo hướng hữu cơ.

Để có được chỗ đứng trên thị trường, ngay từ khi thành lập, HTX đã xây dựng mô hình sản xuất nhãn an toàn theo quy trình VietGAP. Các quy trình sản xuất của thành viên được kiểm soát chặt chẽ, việc sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật được áp dụng theo nguyên tắc “4 đúng” và tăng cường bón phân hữu cơ.

Đại diện HTX cho biết, sản xuất nhãn theo hướng hữu cơ là phương pháp canh tác giảm dần phân bón, thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học, dần thay thế bằng những sản phẩm sinh học an toàn với môi trường, không gây hại sức khỏe cho người canh tác, người tiêu dùng.

Theo đó, phân bón hóa học được thay thế bằng các loại phân chuồng ủ hoai mục kết hợp chế phẩm vi sinh. Một số nơi dùng ngô, cá, đỗ tương ủ với chế phẩm vi sinh trong vòng 6 tháng, tạo ra loại phân bón sinh học. Để xua đuổi côn trùng, ngăn ngừa sâu bệnh, dùng gừng, tỏi, ớt giã ra làm thuốc xịt.

Bên cạnh đó, người trồng nhãn còn phun dung dịch nano bạc thay thế thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật hóa học, nhờ đó, quả nhãn không bị tồn dư hóa chất, tăng độ thơm ngon, đủ tiêu chuẩn vào các siêu thị, nhà hàng lớn,...

Sau nhiều năm nỗ lực và vươn lên, đến nay, HTX Minh Bảo có hơn 55ha nhãn sản xuất theo hướng hữu cơ. Theo lãnh đạo xã Bình Kiều, nhãn của HTX Minh Bảo là thứ quả được nhiều thực khách “khó tính” tin dùng. Việc cải tiến kỹ thuật trồng nhãn theo hướng hữu cơ không chỉ mang lại lợi ích cho người sản xuất, sự an toàn cho người tiêu dùng, mà chất lượng quả nhãn còn được nâng tầm, thơm ngon hơn.

Tối ưu chi phí sản xuất

Nhãn là một trong số các loại cây trồng dễ chăm bón, nhờ canh tác theo hướng hữu cơ, sản phẩm nhãn lồng đã giúp hộ nông dân liên kết cũng như các thành viên HTX nâng cao thu nhập. Đây vừa là yêu cầu tất yếu để phát triển kinh tế, vừa là mong ước bảo tồn giống đặc sản “tiến vua” nức tiếng của người dân quê nhãn.

Gia đình ông Trần Văn Kiên (thành viên HTX) có gần 4.000m2 nhãn đường phèn - loại nhãn chất lượng hàng đầu của Hưng Yên, quả có hình dạng hơi vuông, mùi thơm đặc trưng, năm nào cũng cho thu 4-6 tấn. Trong bối cảnh nhiều nơi mất mùa, vườn nhà ông Kiên năm nay trái vẫn sai, đẹp.

Nhờ trồng và chăm sóc theo đúng quy trình, nhãn của HTX cho quả chất lượng và được người tiêu dùng ưa chuộng.

“Vấn đề tiêu thụ chưa bao giờ phải nghĩ, không phải lo quảng bá sản phẩm. Hàng năm, gần giáp vụ, khách quen của tôi đã điện thoại về đặt hàng. Năm nay, cả vườn nhãn cho sản lượng hơn 6 tấn đã có khách đặt mua hết, chỉ chờ ngày thu hoạch. Năm ngoái, tôi bán nhãn với giá cao hơn thị trường vài chục nghìn đồng”, ông Kiên chia sẻ.

Dẫn chúng tôi thăm vườn, Giám đốc Long cho biết, năm nay, thời tiết xấu dẫn đến mất mùa, sản lượng nhãn sản xuất theo quy trình VietGAP ước đạt hơn 100 tấn. So với dự tính ban đầu của HTX thì chỉ đủ bán cho các đầu mối quen, đã ký hợp đồng, không thể triển khai thêm một số sản phẩm như long nhãn,…

Để giảm thiểu chi phí sản xuất, HTX Minh Bảo còn chú trọng việc tận dụng nguồn lực sẵn có tại địa phương, sử dụng các loại phân bón hữu cơ tự chế từ phế thải nông nghiệp, vừa tiết kiệm chi phí mua phân bón hóa học, vừa bảo vệ môi trường. Đồng thời, HTX cũng khuyến khích người dân tự sản xuất giống cây trồng chất lượng cao từ các vườn ươm nội bộ, giảm thiểu chi phí mua giống từ bên ngoài.

