Nhiều cơ hội rộng mở cho DN với RCEP

Bà Nguyễn Thị Thu Trang, Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI) cho biết, việc đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) đến nay đã đạt được tiến bộ đáng kể và đang đi vào giai đoạn “nước rút”, dự kiến sẽ kết thúc vào cuối năm nay. Với RCEP, các DN sẽ có nhiều cơ hội xuất khẩu hàng hóa, mở rộng thị trường trong một khu vực tự do mậu dịch rộng lớn. Cụ thể, khi hiệp định được ký kết thì mức thuế xuất khẩu hàng hóa mà DN Việt Nam được hưởng có thể chỉ là từ 5% - 0%. Tuy nhiên, để được hưởng ưu đãi về thuế xuất khẩu thì quy tắc xuất xứ nguyên liệu sản xuất là quan trọng nhất. Vì vậy, các DN khi muốn hưởng thuế suất ưu đãi phải chứng minh nguồn gốc xuất xứ nguyên liệu sản xuất hàng hóa từ Việt Nam.

DN cần chú trọng đến quy tắc xuất xứ, tìm hiểu kỹ về hàng rào thuế quan để tận dụng được cơ chế từ RCEP một cách tốt nhất

Theo Bộ Công thương, RCEP được khởi xướng vào tháng 11/2012, với mục đích thiết lập một nền tảng hợp tác kinh tế sâu sắc hơn giữa 10 nước ASEAN với các đối tác Australia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, New Zealand và Hàn Quốc, tập trung vào thương mại hàng hóa, dịch vụ và đầu tư. RCEP dự kiến sẽ tạo ra một khu vực thương mại tự do lớn nhất thế giới với khoảng 3,5 tỷ dân và chiếm tới 30% tổng GDP toàn cầu. Con số này lớn hơn nhiều so với Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) với phiên bản mới là Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Bà Nguyễn Quỳnh Nga, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công thương) phân tích, ngoài việc sẽ tạo ra một khu vực mậu dịch tự do rộng lớn, bao trùm nhiều đối tác xuất khẩu chính của Việt Nam, cùng với sự tham gia của các quốc gia có nguồn cung nguyên liệu lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc… thì việc hài hòa quy tắc xuất xứ cùng các quy định tạo thuận lợi thương mại hứa hẹn sẽ tạo ra những chuỗi giá trị mới cho những nước tham gia, qua đây hỗ trợ DN Việt Nam tận dụng tốt hơn các ưu đãi thuế quan.

Ông Phạm Tuấn Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Tài chính) cho rằng, nếu RCEP được thông qua, một số thị trường dịch vụ sẽ phát triển hơn, đặc biệt là dịch vụ logistics, viễn thông, thương mại điện tử... Đặc biệt, đây là hiệp định có quy mô lớn, với nhiều quy tắc mới, tiêu chuẩn cao, cũng như chú trọng đến sự phù hợp với trình độ các nước và khu vực, cụ thể là các nước ASEAN. Thế nên để chuẩn bị cho sự hội nhập này, các DN trong nước cần chuẩn bị kỹ càng để có thể nhanh chóng thích nghi và tận dụng được cơ hội khi RCEP được thông qua trong thời gian tới.

Một số chuyên gia nhận định, đặc điểm của khu vực kinh tế RCEP là nhiều đối tác có cơ cấu sản phẩm tương tự Việt Nam, nhưng xét về yếu tố năng lực cạnh tranh lại mạnh hơn Việt Nam. Bên cạnh đó, vì các quốc gia tham gia đến từ nhiều châu lục khác nhau nên những thị trường này cũng có khác biệt lớn về yêu cầu chất lượng, mẫu mã hàng hóa. Ngoài ra, nguy cơ xáo trộn, chuyển hướng thương mại là rất lớn, đặc biệt ở các thị trường mà các đối tác chưa có Hiệp định Thương mại tự do chéo. Bên cạnh những mặt thuận lợi, các chuyên gia cũng bày tỏ sự quan ngại bởi RCEP có thể không đạt được kỳ vọng “bứt phá” về thị trường xuất khẩu, bởi không phải sản phẩm, hàng hóa nào cũng nhận được ưu đãi thuế quan; cùng với đó, việc mở cửa dịch vụ mà Việt Nam có thế mạnh còn dè dặt, các hàng rào phi thuế quan ít được cải thiện, thậm chí DN xuất khẩu còn phải cạnh tranh gay gắt hơn với các đối tác cùng RCEP...

“Trong bối cảnh một số nước nhập khẩu trên thế giới đang gia tăng xu hướng bảo hộ thương mại, cũng như căng thẳng chiến tranh thương mại Mỹ – Trung vẫn đang có xu hướng leo thang, DN cần chú trọng đến quy tắc xuất xứ, chủ động đáp ứng và tìm hiểu kỹ về hàng rào thuế quan để tận dụng được cơ chế từ RCEP một cách tốt nhất”, chuyên gia khuyến cáo.

Phương Nam