'Nhân tố thay đổi cuộc chơi' đối với kinh tế Đức

Thủ lĩnh Frederich Merz (thứ hai từ trái sang) của liên minh CDU/CSU - người có khả năng cao sẽ trở thành thủ tướng tiếp theo của Đức - cùng với các nhà lãnh đạo chính trị nước này trong cuộc họp báo ngày 5/3 - Ảnh: Getty/CNBC.

Tuy nhiên, các nghị sỹ ở Berlin không có nhiều thời gian cho việc tạo ra sự dịch chuyển mang tính lịch sử này - hãng tin CNBC cho hay.

Chính sách tài khóa và kinh tế vốn là những vấn đề gây căng thẳng cao trong nhiệm kỳ của liên minh cầm quyền trước ở Đức, đồng thời dẫn tới sự tan rã của liên minh này vào cuối năm ngoái. Hiện nay, Liên minh Dân chủ/Xã hội Cơ đốc giáo (CDU/CSU) - những người giành tỷ lệ phiếu cao nhất trong cuộc bầu cử Quốc hội Đức vào cuối tháng 2 vừa qua, đang tiến hành đàm phán để thành lập một liên minh cầm quyền mới. Một tin tốt là cuộc đàm phán của CDU/CSU với Đảng Dân chủ Xã hội (SPD) - những người về thứ ba trong cuộc bầu cử - có vẻ đã đạt được một bước đột phá.

Ngày 5/3, thủ lĩnh Frederich Merz của CDU/CSU - người có khả năng cao sẽ trở thành thủ tướng tiếp theo của Đức - cùng với các nhà lãnh đạo chính trị khác đã công bố kế hoạch cải tổ một trụ cột tài khóa đã duy trì bấy lâu của nước này, được biết đến với cái tên “phanh nợ”. Mục đích cụ thể của việc cải tổ này là tăng chi tiêu cho quốc phòng. Ngoài ra, các nhà lãnh đạo cũng công bố thành lập một quỹ đặc biệt trị giá 500 tỷ euro, tương đương 535 tỷ USD để đầu tư vào cơ sở hạ tầng.

“LỚN, TÁO BẠO VÀ BẤT NGỜ”

Việc thực thi các kế hoạch này đồng nghĩa điều chỉnh hiến pháp Đức - công việc đòi hỏi phải nhận được sự ủng hộ của đa số 2/3 trong Quốc hội nước này. Tỷ lệ ủng hộ như vậy là có thể đạt được ở thời điểm hiện tại, nhưng sẽ rất khó đạt một khi các Quốc hội mới có cuộc họp đầu tiên trong tháng 3. Bởi vậy, một cuộc bỏ phiếu về điều chỉnh hiến pháp có thể sẽ được triển khai nhanh chóng trong vòng 1 tuần tới đây.

“Lớn, táo bạo và bất ngờ - một nhân tố thay đổi cuộc chơi đối với triển vọng” kinh tế Đức - một báo cáo của công ty Bank of America Global Research ngày 5/3 nhận định. Báo cáo thừa nhận rằng gói cải cách mà các chính trị gia Đức mới công bố làm thay đổi mạnh mẽ triển vọng của nền kinh tế lớn nhất châu Âu.

Trong 2 năm qua, kinh tế Đức luôn trong tình trạng mấp mé bờ vực của một cuộc suy thoái kỹ thuật - theo định nghĩa là hai quý suy giảm liên tiếp của tổng sản phẩm trong nước (GDP). Thống kê cho thấy GDP danh nghĩa của nước này đã ở trong tình trạng các quý tăng, giảm đan xen trong các năm 2023 và 2024.

Nền kinh tế Đức hiện đang đối mặt nhiều vấn đề không dễ giải quyết trong một sớm một chiều, gồm các vấn đề về cơ sở hạ tầng, xây dựng nhà ở, và áp lực đối với một số ngành công nghiệp vốn giữ vai trò trụ cột đối với tăng trưởng kinh tế như ngành sản xuất ô tô.

