Nhiều chỉ số báo động tại rừng ngập mặn khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu

Rừng ngập mặn tại khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu đang dần thu hẹp diện tích do phát triển kinh tế

Phát biểu khai mạc, ông Phạm Quốc Đăng, Phó Giám đốc Sở NN-MT TPHCM nhấn mạnh việc đánh giá thực trạng rừng ngập mặn tại khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu là yêu cầu cấp thiết, trong bối cảnh hệ sinh thái này chịu sức ép đồng thời từ biến đổi khí hậu, quá trình phát triển kinh tế - xã hội và suy thoái môi trường ven biển.

Ông Phạm Quốc Đăng, Phó Giám đốc Sở NN-MT TPHCM phát biểu tại hội thảo

Theo PGS-TS Nguyễn Văn Vịnh (Liên danh Viện Khoa học môi trường và biến đổi khí hậu), diện tích rừng ngập mặn trong khu vực hiện đạt hơn 2.029ha với 22 loài thực vật ngập mặn đặc trưng như đước đôi, mắm trắng, mắm đen… giữ vai trò quan trọng trong cấu trúc và chức năng hệ sinh thái.

Dù một số quần xã rừng đước thuần loài có sinh trưởng tốt, sinh khối toàn vùng vẫn được đánh giá là thấp. Trữ lượng gỗ trung bình khoảng 92,67m³/ha; tốc độ tăng trưởng hàng năm ước 2,53m³/ha, cho thấy nhiều diện tích đã bước vào giai đoạn phát triển ổn định, ít “bứt phá”.

PGS.TS Nguyễn Văn Vịnh, Chủ nhiệm đề tài trình bày tại hội thảo

Ở chiều tích cực, chức năng hấp thụ và tích trữ carbon của rừng ngập mặn được đánh giá cao. Theo kết quả trình bày, loài đước đôi có thể đạt mức tích trữ 33,74 tấn/ha, tương đương 123,92 tấn CO₂/ha. Đây là cơ sở quan trọng để định hướng các chính sách liên quan tín chỉ carbon và nguồn vốn xanh trong thời gian tới.

Chỉ số tái sinh cũng cho tín hiệu khả quan: mật độ cây tái sinh đạt 14.033 cây/ha, hơn 90% có chất lượng tốt. Kết quả này cho thấy tiềm năng phục hồi tương đối ổn định, phù hợp định hướng phát triển rừng phòng hộ nếu được bảo vệ đúng cách và giảm áp lực tác động.

Tuy nhiên, nhiều cảnh báo đáng chú ý được nêu ra. Theo báo cáo của Viện Thổ nhưỡng nông hóa, diện tích rừng ngập mặn đã giảm hơn 70% từ năm 2003 đến nay. Suy giảm diện tích kéo theo hàng loạt rủi ro: chất lượng nước suy giảm, xói lở gia tăng và mất sinh cảnh cho các loài thủy sinh, chim nước.

Kết quả khảo sát của Trường Đại học Khoa học - Tự nhiên cho thấy đa số người dân địa phương cảm nhận rõ giá trị rừng ngập mặn giảm mạnh trong khoảng một thập kỷ trở lại đây, đặc biệt là nguồn thủy sản, gỗ, củi và dược liệu. Đáng chú ý, tới 98% người dân cho biết nguồn gỗ, củi và dược liệu giảm đáng kể.

Các chuyên gia đi thực địa, thu thập thông tin về rừng ngập mặn

Du lịch sinh thái gắn với rừng ngập mặn đang có xu hướng phát triển; trong đó, Khu bảo tồn Bình Châu – Phước Bửu được nhắc tới như điểm đến nổi bật, góp phần tạo thêm sinh kế cho người dân nếu được quản lý theo hướng bền vững.

Theo nhóm chuyên gia, rừng ngập mặn khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu đang chịu áp lực lớn từ đô thị hóa, khu công nghiệp ven biển, hoạt động cảng biển và khai thác thủy sản. Tiềm năng “carbon xanh” tại khu vực vẫn đang bị bỏ ngỏ.

Trước thực trạng này, các chuyên gia đề xuất ưu tiên phục hồi các tiểu vùng chịu tác động mạnh như Phú Mỹ (tiếp giáp các khu công nghiệp ven sông Thị Vải). Các nhóm giải pháp gồm: tăng cường giám sát chất lượng nước; khoanh vùng phục hồi; trồng mới rừng ngập mặn; ứng dụng mô hình phục hồi dựa vào tự nhiên để cải thiện các chỉ số sinh thái.

Rừng ngập mặn tại phường Phú Mỹ

Về cơ chế tài chính, cần xây dựng phương pháp lượng giá khoa học nhằm chứng minh vai trò phòng hộ và giá trị quy đổi carbon của rừng ngập mặn. Đồng thời, địa phương cần mở rộng ưu đãi như giảm thuế, hỗ trợ tín dụng xanh để thu hút doanh nghiệp đầu tư trồng và bảo vệ rừng.

THÀNH HUY