Nhật Bản hạn chế đặt tên trẻ em kỳ quặc

Nhân viên bệnh viện chăm sóc trẻ sơ sinh tại khoa nhi ở thành phố Misato, tỉnh Saitama, Nhật Bản. Ảnh: Getty Images

Những tên gọi này đã khá trở nên phổ biến trong thập kỷ gần đây khi các bậc phụ huynh từ chối những cái tên truyền thống của Nhật Bản để đặt tên con độc đáo hơn.

Tuy nhiên, theo CNN, cách làm này cũng bị chỉ trích là vì thường gây nhầm lẫn cho các bệnh viện, trường học và chính quyền không biết cách phát âm tên gọi này.

Hiện tại, chính phủ đang đưa ra quy định này nhằm hạn chế phụ huynh đặt cho con những cái tên kirakira (bóng bẩy hoặc lấp lánh).

Các quy tắc mới có hiệu lực vào đầu tuần này nhằm hạn chế cha mẹ đặt tên cho con mình theo cách phát âm không theo thông lệ.

Những bậc phụ huynh đặt tên con đặc biệt với thông lệ sẽ được yêu cầu giải thích lý do chọn tên của mình cho con bằng văn bản và nếu cần thiết, đưa ra một giải pháp thay thế có thể chấp nhận được.

Tin tức này đã nhận được nhiều phản ứng trái chiều. Người dùng trên mạng xã hội nhận định cách đặt tên là biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, rằng chúng khá vô hại và không cần sự quản lý của chính phủ.

Tuy nhiên, nhiều người khác lại đồng ý thay đổi quy định này, cho rằng trẻ em có tên lạ có thể gặp rủi ro, bị quấy rối, hoặc ít nhất là gặp khó khăn trong các công việc hành chính hoặc ngân hàng.

Bí ẩn từ cái tên ‘kirakira’

Tên kirakira, trở nên phổ biến hơn từ những năm 1980 khi cha mẹ thường chọn tên dựa trên âm thanh ngữ âm, chẳng hạn như muốn tên con mình phát âm giống như "Pikachu" - và chọn các ký tự Kanji có âm thanh tương tự.

Vấn đề là những ký tự đó thường không được phát âm theo cách đó - khiến giáo viên hoặc y tá khó hoặc không thể giải mã cách phát âm đúng tên của trẻ chỉ bằng cách nhìn vào dạng Kanji đã viết.

Quy định mới của chính phủ Nhật Bản không cấm kanji - chữ viết gốc Trung Quốc trong tiếng Nhật - nhưng cha mẹ vẫn phải thông báo cho chính quyền địa phương về cách đọc phiên âm của mình nhằm loại bỏ cách phát âm bất thường hoặc gây tranh cãi.

Cha mẹ sẽ cần phải ghi phiên âm tên con mình vào sổ đăng ký. Và nếu chính quyền địa phương thấy phiên âm của tên không khớp với cách phát âm thông thường của các ký tự, họ có thể từ chối tên đó hoặc yêu cầu thêm giấy tờ.

Nhật Bản sử dụng ba hệ thống chữ viết – Kanji, dựa trên các ký tự Trung Quốc và hai hệ thống ngữ âm khác. Tên thường được viết bằng Kanji, và đây chính là lúc rắc rối xuất hiện.

Vì các ký tự Trung Quốc này đã được trộn lẫn với tiếng Nhật hiện có, nên mỗi ký tự Kanji có thể được phát âm theo nhiều cách. Người nghe thường hiểu theo cách phát âm “đúng” dựa trên các manh mối ngữ cảnh và các ký tự khác trong một câu hoặc cụm từ.

Sự gia tăng của những cái tên lạ

Đây không phải là lần đầu tiên các quy quy định đặt tên gây ra tranh luận ở Nhật Bản.

Theo một nghiên cứu năm 2022, ngày càng có nhiều trẻ em được đặt những cái tên lạ trong 40 năm qua.

Xu hướng cho thấy người Nhật Bản thường tìm kiếm "sự độc đáo và độc lập" để đặt tên. Nghiên cứu cũng cho thấy những thay đổi ở các khía cạnh khác trong cuộc sống của người dân Nhật Bản về cấu trúc gia đình và giá trị xã hội.

Nghiên cứu ghi nhận trẻ em, đặc biệt là các bé gái có xu hướng đặt tên kirakira, với hy vọng con gái sẽ trở nên độc lập hơn.

Nhật Bản không phải là quốc gia duy nhất chứng kiến xu hướng gia tăng về tên trẻ sơ sinh khác thường.

Một nghiên cứu năm 2016 phát hiện cha mẹ người Mỹ cũng chọn nhiều tên lạ để cho con trong khoảng thời gian từ năm 2004 đến năm 2015.

Ở Trung Quốc, các bậc cha mẹ cũng thường chọn các ký tự độc đáo trong tên con mình.

Giống như ở Nhật Bản, nghiên cứu phát hiện ra rằng các bé gái Trung Quốc có nhiều khả năng có tên độc-lạ hơn so với các bé trai - có lẽ phản ánh "kỳ vọng của cha mẹ" khác nhau.

Ở mỗi quốc gia, quy định đặt tên sẽ có nguyên tắc riêng. Ở Mỹ, điều này thường tùy thuộc vào từng tiểu bang. Nhưở California, các bậc cha mẹ thường sử dụng 26 ký tự chữ cái của tiếng Anh. Điều này đã gây ra vấn đề trong thời gian ngắn.

Ở Đức, chính quyền có thể xóa tên của em bé nếu thấy tên đó gây khó chịu hoặc có khả năng gây hại cho lợi ích tốt nhất của trẻ.

Chẳng hạn như trước đây, Đức đã cấm cha mẹ sử dụng tên "Borussia", ám chỉ một đội bóng đá hoặc "Gastritis", với lý do rằng những cái tên này sẽ "gây nguy hiểm cho phúc lợi của trẻ", theo chính quyền thành phố Frankfurt.

Trong khi đó, New Zealand cũng duy trì quy định nghiêm ngặt, bao gồm lệnh cấm ám chỉ đến các danh hiệu, nghĩa là những cái tên như "Vua" và "Hoàng tử" thường bị từ chối.

HỒNG NHUNG