Giờ đây, hy vọng về một sự thay đổi đã xuất hiện. Giới chuyên gia tin rằng việc nới phanh nợ và lập quỹ đầu tư đặc biệt có thể mang lại ích lớn cho nền kinh tế. Trao đổi với CNBC ngày 5/3, nhà kinh tế cấp cao Florian Schuster-Johnson của công ty Dezernat Zukunft nhận định thị trường có thể kỳ vọng một cú huých kinh tế và các dự báo tăng trưởng kinh tế Đức có thể được điều chỉnh tăng trong thời gian tới.

“Tôi cho rằng trong ngắn hạn, những thay đổi vừa được đưa ra sẽ kích thích nhu cầu trong nước, bởi vì hạ tầng mới sẽ được xây dựng và các công ty sẽ nhận được đơn hàng của chính phủ mới”, ông Schuster-Johnson nói. Ông cho rằng chi tiêu quốc phòng lớn hơn cũng có thể tạo ra hiệu ứng dài hạn đối với nền kinh tế, dẫn tới tăng công suất và phần công suất tăng thêm đó cuối cùng có thể được sử dụng cho các mục đích dân sự.

Một báo cáo của công ty Deutsche Bank Research dự báo chi tiêu quốc phòng tăng lên có thể đưa Đức vượt mục tiêu của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) là các nước thành viên phải chi 2% GDP cho quốc phòng. “Những tuyên bố ngày hôm nay cho thấy… chi tiêu cho quốc phòng của Đức có thể đạt ít nhất 3% GDP ngay trong năm tới”, báo cáo viết.

Ông Merz nói rằng các diễn biến địa chính trị gần đây cho thấy Đức cần có các biện pháp lớn để tăng cường năng lực an ninh và phòng thủ của Đức và châu Âu.

“NƯỚC ĐỨC ĐÃ TRỞ LẠI”

Theo kế hoạch được công bố, quỹ đầu tư đặc biệt 500 tỷ USD sẽ không thuộc ngân sách liên bang, mà sẽ được cấp vốn thông qua tín dụng mà không làm phát sinh nợ công mới. Dự kiến, quỹ này sẽ được sử dụng trong 10 năm, tập trung vào các lĩnh vực giao thông, năng lượng, giáo dục, bảo vệ dân sự và các hạ tầng khác.

Để tránh việc quỹ này trở thành đối tượng của phanh nợ, quỹ sẽ được quy định trong hiến pháp và miễn trừ khỏi nguyên tắc tài khóa đó.

Nói về phanh nợ, đây là quy định hạn chế mức vay nợ của Chính phủ Đức, theo đó mức thâm hụt ngân sách mang tính cấu trúc của Chính phủ liên bang không được vượt quá 0,35% GDP hàng năm. Một thay đổi quan trọng trong kế hoạch mới được đưa ra là chi tiêu quốc phòng vượt quá 1% GDP của Đức sẽ không bị tính vào phanh nợ, nghĩa là những chi tiêu đó sẽ không còn bị hạn chế.

Các bang của Đức cũng sẽ được phép vay nợ nhiều hơn so với trước và các đề xuất dài hạn để hiện đại hóa phanh nợ và tăng cường đầu tư cũng sẽ được đưa ra. Kế hoạch cải tổ phanh nợ là một sự dịch chuyển lớn mà CDU/CSU đã đưa ra trong chiến dịch vận động tranh cử, trong khi các chính đảng khác muốn giữ nguyên quy định cũ.

Những kế hoạch mới này nhận được sự hưởng ứng tích cực của thị trường tài chính, với chỉ số chứng khoán Đức tăng mạnh trong phiên ngày 5/3. Lợi suất trái phiếu chính phủ Đức và tỷ giá đồng euro cũng tăng vọt.

Theo ông Schuster-Johnson, phản ứng của thị trường cho thấy nhà đầu tư ngạc nhiên về tốc độ và quy mô của những thay đổi được đề xuất. “Mấu chốt của vấn đề là nước Đức đã trở lại và nước Đức có tiền để chi”, ông nói.

An Huy