Phát triển nguồn nhân lực cũng là một yếu tố quan trọng trong chiến lược tối ưu chi phí của HTX Minh Bảo. HTX tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo nâng cao kỹ năng và kiến thức cho người nông dân về các phương pháp canh tác tiên tiến, giúp họ tự tin áp dụng các kỹ thuật mới vào sản xuất. Nhờ đó, năng suất và chất lượng sản phẩm được cải thiện, giảm thiểu rủi ro trong quá trình canh tác.

Thực tế cho thấy, sản xuất nhãn an toàn, chất lượng là hướng đi đúng và hiệu quả trong việc phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương. Ngoài ra, các sản phẩm nhãn được sản xuất theo quy trình VietGAP của HTX được bán trên các trang thương mại điện tử, liên kết tiêu thụ rộng rãi.

Tìm kiếm thị trường tiêu thụ

Mặc dù chủ động trong sản xuất VietGAP, an toàn vệ sinh thực phẩm, nhưng HTX Minh Bảo vẫn rất lo lắng để làm sao giữ được thương hiệu khi hiện nay trên thị trường có rất nhiều sản phẩm nhái nhãn hiệu và chỉ ghi chung chung là nhãn lồng. “Nhãn lồng bị nhái thương hiệu rất nhiều, như nhãn Sơn La, Bắc Giang, cạnh tranh trực tiếp với nhãn Hưng Yên. Do đó, việc xây dựng HTX và “khoác áo mới” cho nông sản địa phương cũng nhằm mục tiêu có thể kết nối với các doanh nghiệp, các siêu thị của các tỉnh, thành phố trên cả nước trong việc tiêu thụ sản phẩm, tìm đầu ra ổn định cho sản phẩm của các thành viên”, đại diện HTX chia sẻ.

Liên quan đến vấn đề này, ông Vũ Quang Thắng - Giám đốc Sở Công thương tỉnh Hưng Yên cũng thừa nhận, trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại nhãn trồng tại các địa phương khác nhái nhãn lồng Hưng Yên, làm ảnh hưởng đến thương hiệu cũng như uy tín của nhãn lồng Hưng Yên. Đặc biệt, người tiêu dùng không mua được đúng loại nhãn mà mình thích.

Tận dụng nguồn nguyên liệu có sẵn, HTX đẩy mạnh thêm một số sản phẩm: long nhãn, nhãn quả sấy,...

Để mua đúng nhãn lồng Hưng Yên, người tiêu dùng cần chú ý tới các đặc điểm bên ngoài để phân biệt. Đơn cử, nhãn lồng Hưng Yên quả tròn, vỏ quả màu vàng nâu, cùi dày, ráo nước. Khi bóc một lớp vỏ mỏng láng để lộ lớp cùi nhãn dày trắng trong. Đưa vào miệng nếm thử có vị ngọt thơm vừa phải, cơm nhãn cũng rất giòn. Đặc biệt, bên trong cơm nhãn có hạt nhỏ đen nháy.

Với tầm nhìn chiến lược, HTX nông sản sạch Minh Bảo đã linh hoạt xây dựng kế hoạch tìm kiếm và mở rộng thị trường tiêu thụ cho sản phẩm nhãn VietGAP. Bước đầu tiên trong hành trình này là nghiên cứu và phân tích thị trường tiềm năng. HTX đã tiến hành khảo sát nhu cầu của người tiêu dùng cả trong và ngoài nước, từ đó xác định những thị trường mục tiêu phù hợp với đặc tính và chất lượng của sản phẩm nhãn.

Hiện nay, HTX Minh Bảo đang tập trung vào việc mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước thông qua việc tham gia các hội chợ, triển lãm nông sản và các sự kiện xúc tiến thương mại. Những hoạt động này không chỉ giúp quảng bá sản phẩm mà còn tạo cơ hội để HTX gặp gỡ và thiết lập mối quan hệ với các nhà phân phối, siêu thị và cửa hàng nông sản. Đồng thời, HTX cũng chú trọng đến việc xây dựng thương hiệu nhãn VietGAP Minh Bảo, tạo sự tin tưởng và nhận diện sản phẩm đối với người tiêu dùng.

Gắn với lợi thế tự nhiên, nhãn lồng Hưng Yên vốn dĩ đã có giá trị riêng biệt không nơi nào có. Cùng với sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng địa phương, trong việc tạo dựng và giữ thương hiệu, HTX nông sản sạch Minh Bảo đã có tư duy sản xuất mới, thực hiện các biện pháp nông nghiệp sạch, nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu của thị trường. Theo lãnh đạo HTX, xu hướng phù hợp với nền sản xuất hiện đại sẽ tạo ra hướng đi bền vững, vươn tới thị trường quốc tế, nâng tầm giá trị cho nông sản địa phương.

Lê Hồng