Nhật Bản có nữ thủ tướng đầu tiên trong lịch sử

Bà Takaichi đảm nhiệm vai trò này trong bối cảnh Nhật Bản đang phải đối mặt với những khó khăn kinh tế ngày càng gia tăng và một nền chính trị chia rẽ, bế tắc, chỉ vài ngày trước chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Quan điểm bảo thủ sâu sắc của bà đã khiến một số thành viên các đảng theo đường lối ôn hòa lo ngại. Ví dụ, bà ủng hộ việc sửa đổi hiến pháp hòa bình của Nhật Bản và thường xuyên đến thăm một đền thờ chiến tranh gây tranh cãi, nơi đặt bài vị của những người bị kết án phạm tội ác chiến tranh trong Thế chiến thứ hai.

Bà cũng phản đối hôn nhân đồng giới và phong trào đang phát triển cho phép các cặp vợ chồng sử dụng họ riêng.

Một số lập trường này, chẳng hạn như quan điểm cứng rắn của bà về Trung Quốc, có thể làm phức tạp thêm các mối quan hệ khu vực của Nhật Bản. Và tại Nhật Bản, một số người lo ngại về các đề xuất kinh tế của bà như chi tiêu công mạnh tay và cắt giảm thuế trong bối cảnh đất nước đang phải vật lộn với lạm phát và chi phí sinh hoạt tăng cao.

Bà Sanae Takaichi (áo xanh) vào khoảnh khắc được lưỡng viện bầu làm nữ thủ tướng Nhật đầu tiên - Ảnh: Reuters

Bà đã được bầu làm lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền vào đầu tháng 10, đánh bại các ứng cử viên ôn hòa hơn. Điều này cho thấy một bước ngoặt nghiêng về phía cánh hữu hơn của đảng LDP. Đảng này thời gian qua đã vấp phải nhiều bê bối và chịu những tổn thất nặng nề trong hai cuộc bầu cử quốc hội gần đây sau khi cử tri bất mãn chuyển sang các đảng cực hữu mới.

Bà đã được lưỡng viện bầu làm thủ tướng vào ngày 21/10. Giờ đây bà sẽ phải chịu trách nhiệm trước 120 triệu người dân Nhật Bản. Giải quyết vấn đề giá cả hàng hóa cao (lạm phát) sẽ là một trong những thách thức đầu tiên của bà; ví dụ như giá gạo, một loại lương thực chủ yếu ở Nhật Bản, đã tăng giá gần gấp đôi so với năm ngoái.

Ngoài ra còn có vấn đề nhức nhối thường trực về tỷ lệ sinh giảm, lực lượng lao động suy giảm và dân số già hóa ở Nhật Bản. Dư luận ngày càng phản đối mạnh mẽ việc nhập cư ồ ạt. Ngoài ra Nhật Bản đang phải đối mặt với chính sách thuế quan khắc nghiệt của Mỹ, vốn đã làm rung chuyển các nền kinh tế châu Á hồi đầu năm nay.

Đảng cầm quyền của bà cũng gặp thách thức to lớn khi phải giành lại niềm tin của công chúng. LDP đang trải qua cuộc khủng hoảng lớn nhất trong nhiều thập kỷ và bị tước bỏ đa số ghế trong quốc hội dưới thời cựu Thủ tướng Shigeru Ishiba sau vụ bê bối quỹ đen chính trị.

Tân Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi. Ảnh: Reuters

Chỉ cần được bầu làm lãnh đạo đảng cầm quyền thường là đủ để đảm bảo chức thủ tướng. Nhưng con đường lên nắm quyền của bà Takaichi rất phức tạp; bên cạnh việc mất đa số ghế, LDP còn mất đối tác liên minh 26 năm là Đảng Komeito, đảng đã chấm dứt liên minh khi bà giành chiến thắng trong cuộc đua giành quyền lãnh đạo.

Điều đó khiến LDP phải chật vật tìm kiếm một đối tác liên minh mới - và cuối cùng đã hợp tác với đảng đối lập Nippon Ishin (Đảng Đổi mới Nhật Bản) trước cuộc bỏ phiếu hôm 21/10.

Đảng Nippon Ishin chia sẻ một số giá trị bảo thủ của bà Takaichi như kiểm soát nhập cư chặt chẽ hơn và đã đảm bảo cam kết cắt giảm 10% số lượng nhà lập pháp như một phần của thỏa thuận liên minh. Nhưng đảng này cũng có những mong muốn khác, chẳng hạn như biến Osaka, căn cứ quyền lực quê hương của mình, thành thủ đô thứ hai của Nhật Bản.

Đảng của bà Takaichi hy vọng bà có thể là câu trả lời cho sự mất lòng dân gần đây của họ. Nhưng với sự thay đổi liên tục của các thủ tướng qua bốn đời lãnh đạo trong năm năm qua, người được mệnh danh là 'người đàn bà thép' của Nhật Bản sẽ cần phải nhanh chóng mang lại kết quả trong điều hành để duy trì quyền lực.

Anh Duy