Nhật Bản có thể là 'phép thử' cho các thỏa thuận thuế quan của Trump

Nhật Bản có thể là "phép thử" cho các thỏa thuận thuế quan của Trump

Một chi tiết nhỏ "dường như bị bỏ qua" trong phòng họp là món quà này được sản xuất tại Trung Quốc - quốc gia hiện đang là tâm điểm trong cuộc chiến thương mại toàn diện mà ông Trump khởi xướng, khiến Nhật Bản cùng hàng chục quốc gia khác chịu ảnh hưởng, gây biến động thị trường tài chính và làm dấy lên lo ngại về suy thoái kinh tế toàn cầu.

Trong lúc ông Trump tìm cách sử dụng các đe dọa thuế quan để nhanh chóng đạt được hàng loạt thỏa thuận song phương chỉ trong vài tháng, món quà đến từ Trung Quốc đã trở thành lời nhắc nhở vô tình về sự phức tạp của chuỗi cung ứng toàn cầu mà ông đang cố gắng tái cấu trúc.

Việc đàm phán nhanh chóng với Nhật Bản - một đồng minh thân cận của Mỹ nhưng cũng là đối tác thương mại lớn của Trung Quốc - được xem như "phép thử" cho cơ hội thành công của Trump trong chiến lược thương mại này.

Tuy nhiên, những dấu hiệu ban đầu cho thấy các cuộc đàm phán với Tokyo sẽ rất khó khăn, đặc biệt trong bối cảnh đảng cầm quyền Nhật Bản đang lo ngại nguy cơ ký kết một thỏa thuận bất lợi trước cuộc bầu cử đầy rủi ro.

"Trump cần giành được một số nhượng bộ từ Nhật Bản để chứng tỏ mình là một Tổng thống cứng rắn. Ông ấy cần tạo ra một ví dụ càng sớm càng tốt", Daisuke Kawai, chuyên gia an ninh kinh tế tại Đại học Tokyo, nhận định.

Một số chuyên gia phân tích dự đoán Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba và Trump có thể công bố một thỏa thuận tại Hội nghị Thượng đỉnh G7 diễn ra ở Canada vào tháng Sáu. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng việc nhượng bộ các vấn đề nhạy cảm trước cuộc bầu cử Thượng viện dự kiến vào tháng Bảy sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với chính quyền của ông Ishiba.

Các cuộc khảo sát cho thấy liên minh cầm quyền có thể sẽ mất thế đa số trong cuộc bầu cử này, điều có thể dẫn đến việc ông Ishiba buộc phải từ chức, giống như thất bại trước đó tại cuộc bầu cử Hạ viện.

Trump đã áp mức thuế 24% lên hàng xuất khẩu của Nhật Bản vào Mỹ, dù phần lớn các mức thuế này hiện đang được tạm hoãn đến đầu tháng Bảy để dành chỗ cho đàm phán. Thuế suất phổ quát 10% vẫn đang áp dụng, cùng với mức thuế 25% dành cho ô tô - một trong những trụ cột xuất khẩu của Nhật Bản.

Nhà đàm phán thương mại Nhật Bản Ryosei Akazawa dự kiến sẽ tới Washington vào tuần tới để tham dự vòng đàm phán thứ hai.

Người phát ngôn của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ từ chối bình luận về tình hình đàm phán, trong khi Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Nhật Bản chưa phản hồi các yêu cầu bình luận.

Khi được hỏi về món quà dành tặng Trump, được lấy cảm hứng từ linh vật kỳ ảo mà Nhật Bản lựa chọn cho Triển lãm Thế giới (World Expo) tổ chức tại Osaka, ông Akazawa cho biết hôm thứ Sáu rằng món quà này chỉ nhằm mục đích khuyến khích Trump tới tham dự sự kiện. Ông từ chối bình luận về nguồn gốc của món quà, chỉ nói rằng: "Ông Trump rất yêu thích màu vàng".

