Nhiều chính sách giáo dục mới có hiệu lực từ tháng 10

Thay đổi quy trình xử lý vi phạm học sinh

Chính sách đáng chú ý nhất có hiệu lực trong tháng là Thông tư 19/2025/TT-BGDĐT, quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh, có hiệu lực từ ngày 31/10. Đây là lần thay đổi mang tính bước ngoặt sau gần 40 năm, thay thế cho Thông tư số 08/TT được ban hành từ năm 1988.

Sau gần 40 năm, Thông tư 19/2025 thay thế quy định khen thưởng, kỷ luật học sinh ban hành từ năm 1988 (Ảnh: học sinh Trường Tiểu học Trưng Vương).

Theo quy định mới, việc xử lý vi phạm của học sinh phải dựa trên nguyên tắc tôn trọng, bao dung, khách quan, không định kiến; đồng thời cần phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, giới tính, thể chất của từng học sinh. Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) cũng nhấn mạnh tuyệt đối không áp dụng các biện pháp kỷ luật mang tính bạo lực, xúc phạm nhân phẩm, danh dự hoặc gây ảnh hưởng tiêu cực đến thể chất và tinh thần học sinh.

So với thông tư cũ gồm 5 mức kỷ luật từ khiển trách đến đuổi học, quy định mới điều chỉnh hình thức xử lý theo cấp học. Cụ thể, ở bậc tiểu học, học sinh vi phạm chỉ bị nhắc nhở hoặc yêu cầu xin lỗi; ở cấp THCS và THPT, các hình thức xử lý bao gồm nhắc nhở, phê bình hoặc viết bản tự kiểm điểm.

Bên cạnh đó, thông tư mới tăng cường các biện pháp hỗ trợ học sinh thay vì chỉ xử lý vi phạm. Các em sẽ được tư vấn, theo dõi trong quá trình khắc phục hành vi sai trái; tham gia hoạt động tư vấn học đường, công tác xã hội, giáo dục kỹ năng hoặc các chương trình do nhà trường tổ chức.

Đáng chú ý, sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và các lực lượng xã hội cũng được xem là yếu tố then chốt nhằm giúp học sinh điều chỉnh hành vi, thay đổi nhận thức và khắc phục hậu quả.

Tăng cường tư vấn học đường

Cũng từ ngày 31/10, Thông tư 18/2025/TT-BGDĐT hướng dẫn công tác tư vấn học đường và công tác xã hội trong trường học chính thức có hiệu lực. Văn bản này được kỳ vọng tạo hành lang pháp lý thống nhất, khắc phục tình trạng chồng chéo giữa các quy định trước đây.

Theo đó, học sinh sẽ được tư vấn không chỉ về tình yêu, hôn nhân, gia đình, mà còn ở nhiều khía cạnh khác như học tập, tâm lý, quan hệ xã hội, kỹ năng sống, hướng nghiệp, việc làm và khởi nghiệp. Mục tiêu của công tác tư vấn là giúp học sinh phòng ngừa, nhận diện và tìm kiếm sự trợ giúp khi gặp khó khăn; đồng thời rèn luyện kỹ năng sống, tăng cường sức khỏe tinh thần và thể chất, hình thành hành vi ứng xử phù hợp.

Trước đó, Thông tư 31/2017/TT-BGDĐT và Thông tư 33/2018/TT-BGDĐT từng đặt nền móng cho hoạt động tư vấn tâm lý trong trường học. Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn còn hạn chế do thiếu nhân sự, cơ sở vật chất và sự chồng chéo giữa hai thông tư.

Việc ban hành Thông tư 18/2025 nhằm hợp nhất, đồng bộ hóa quy định, tháo gỡ các vướng mắc, đồng thời nâng cao hiệu quả công tác tư vấn, hỗ trợ học sinh. Bộ GD&ĐT cũng khẳng định nguyên tắc: hoạt động tư vấn lấy người học làm trung tâm, bảo mật thông tin, tôn trọng sự tự nguyện, khách quan, bình đẳng và không phân biệt đối xử.

Ngoài tư vấn trực tiếp, các trường học được khuyến khích triển khai hình thức tư vấn trực tuyến, truyền thông, chương trình phòng ngừa và hướng dẫn sử dụng dịch vụ tư vấn. Thông tư cũng phân định rõ trách nhiệm của UBND các cấp, Sở GD&ĐT và người đứng đầu cơ sở giáo dục trong việc bố trí nhân lực, cơ sở vật chất, kinh phí và kế hoạch triển khai hàng năm.

Siết quản lý thi chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế

Trong tháng 10, một quy định khác cũng thu hút sự quan tâm là Thông tư 16/2025/TT-BGDĐT, có hiệu lực từ ngày 12/10, liên quan đến hoạt động liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ của nước ngoài tại Việt Nam. Thông tư này thay thế Thông tư 11/2022/TT-BGDĐT.

Một trong những điểm nổi bật là việc phân quyền cho UBND cấp tỉnh. Cụ thể, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố sẽ có thẩm quyền phê duyệt hoạt động liên kết tổ chức thi, đồng thời công khai danh sách các đơn vị được cấp phép, điều chỉnh, gia hạn hoặc chấm dứt liên kết trên cổng thông tin điện tử.

Năm quy định mới về dạy thêm, học thêm giáo viên cần lưu ý

Quy định mức học phí mới nhất từ năm 2025-2026

Thông tư cũng quy định rõ trách nhiệm của các bên tham gia liên kết. Trong đó, bên Việt Nam là đơn vị tổ chức kỳ thi tại Việt Nam, chịu trách nhiệm chính trong triển khai theo thỏa thuận với đơn vị nước ngoài. Bên nước ngoài là tổ chức cấp chứng chỉ, có thẩm quyền cấp hoặc ủy quyền cho đơn vị tổ chức thi, đồng thời đảm bảo tính hợp pháp của chứng chỉ.

Đáng lưu ý, văn bản này cũng đưa ra khái niệm về "chứng chỉ năng lực ngoại ngữ hợp pháp và phổ biến quốc tế", tức là chứng chỉ được cơ quan có thẩm quyền ở nước sở tại công nhận và được chấp nhận trong các thủ tục nhập cư, học tập, nghiên cứu hoặc tuyển dụng lao động quốc tế.

Tuy nhiên, Thông tư khẳng định rõ: việc phê duyệt tổ chức thi không đồng nghĩa với công nhận chứng chỉ tương đương Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam.

Ngoài ra, một số quy định cũng được bổ sung nhằm tăng cường minh bạch, công khai, giải trình trước xã hội và bảo đảm quyền lợi của thí sinh, tạo cơ sở cho cơ quan chức năng thực hiện công tác hậu kiểm hiệu quả hơn.

Phượng Nguyễn