Nhiều điểm mới tại Luật An ninh mạng 2025

Sáng 10-12, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật An ninh mạng 2025.

Luật An ninh mạng 2025 được hợp nhất từ Luật An ninh mạng 2018 và Luật An toàn thông tin mạng 2015, nhằm tinh gọn đầu mối quản lý, tránh chồng chéo và tạo hành lang pháp lý thống nhất.

Luật gồm 8 chương, 45 điều, quy định về an ninh mạng, quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân, hoạt động bảo vệ an ninh mạng, hành vi bị cấm, phối hợp liên ngành và đầu tư hạ tầng. Luật cũng bổ sung nhiều khái niệm mới, chỉnh sửa quy định cũ để bắt kịp sự phát triển của công nghệ và gia tăng rủi ro trên không gian mạng, bảo vệ người dùng tốt hơn.

Luật An ninh mạng 2025 sẽ có hiệu lực từ ngày 1-7-2026. Ảnh: HOÀNG GIANG

Nâng cao năng lực tự chủ về an ninh mạng

Một trong những điểm mới quan trọng của Luật An ninh mạng 2025 là mở rộng phạm vi bảo vệ đối với nhóm yếu thế trên không gian mạng. Theo đó, trẻ em, người cao tuổi và người gặp khó khăn trong nhận thức được xác định là những đối tượng cần được ưu tiên trong công tác phổ biến kiến thức, hướng dẫn kỹ năng an ninh mạng.

Điều 35 lần đầu ghi nhận rõ trách nhiệm của Nhà nước trong việc khuyến khích, phối hợp với tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân triển khai các chương trình giáo dục, nâng cao nhận thức và năng lực tự bảo vệ các nhóm này.

So với quy định trước đây chỉ dừng ở mức “phổ biến kiến thức về an ninh mạng”, Luật An ninh mạng 2025 đã cụ thể hóa đối tượng được ưu tiên, nhằm đáp ứng nhu cầu thực tế khi nhóm yếu thế đang là mục tiêu của nhiều hình thức lừa đảo, xâm hại dữ liệu cá nhân và tấn công tâm lý trên mạng.

Một điểm mới nổi bật khác là Điều 37 về nâng cao năng lực tự chủ an ninh mạng - quy định lần đầu xuất hiện trong luật. Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện để cơ quan, tổ chức, cá nhân nâng cao năng lực tự chủ về an ninh mạng và nâng cao khả năng sản xuất, kiểm tra, đánh giá, kiểm định thiết bị số, dịch vụ mạng, ứng dụng mạng.

Đáng chú ý, hoạt động đầu tư xây dựng hạ tầng công nghiệp an ninh mạng được xác định là ngành nghề đặc biệt ưu đãi đầu tư, được hưởng nhiều ưu đãi theo pháp luật về đầu tư, thuế và đất đai. Nhà nước sẽ ưu tiên bố trí ngân sách phát triển các cơ sở nghiên cứu, thí nghiệm, trung tâm dữ liệu lớn, khu công nghiệp an ninh mạng tập trung, tổ hợp công nghiệp an ninh mạng…

Các hành vi bị nghiêm cấm

Luật An ninh mạng 2025 dành một Điều quan trọng để xác định rõ các hành vi bị nghiêm cấm, nhằm tạo cơ sở pháp lý cho cơ quan chức năng xử lý vi phạm và bảo vệ người dân trước các rủi ro trên mạng.

Danh mục hành vi cấm được quy định chi tiết hơn nhiều so với luật cũ, bao quát hầu hết hành vi nguy hiểm, phổ biến hiện nay.

Trước hết, luật nghiêm cấm đăng tải, phát tán thông tin chống Nhà nước, tuyên truyền xuyên tạc, kích động chiến tranh, chia rẽ dân tộc, tôn giáo, xúc phạm lãnh tụ, anh hùng dân tộc hoặc phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Các nội dung xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, kích động phân biệt đối xử về giới, chủng tộc cũng bị nghiêm cấm.

Một nhóm hành vi quan trọng khác bị cấm là thông tin bịa đặt, sai sự thật gây ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội, gây hoang mang trong nhân dân hoặc làm gián đoạn hoạt động của cơ quan nhà nước. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh tin giả về tài chính, ngân hàng, chứng khoán hay giá cả thị trường đang lan nhanh trên mạng xã hội.

Luật cũng liệt kê hàng loạt hành vi vi phạm phổ biến như: xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác; lừa đảo chiếm đoạt tài sản; tổ chức đánh bạc online; quảng cáo, mua bán hàng hóa cấm; vi phạm bản quyền; giao dịch trái phép thông tin thẻ tín dụng, tài sản mã hóa; làm giả trang thông tin điện tử của cơ quan, tổ chức.

Một điểm mới đáng chú ý là việc cấm sử dụng trí tuệ nhân tạo hoặc công nghệ mới để giả mạo hình ảnh, giọng nói, video của người khác trái pháp luật. Đây là bước điều chỉnh kịp thời trong bối cảnh deepfake đang trở thành công cụ lừa đảo và xâm phạm đời tư ngày càng nghiêm trọng.

Khung pháp lý đủ sức răn đe

Luật An ninh mạng 2025 vừa được thông qua với nhiều quy định mới được đánh giá là quan trọng trong bối cảnh tội phạm công nghệ cao và tin giả bùng nổ. Đáng chú ý, Luật bổ sung quy định về hợp tác quốc tế trong phòng, chống tội phạm mạng.

HUỲNH THƠ