Nhật Bản phát triển Type-03 nâng cấp để đánh chặn

Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết đã ký thỏa thuận phát triển và thử nghiệm hệ thống tên lửa phòng không Type-03 hiện đại hóa, với mục tiêu có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo và các mục tiêu siêu vượt âm. Thông tin do Cơ quan Mua sắm, Công nghệ và Hậu cần (ATLA) thuộc Bộ Quốc phòng Nhật Bản công bố, theo kênh Telegram Military Japan.

Theo nội dung được nêu, các cuộc thử nghiệm tên lửa của hệ thống mới sẽ tiến hành tại Mỹ nhằm xác minh tính năng kỹ thuật và năng lực đánh chặn các loại mục tiêu nói trên. Thỏa thuận được ký ngày 16/10/2025 với Bộ Lục quân Mỹ; chi phí cho công tác chuẩn bị thử nghiệm được định giá 39,2 triệu USD.

Hình ảnh minh họa sơ đồ quá trình tấn công mục tiêu bằng hệ thống tên lửa Type-03 nâng cấp. Nguồn ảnh: Bộ Quốc phòng Nhật Bản.

Tổng quan chương trình và mốc thời gian

ATLA nêu kế hoạch phát triển và thử nghiệm kéo dài từ các năm tài khóa 2023 đến 2027. Các đợt bắn thử thực tế dự kiến diễn ra giai đoạn 2025–2028. Việc triển khai hệ thống được kỳ vọng trong thập niên 2030.

Trong giai đoạn hiện nay, các thông số kỹ thuật chi tiết của biến thể Type-03 hiện đại hóa chưa được công bố. Vì vậy, phần đánh giá dưới đây tập trung vào những nội dung đã xuất hiện trong thông tin nguồn: phạm vi mục tiêu chương trình nhắm tới, nền tảng triển khai, và những dữ liệu đã biết của dòng Type-03 Kai hiện có.

Phân tích kỹ thuật: Type-03 nâng cấp đang được định hình ra sao

Mục tiêu năng lực: phòng không kết hợp phòng thủ tên lửa

Dự án hướng tới việc trang bị cho Lực lượng Mặt đất Nhật Bản một năng lực phòng thủ tên lửa nội địa, được mô tả có tính năng tương đương với các hệ thống Patriot do Lực lượng Phòng vệ Trên không vận hành, hoặc các hệ thống hải quân SM-2 và SM-6. Mục tiêu tác chiến được nêu gồm đánh chặn tên lửa đạn đạo tầm ngắn và các mục tiêu siêu vượt âm.

Nền tảng triển khai: cơ động mặt đất bằng xe tải

Hệ thống mới được phát triển dựa trên khái niệm tên lửa phòng không Type-03 hiện có và sẽ được lắp đặt trên khung gầm xe tải Mitsubishi Kato 8 bánh. Theo thông tin nguồn, Mitsubishi đang sản xuất các phiên bản nâng cấp của Type-03 Kai.

Dữ liệu đã biết từ Type-03 Kai và ý nghĩa tham chiếu

Về hiệu năng, Type-03 Kai được đánh giá tương đương với tổ hợp phòng không SAMP/T của châu Âu. Tên lửa được trang bị đầu tự dẫn radar chủ động, có khả năng tấn công mục tiêu ở cự ly khoảng 100–120 km. Trọng lượng phóng của tên lửa khoảng 454 kg, chiều dài 4,9 m.

Các thông số trên là dữ liệu của Type-03 Kai trong thông tin nguồn, không phải xác nhận trực tiếp cho Type-03 hiện đại hóa đang được phát triển. Tuy nhiên, chúng cho thấy nền tảng kỹ thuật xuất phát có xu hướng ưu tiên khả năng cơ động mặt đất và đánh chặn ở cự ly trung bình, với cơ chế dẫn đường dựa trên radar chủ động.

Phóng tên lửa từ hệ thống tên lửa phòng không Type-03 Kai. Nguồn ảnh: Bộ Quốc phòng Nhật Bản.

Bảng tóm tắt thông tin kỹ thuật theo nguồn

Khía cạnh triển khai và thử nghiệm: vì sao chọn bắn thử tại Mỹ

Thông tin nguồn cho biết các cuộc thử nghiệm tên lửa sẽ tiến hành tại Mỹ để xác minh tính năng kỹ thuật và khả năng đánh chặn mục tiêu. Đây là điểm then chốt của chương trình, vì năng lực đánh chặn tên lửa đạn đạo và mục tiêu siêu vượt âm đòi hỏi kiểm chứng bằng bắn thử trong điều kiện kiểm soát chặt chẽ.

Dữ liệu đã công bố hiện tập trung vào khuôn khổ hợp đồng và kế hoạch thử nghiệm, chưa đưa ra cấu hình radar, kiến trúc chỉ huy–điều khiển hay loại tên lửa đánh chặn cụ thể của biến thể Type-03 hiện đại hóa. Do đó, đánh giá về hiệu quả cuối cùng cần chờ thông tin kỹ thuật chính thức và kết quả các đợt bắn thử.

Liên hệ với các chương trình liên quan trong nước

Trước đó, theo trang Militarnyi, Lực lượng Phòng vệ Trên không Nhật Bản đã ký 2 hợp đồng với Mitsubishi Heavy Industries và Toshiba để phát triển một loại tên lửa dẫn đường phòng không dựa trên thiết kế tên lửa không đối không. Thông tin nguồn không nêu mối liên hệ trực tiếp giữa các hợp đồng này với Type-03 hiện đại hóa, nhưng cho thấy Nhật Bản đang có các hướng phát triển song song về tên lửa phòng không.

Điểm cần theo dõi

Các thông số kỹ thuật chính của Type-03 hiện đại hóa (cảm biến, đầu tự dẫn, cự ly, trần bay, cấu trúc hệ thống) hiện chưa được công bố.
Kết quả bắn thử giai đoạn 2025–2028 sẽ là cơ sở quan trọng để đánh giá mức độ đạt mục tiêu đánh chặn tên lửa đạn đạo và mục tiêu siêu vượt âm như công bố ban đầu.
Mốc triển khai “thập niên 2030” cho thấy chương trình còn ở giai đoạn phát triển–thử nghiệm, chưa phải năng lực sẵn sàng tác chiến.

CTVX