Nhập cư: Bài toán hóc búa đối với các nền kinh tế tiên tiến

Một bức tường đang được xây dựng dọc theo biên giới giữa Hoa Kỳ và Mexico. Ảnh: Nikkei

Vào ngày 27 tháng 9, một cuộc trưng cầu dân ý của Thụy Sĩ đã bác bỏ đề xuất chấm dứt quyền tự do đi lại với Liên minh châu Âu. Đảng Nhân dân Thụy Sĩ cánh hữu đã đề xuất ý tưởng này, nhưng nhiều người bác bỏ nó vì họ cho rằng nó sẽ gây thiệt hại cho một nền kinh tế vốn đã bị đại dịch tàn phá.

Việc chào đón hay ngăn chặn nhập cư đã là một chủ đề kinh điển trong lịch sử. Hoa Kỳ thực hiện Đạo luật Loại trừ Trung Quốc vào năm 1882 do các cử tri cảm thấy công việc của họ đang bị những người mới đến đảm nhận. Năm 1965, Đạo luật Nhập cư bãi bỏ hạn ngạch và mở cửa cho người nhập cư. Dưới thời Tổng thống Donald Trump, nước này lại đang siết chặt nhập cư.

So sánh tỷ lệ người nhập cư và tổng sản phẩm quốc nội bình quân đầu người của 53 nền kinh tế thu nhập cao cho thấy xu hướng trong đó GDP bình quân đầu người cao hơn ở nơi có tỷ lệ người nhập cư cao hơn.

Các nhà phê bình chỉ ra rằng người nhập cư cạnh tranh việc làm với những người lao động có thu nhập thấp của nước sở tại. Nhưng theo một nghiên cứu của Giovanni Peri, giáo sư tại Đại học California, Davis, ảnh hưởng của người nhập cư đối với mức lương ngắn hạn "gần bằng không".

Nghiên cứu cho biết: "Người lao động bản địa cũng phản ứng với việc nhập cư bằng cách chuyên môn hóa các nhiệm vụ sản xuất đòi hỏi nhiều hơn về giao tiếp và nhận thức, bổ sung cho các nhiệm vụ do người nhập cư thực hiện."

Biểu đồ dự đoán dân số tại các nước tiên tiến khi bình thường và khi có lệnh cấm nhập cư. Ảnh: Nikkei

Quỹ Tiền tệ Quốc tế vào tháng 4 đã công bố một nghiên cứu cho biết "sự gia tăng một điểm phần trăm trong dòng người nhập cư so với tổng số việc làm làm tăng sản lượng [kinh tế] gần một phần trăm vào năm thứ năm." Theo IMF, có một lực lượng lao động đa dạng hơn sẽ giúp nền kinh tế phát triển mạnh mẽ hơn.

Với đại dịch khiến nhiều quốc gia phải đóng cửa biên giới, nhiều người hiện đang thiếu lao động.

Tại Hoa Kỳ, nông dân ở Texas và Oklahoma phải đối mặt với một thách thức trong việc thu hoạch cây trồng của họ trong năm nay do virus. Khi biên giới được thắt chặt, lực lượng lao động thời vụ đã giảm đáng kể.

Kể từ khi Trump trở thành tổng thống, các vụ phá sản trang trại gia đình đã tăng lên. Trong niên vụ từ tháng 7 năm 2019, ngành này đạt 580 hồ sơ, tăng 8% so với năm trước.

Theo Liên đoàn Cục Trang trại Hoa Kỳ, lao động chiếm 35-48% chi phí sản xuất cây trồng, giáng một đòn giáng mạnh vào lĩnh vực này khi khan hiếm người nhập cư. Liên đoàn cho biết các quy tắc thị thực hiện tại cho phép ít hơn 4% lao động cần thiết trong lĩnh vực này.

Dân số các nước thu nhập cao đã tăng lên nhờ nhập cư. Thống kê của Liên hợp quốc cho thấy tính đến năm 2019, dân số của các nền kinh tế tiên tiến đã tăng 7%, tương đương 82 triệu người, kể từ năm 2000 và 35 triệu người trong số họ là người nhập cư từ các nền kinh tế mới nổi. Tính đến năm 2019, tổng số người nhập cư từ các nền kinh tế mới nổi sang các nền kinh tế tiên tiến là 91,7 triệu người.

Liên hợp quốc ước tính rằng nếu không có người nhập cư, dân số của các nền kinh tế tiên tiến sẽ bắt đầu giảm từ năm sau. Dân số vào năm 2030 sẽ ít hơn 24 triệu so với kịch bản kinh doanh thông thường và dân số 1,3 tỷ người hiện tại của họ sẽ giảm xuống 1,2 tỷ người vào năm 2050. Theo kịch bản kinh doanh thông thường, dân số cao nhất sẽ xảy ra vào năm 2036 thay vì năm 2020.

Theo một nghiên cứu do giáo sư Stein Vollset của Đại học Washington dẫn đầu, vào năm 2100, tỷ lệ sinh ở hầu hết các quốc gia sẽ thấp hơn 2,1 - nghĩa là dân số sẽ giảm. Nhóm đã viết trong nghiên cứu, "[Chính sách] nhập cư tự do có thể giúp duy trì quy mô dân số và tăng trưởng kinh tế."

Nhật Bản, nơi dân số chỉ có 2% là người nhập cư và tỷ lệ sinh thấp, do đó đang gặp phải tình trạng thiếu lao động. Tại Đức, Thủ tướng Angela Merkel đã nói, "Nếu không có đủ nhân công lành nghề, một địa điểm kinh doanh không thể thành công", thêm vào đó, "nếu không, các công ty sẽ phải di cư."