Trên trang web chính thức của Expo, món đồ này được ghi rõ sản xuất tại Trung Quốc và Reuters cũng đã xác nhận thông tin này với nhà sản xuất, Công ty Heso Production có trụ sở tại Osaka.

Giá gạo có thể trở thành vấn đề với Nhật Bản?

Trong khi Tokyo vẫn đang tìm hiểu những yêu cầu ưu tiên của Washington trong đàm phán, chính phủ Nhật Bản dự đoán Mỹ sẽ yêu cầu hạ thấp các rào cản đối với hàng nông sản và ô tô nhập khẩu, một quan chức thân cận với ông Ishiba cho biết.

Một trong những vấn đề được ông Trump đặc biệt quan tâm là mức thuế nhập khẩu gạo của Nhật Bản có thể dễ dàng điều chỉnh, trong bối cảnh Nhật đang thiếu hụt gạo và giá cả đã tăng mạnh trong thời gian gần đây.

Tuy nhiên, các nỗ lực sử dụng nông nghiệp như một quân bài đàm phán đang gặp trở ngại từ các nghị sĩ đảng cầm quyền, những người lo ngại về phản ứng của cử tri nông thôn trước thềm bầu cử, theo các quan chức cho biết.

Việc ông Trump không cho thấy dấu hiệu sẽ miễn trừ mức thuế 25% đối với ô tô nhập khẩu, mặt hàng chiếm gần một phần ba tổng kim ngạch xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ, cũng khiến Tokyo thận trọng trong việc đưa ra nhượng bộ trong các lĩnh vực khác như nông sản.

Một nhóm nghị sĩ Đảng Dân chủ Tự do Nhật Bản hôm thứ Sáu đã ra tuyên bố nhấn mạnh rằng họ sẽ không chấp nhận bất kỳ chiến lược đàm phán nào mà phải "hy sinh" sản phẩm nông nghiệp để đổi lấy miễn trừ thuế ô tô hoặc bảo vệ các ngành công nghiệp khác.

Ở một khía cạnh tích cực, nỗi lo ban đầu của Nhật rằng Tổng thống Trump có thể lồng ghép vấn đề tỷ giá hối đoái vào đàm phán hiện đã giảm bớt. Ngoài ra, ông Trump cũng cho biết hôm thứ Năm rằng các vấn đề quân sự sẽ được đàm phán riêng biệt.

Trước đó, ông Trump từng đề xuất đưa chi phí duy trì binh lính Mỹ tại Nhật Bản và Hàn Quốc vào các cuộc thương lượng thương mại.

Mặc dù bầu không khí tại Tokyo khá căng thẳng, ông Trump lại thể hiện sự lạc quan sau cuộc gặp đầu tiên với ông Akazawa, gọi đó là "tiến triển lớn". Hai nước đang hướng tới một thỏa thuận tạm thời, nhưng theo Reuters, nhiều vấn đề trọng yếu vẫn đang bị trì hoãn.

Dù ông Trump sẽ còn phải đối mặt với những cuộc thương đàm lớn hơn, đặc biệt với nền kinh tế số 2 thế giới là Trung Quốc, nhưng các chuyên gia phân tích cho rằng việc đạt được một "lợi thế" nhanh chóng với Nhật Bản cũng không hề dễ dàng.

"Một thỏa thuận nhanh chóng thường đồng nghĩa với việc một bên phải nhượng bộ quá nhiều", chuyên gia phân tích tài chính và chính trị tại Rorschach Advisory ở Tokyo, Joseph Kraft nhận định.

"Tôi cho rằng chiến lược của Nhật Bản là chờ Mỹ lộ bài... Họ sẽ ưu tiên nội dung hơn là tốc độ. Trong khi đó, tôi đoán ông Trump sẽ ưu tiên tốc độ hơn nội dung", ông nói thêm.

Đại Hùng