Nhiều điểm mới trong Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2024

Ông Trần Huy Đức

Trao đổi với phóng viên Báo Phú Yên xung quanh một số nội dung mới, nổi bật của luật này, Chánh án TAND tỉnh Trần Huy Đức cho biết:

- Luật Tổ chức TAND sửa đổi gồm 9 chương, 152 điều với nhiều nội dung mới như: Thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng, cụ thể hóa quy định của Hiến pháp về chức năng TAND thực hiện quyền tư pháp, quy định TAND thực hiện quyền xét xử các tranh chấp, vi phạm pháp luật. Quyết định những vấn đề liên quan đến quyền con người, quyền, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của luật và bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử.

Luật cũng đổi mới nhiệm vụ, quyền hạn của tòa án, bổ sung 2 nhiệm vụ quyền hạn mới, quy định về quyền hạn của tòa án theo thẩm quyền xét xử; không quy định tòa án có thẩm quyền ra quyết định khởi tố vụ án hình sự tại phiên tòa; điều chỉnh nhiệm vụ, quyền hạn của tòa án trong việc thu thập tài liệu, chứng cứ.

Theo Luật Tổ chức TAND 2024, tổ chức hệ thống và bộ máy giúp việc của TAND cũng có những đổi mới nhất định, thành lập TAND cấp sơ thẩm chuyên biệt về án hành chính, án sở hữu trí tuệ, án phá sản. Luật mới cũng đã sửa đổi bổ sung về nhiệm vụ, quyền hạn, thành phần của Hội đồng tuyển chọn, giám sát Thẩm phán quốc gia.

Luật mới sửa đổi, bổ sung quy định về tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm, ngạch bậc của thẩm phán cũng như các quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn của các chức danh tư pháp; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, công vụ, đạo đức, trách nhiệm của thẩm phán…

Những nội dung đổi mới, sửa đổi, bổ sung của Luật Tổ chức TAND 2024 nhằm hướng đến mục tiêu hoàn thiện tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động và uy tín của TAND; xây dựng hệ thống tòa án chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân; hoàn thành trọng trách bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ XHCN, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân.

Lãnh đạo TAND huyện Đồng Xuân trao đổi một số nội dung liên quan đến việc triển khai Luật Tổ chức TAND 2024. Ảnh: NGỌC DUNG

* Luật Tổ chức TAND 2024 có một nội dung điều chỉnh về nhiệm vụ, quyền hạn, thu thập, tài liệu chứng cứ của tòa án, đó là tòa án không có nghĩa vụ thu thập chứng cứ. Ông có thể chia sẻ rõ hơn về điều này?

- Điều này có nghĩa là trong vụ án hình sự, vụ án hành chính, vụ việc dân sự và các vụ việc khác, các bên thu thập, cung cấp, giao nộp tài liệu, chứng cứ cho tòa án theo quy định của pháp luật.

Tòa án hướng dẫn, yêu cầu, hỗ trợ cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan thu thập, cung cấp tài liệu, chứng cứ. Đồng thời tòa án tiếp nhận, kiểm tra, thẩm định tính xác thực của tài liệu, tài liệu, chứng cứ do cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan.

Tòa án căn cứ vào tài liệu, chứng cứ đã được cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan cung cấp, các bên giao nộp, làm rõ tại phiên tòa, phiên họp và kết quả tranh tụng để xét xử, giải quyết vụ án, vụ việc.

Việc điều chỉnh nhiệm vụ, quyền hạn thu thập tài liệu, chứng cứ của tòa án nhằm bảo đảm thực hiện đúng nguyên tắc vô tư, khách quan, để tòa án luôn giữ vai trò là trọng tài và phán xử trên cơ sở chứng cứ mà các bên đưa ra.

* Có một nội dung mới, đáng chú ý trong Luật Tổ chức TAND 2024 là trong hệ thống tổ chức tòa án sẽ có thêm TAND một cấp tòa án mới - tòa án sơ thẩm chuyên biệt. Đây là điểm rất mới so với trước đây, cụ thể nội dung này như thế nào, thưa ông?

- Theo Luật Tổ chức TAND 2024, đây là một cấp tòa án mới. Điều này là cần thiết và xuất phát từ yêu cầu thực tiễn trong công tác xét xử. Xã hội càng phát triển, các tranh chấp trong đời sống xã hội ngày càng gia tăng và phức tạp, trong đó có các tranh chấp về hành chính, sở hữu trí tuệ và phá sản doanh nghiệp.

Thực tiễn cho thấy, án hành chính là loại án rất phức tạp, xảy ra ngày càng nhiều ở các lĩnh vực quản lý nhà nước. Còn án phá sản và sở hữu trí tuệ là loại án khó về mặt chuyên môn và có xu hướng ngày càng tăng theo sự phát triển kinh tế của đất nước. Để giải quyết kịp thời, hiệu quả các tranh chấp trong những lĩnh vực này cần phải xây dựng, tổ chức tòa án chuyên biệt với có đội ngũ cán bộ có kiến thức chuyên sâu về các lĩnh vực mới đặc thù này mới có thể đáp ứng được yêu cầu thực tiễn trong tình hình mới.

* Hiện nay, TAND hai cấp Phú Yên chuẩn bị các điều kiện để triển khai thi hành Luật Tổ chức TAND 2024 như thế nào, thưa ông?

- Ban Cán sự đảng, lãnh đạo TAND tỉnh đã và đang triển khai quyết liệt chuẩn bị các điều kiện để thi hành Luật Tổ chức TAND 2024 như: kiện toàn tổ chức và đội ngũ cán bộ tòa án các cấp; làm tốt công tác tuyển chọn, đào tạo, quy hoạch, bổ nhiệm; chuẩn bị về cơ sở vật chất, trang thiết bị.

Trên cơ sở kế hoạch của tòa án tối cao, tòa án tỉnh đã tổ chức quán triệt, tổ chức tập huấn triển khai thi hành Luật Tổ chức TAND 2024 cho đội ngũ công chức tư pháp và hội thẩm nhân dân hai cấp. Tiếp đến, chúng tôi sẽ luân chuyển các chánh án huyện theo quy định không giữ chức vụ quá 2 nhiệm kỳ liên tiếp và không phải là người địa phương… Qua đó nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động và uy tín của TAND, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao.

* Xin cảm ơn ông!

NGỌC DUNG (thực hiện)